Trudno w to uwierzyć, ale Ursuli K. Le Guin nie ma już wśród nas od ponad roku. Na szczęście wciąż są okazje, by trafić do jej fantastycznych światów, albo by dowiedzieć się, co myślała o polityce, kotach, innych pisarzach czy starości. Okazję do poznania jej poglądów i spostrzeżeń stwarza wydany właśnie elegancko przez Prószyńskiego i S-kę zbiór tekstów publikowanych przez słynną amerykańską pisarkę na własnym blogu w latach 2010-2015. Le Guin pisze w nich przede wszystkim o swojej codzienności. O tym, z czym wiąże się decyzja zmierzenia się z nowym medium w wieku 81 lat, o postrzeganiu samej siebie i o tym, jak widzą ją inni, ale też o świeżo sprowadzonym do domu zwierzaku czy o zmianach obserwowanych w amerykańskiej polityce.

Amerykanka przedstawia bardzo jasne, zdecydowane poglądy na wiele spraw, ale potrafi to robić jednocześnie stanowczo i elegancko. Nie „masakruje” tych, z którymi się nie zgadza, broni nauki przed religią i religii przed nauką, zauważa słabszych i wykluczonych, krytykuje upieranie się przy wzroście gospodarczym, ale nie waha się też przed sprzeciwem wobec zbyt agresywnych jej zdaniem aspektów choćby działalności ruchów feministycznych. Ciekawie pisze o gniewie, jeszcze ciekawiej o starości. Tę ostatnią widzi jako istotną część życia, bezwzględnie dekonstruując eufemizmy związane z twierdzeniem, że „ma się tyle lat, na ile się czuje” czy też piękne, ale ostatecznie niewiele wnoszące przykłady heroicznych nestorów biorących udział w maratonach. Starość może być pełna energii, ale może też oznaczać życie w słabym zdrowiu i w zależności od innych. Umiejętność szczerego rozpoznania siebie i swojego miejsca w świecie, stanowiąca klucz do tak wielu powieści Le Guin, w oczywisty sposób i tu pojawia się jako fundament codziennego życia.

Miłośnicy prozy autorki znajdą w zbiorze wiele ciekawostek: zajrzą do jej życia domowego, poznają uczucia, jakimi darzyła koty, ale też dowiedzą się, dlaczego podziwiała Steinbecka, a nieszczególnie ceniła Hemingwaya i Joyce’a. Zrozumieją, co wielka fantastka myślała o opowiadaniu dzieciom o Świętym Mikołaju (można się zdziwić!), jak radziła sobie z listami od czytelników, czego w nich nie lubiła, a co wydawało się jej istotne. Jak zwykle w przypadku kolekcji notek trafiają się i takie, które mogą wydawać się mniej interesujące, niekompletne czy oderwane od reszty tomu. Nienajszczęśliwszy jest też polski tytuł zbioru: „Nie ma czasu” to jednak nie to samo, co angielskie „No time to spare” (czyli „Nie ma czasu do stracenia/zmarnowania”). Pisarka nie narzeka w felietonach na pośpiech czy na nawał zajęć. Stara się raczej zauważać, że czas, nawet ten spędzany pozornie bezczynnie, warto cenić, zauważać i wykorzystywać.

Czas spędzony przy lekturze „Nie ma czasu. Myśli o tym, co ważne” jest niewątpliwie wartościowy, tak jak każdy czas spędzony z kimś równie wyjątkowym, a jednocześnie bezpretensjonalnym. Nie pozostawia wątpliwości co do tego, że Ursula K. Le Guin była bardzo mądrą kobietą. A mądrych ludzi warto słuchać. Dobrze by było, gdyby do polskich czytelników trafiło więcej esejów czy felietonów Amerykanki; w USA jeszcze za jej życia wydano ich kilkanaście tomów.