Zaświat to miejsce, które pewnie by ci się nie spodobało, gdybyś tam trafił. Wszędzie szumowiny, podejrzane typy, skorumpowana policja i przekupni politycy. Nie wspomnę o tym, jak łatwo tutaj dostać kulkę w plecy. Z byle powodu. Poznasz tu wiele ciekawych indywiduów:

Raymond Chwościk, uzależniony od mleka, sponiewierany detektyw. Porucznik O’Brian i inspektor Kotek – gliniarze z nieczystym sumieniem. Bobo Lichowlazło, dociekliwy reporter „Czytadła o Poranku”, któremu nieraz dostanie się po pysku. Wreszcie boss gangsterskiego podziemia - Hieronim Bosch. Coś już ci się kojarzy? Wiesz już, o czym to będzie? Nie dziwię się - bo naprawdę nietrudno zgadnąć.

Utrzymane w klimacie noir, czerpiące pełnymi garściami z popularnej literatury detektywistycznej, a przy tym starające się skrzyć humorem Pratchetta opowiadania Donata Szyllera próbują nas wstrząsnąć tytułem, który będziemy wstydliwie zasłaniać, czytając książkę w tramwaju czy metrze.

Mamy do czynienia głównie z historiami detektywistycznymi o nieskomplikowanym wątku kryminalnym, będącym tylko pretekstem do żartów, a nie kręgosłupem historii. Jest też opowiadanie „Wieje znad Innsmouth”, które wręcz kłania się Pratchettowi; wypada ono nawet najlepiej, ale nie ze względu na to, że tak otwarcie nawiązuje do tego autora. Do tego „Kompania Straceńców”, wrzucająca nas w kamasze i nawiązująca do historii wojennych a’la „Kompania braci”. Oczywiście wszystko ubrane w świat łączący elfy, krasnoludy, gnomy, chochliki, diabły i anioły w jednym uniwersum, odpowiadającym najpewniej amerykańskim latom pięćdziesiątym. Są tu odniesienia do współczesnych wydarzeń z naszego polskiego zaścianka, a także nawiązania do światowych zjawisk. Kilka zabawnych pomysłów, na przykład rządzący owym światem bracia bliźniacy: Romulus i Remus. Kilka nieźle nakreślonych bohaterów - reporter Bobo, inspektor Kotek. Całości jednak daleko jeszcze do porywającego sukcesu. A to za sprawą dużej ilości średniutkich rozwiązań fabularnych, oczywistych pomysłów i ogranych żartów. No i nie należy przesadzać z czerpaniem z czyjegoś stylu.

Drogi Autorze, widzę, że szukasz swojego miejsca w literaturze. Szukasz swojej wygodnej niszy. Jest umiejętność pisania, jest smykałka do niezłych dialogów, jest kilka fajnych i zabawnych pomysłów. Według mnie idziesz jednak złą drogą. Przyrządzona mieszanka jest mało strawna. Z miksowaniem nie należy przesadzać, zwłaszcza, że sporo składników nie jest pierwszej świeżości i jakości. Pratchetta szkoda podrabiać - jeżeli ktoś już chce bawić się na tym poziomie, sięgnie po jego książki. Kilkakrotnie udaje Ci się rzeczywiście utrafić w jego humor i naprawdę nieraz uśmiechnąłem się szeroko. Szukałbym jednak swojego stylu. Popracowałbym na dowcipem, nad własnym dowcipem. No i niestety, dwa ostatnie opowiadania darowałbym sobie po prostu. Ani niespecjalnie śmieszne, ani wciągające. Nie załamuj się jednak, bo widzę w Tobie Moc. Tylko daruj sobie Zaświat i jego bohaterów, bo jest to tylko kalka zrobiona ze zbyt wielu innych utworów i nie jest już tak wyrazista jak oryginały.