Dla mnie, jako czytelnika, “Saga o Rubieżach” Liliany Bodoc okazała się pułapką. Zaczarowany magicznym stylem pierwszych rozdziałów, zabrałem się ochoczo za lekturę i to, co spotkało mnie na kolejnych stronach określiłbym krótko: rozczarowanie. Wielka szkoda, bo Bodoc pisze jedno z bardziej oryginalnych interpretacji fantasy dostępnych w naszym kraju, a sam pomysł zaserowania polskiemu czytelnikowi czegoś spoza wyświechtanego anglosaskiego szablonu był godzien najwyższego uznania.

Sam świat cyklu, rozumiany geograficznie, nie stanowi żadnego novum – ot, kolejny produkt losowego generatora map – ale już warstwa kultury została nakreślona perfekcyjnie. Rzeczywistość jest głęboko przesiąknięta magią obecną w obyczajowości i sposobie myślenia, przenikającą świat i zakrzywiającą trajektorie zdarzeń. To niecodzienne literackie zjawisko, że bohaterowie nie tylko funkcjonują w zmienionym świecie, ale oddychają tym światem, myślą jego kategoriami, klną i wzdychają w sposób narzucony przez swoją kulturę, postrzegają świat przez jej pryzmat. Kreacja jest, doprawdy, bardzo staranna i konsekwentna. Nie jest to fantasy powstałe po zaszpachlowaniu naszego średniowiecza i dorzuceniu paru zabobonów.

To właśnie szczegółowość i klimat opisu życia w małej społeczności, roztaczające się na pierwszych stronach książki, nie pozwoliły mi przejść obok niej obojętnie. Niestety, autorka nie udźwignęła wyzwania, jakim jest konstrukcja obszernej trylogii, wymagającej stworzenia galerii zajmujących postaci i utrzymania uwagi czytelnika na przestrzeni setek stron. W efekcie lektura "Sagi...", zaczynana zauroczeniem, szybko przekształciła się w mozolną wędrówkę przez rozdziały, a jedyną gratyfikację stanowiły te fragmenty, w których Bodoc zatrzymywała się na chwilę i pięknym, poetyckim stylem kreowała niezwykły, egzotyczny klimat pierwotnej kultury. Drugi tom¹⁾ poszedł w kąt, czekając na lepsze czasy.

Sięgając po "Sagę..." po tak długiej przerwie ryzykowałem, że – z racji ulotności pamięci – i tak nieszczególnie pasjonujący wątek główny stanie się jeszcze mniej absorbujący. O ile więc zainteresowanie fabułą przy pierwszym woluminie stopniowo gasło, o tyle przy drugim nie pozostało mi nic ponad wygrzebywanie z popiołów świecidełek i fragmentów, dla których warto czytać dalej. Bodoc ma niewątpliwy talent i takich fragmentów dostarcza niemało. Jej niebanalny (zgrabnie zresztą przełożony) styl i ciekawa, nieco egzotyczna wyobraźnia sprawiają, że w tych popiołach coś się jeszcze momentami potrafi zatlić.

Nie zmienia to jednak całościowej oceny, która pozostaje negatywna. "Saga o Rubieżach", w rękach sprawnego redaktora, pozbawionego sentymentów i dobrze posługującego się nożyczkami, mogłaby się pewnie zamienić w całkiem zajmującą, prawdziwie magiczną opowieść. W formie, w jakiej ją dostaliśmy, dla większości czytelników będzie nużącym doświadczeniem, którego lepsze fragmenty, głęboko zasypane w fabularnej nudzie, nie są w stanie uratować.

---

¹⁾ “Saga o Rubieżach” to de facto trylogia. Drugi tom polskiego wydania zawiera trzecią, ostatnią jej część, "Dni Ognia". Dwie pierwsze części, "Dni Jelenia" i "Dni Pomroki" znalazły się razem w tomie pierwszym.