Patronat
Weeks, Brent - "Poza cieniem" (wyd. 2024)
Howey, Hugh - "Silos" (wyd. 2024)
Ukazały się
Zahn, Timothy - "Thrawn" (wyd. 2024)
Zahn, Timothy - "Thrawn. Sojusze" (wyd. 2024)
Zahn, Timothy - "Thrawn. Zdrada" (wyd. 2024)
Romero, George A. & Kraus, Daniel - "Żywe trupy"
Thiede, Emily - "Złowieszczy dar"
antologia - "Ekstrakty. Tom drugi"
Iglesias, Gabino - "Diabeł zabierze was do domu"
Richau, Amy & Crouse, Megan - "Star Wars. Wielka Republika. Encyklopedia postaci"
Linki
|
|
|
Wydawnictwo: Narodowe Centrum Kultury Cykl: Zwrotnice czasu. Historie alternatywneData wydania: Styczeń 2013 Wydanie: I Oprawa: twarda Format: 145 x 205 mm Liczba stron: 423 Cena: 43,00 zł
|
Jaki jest czołg, każdy widzi
Zacznijmy od sztandarowych dla powieści czołgów, w książce nazywanych twardochodami. Pojawiły się w pierwszych wiadomościach o nadchodzącej powieści, wywołały od razu kontrowersje, a zobaczyć je mogliśmy w aktorsko-animowanym zwiastunie, który wygląda trochę jak intro do gry strategicznej z połowy lat 90. Konrad Lewandowski podporządkował temu wynalazkowi większą część treści książki, opisując napęd, uzbrojenie, logistykę, oddziały wsparcia, taktykę i strategie używania nowej broni etc. Z twardochodami związane są też wątki naukowe, szpiegowskie, a nawet duchowe (święcenie machin wojennych, przerobienie ich wraków na monumenty narodowe). Takie przekrojowe podejście jest dość przekonujące i studzi początkowy sceptycyzm, nawet jeśli autor buduje swoją wizję na śmiałych założeniach (Łukasiewicz to geniusz nad geniusze, więc jego wynalazek sprawdził się od razu) albo wspomaga się kolejnymi steampunkowymi pomysłami w celu przełamania ograniczeń koncepcji (np. mrożenie rzek i rozlewisk tak, żeby maszyny mogły się przemieszać i miały znaczenie strategiczne). Przedstawiona jest także ewolucja wynalazku w stronę niemalże lądowych okrętów wojennych. Najważniejsze jest jednak to, że na kartach powieści te machiny żyją, a sugestywne starcia stalowych olbrzymów potrafią roziskrzyć oczy i wyobraźnię.
Tak się jednak złożyło, że oprócz twardochodów mocno zakorzenionych w settingu, Lewandowski wprowadza bokiem inny steampunkowy wynalazek, o wiele bardziej fantastyczny, znacznie bardziej znaczący dla świata przedstawionego, który koniec końców związuje akcje. O ile to związanie bardzo klarownie i ładnie przedstawia przesłanie powieści, to sam wynalazek od strony technicznej sprawia wrażenie zaserwowanego przez bożka z maszyny. Dotyczy to zresztą również innych elementów – na skutek ciągłego uwiarygodniania genialnego wynalazku Łukasiewicza zabrakło oddechu innym wątkom. Autor sygnalizuje, że jest ich świadom (np. kwestia chłopska, relacje z innymi zaborami), jednak parafrazując znany kawał – widok na XIX-wieczne steampunkowe Królestwo Polskie ładny, ale twardochody wszystko zasłaniają. Szczególnie mocno zabrakło mi mocnego wątku ekonomicznego, który pozwoliłby zróżnicować wewnętrznie epokę, a który pojawia się właściwie tylko w kontekście ekonomiki wojny – możliwości produkcji pojazdów i broni.
Oczywiście pewne ograniczenie perspektywy można tłumaczyć czynnikiem ludzkim – główny bohater a zarazem narrator to młokos palący się do walki, zwłaszcza że do Polski przyjeżdża już po pierwszych zwycięstwach powstańców i w momencie obustronnego impasu stron walczących. Lewandowski świetnie oddaje jego młodzieńcze, domagające się ciągłego sprawdzania poczucie wartości. Większe wrażenie zrobili na mnie jednak rewelacyjni bohaterowie drugiego i trzeciego planu. Szczególnie postać Romualda Traugutta, dla zrozumienia której przydaje się posłowie Stanisława Wiecha, oraz Emilia Plater jako „żelazna dama” Powstańczego Państwa. Zabawnie za to wygląda zgrzyt między opisem papieża Piusa IX w powieści, jako postaci jednoznacznie szkodzącej powstaniu, i w dołączonej na końcu notce biograficznej, gdzie jawi się jako przychylna polskiej sprawie siła.
Oddzielny akapit trzeba poświęcić wydaniu powieści. „Zwrotnice Czasu” to obecnie jedna z najlepiej wydanych serii na naszym rynku – twarda okładka, świetny papier, świetne ilustracje, pomysł na zagospodarowanie wyklejki, czasem dodatki etc. Ale recenzowana pozycja podnosi poprzeczkę jeszcze wyżej. Zaangażowanie do projektu Tomasza Piorunowskiego zaprocentowało – świetna ilustracja okładkowa (to, że wygląda jak Darth Vader ożeniony z lokomotywą, niczego jej nie ujmuje), plany twardochodów na wyklejce, grafiki otwierające rozdziały. Do tego stylizowane na prasę XIX-wieczną wstęp i wyjmowany dodatek na końcu książki. Cieszą też dwa bardzo dobrze napisane posłowia, z których jedno skupia się na sytuacji politycznej realnego powstania, drugie natomiast stanowi szybkie omówienie XIX-wiecznej rewolucji w dziedzinie wojny. „Orzeł bielszy niż gołębica” to jedna z najszlachetniej wydanych książek fantastycznych, jakie kiedykolwiek widziałem.
Podsumowując powieść: jaki jest czołg, każdy widzi. Wielki, solidny, zarówno w wymiarze warsztatu pisarskiego, jak i jakości wydania książki. Ale z drugiej strony mało lotny. „Orzeł bielszy niż gołębica”, spełniając wszelkie standardy, jakie można by postawić powieści steampunkowej czy historii alternatywnej, nie wnosi wiele nowego do dorobku tych gatunków. Ta powieść to po prostu kawał porządnej literatury niepretendującej do miana dzieła przełomowego. W dodatku z ciekawym, słodko-gorzkim zakończeniem, wydającym się interesującym i wyważonym komentarzem do sensu powstania styczniowego jako takiego. Polecam.
Autor: Adam Ł Rotter
Dodano: 2013-04-06 22:25:00
Sortuj: od najstarszego | od najnowszego
Shadowmage - 20:34 18-04-2013
Porównanie powieści do czołgu mnie rozbawiło do łez :)
|
|
|
Artykuły
Plaża skamielin
Zimny odczyt
Wywiad z Anthonym Ryanem
Pasje mojej miłości
Ekshumacja aniołka
Recenzje
Lee, Fonda - "Dziedzictwo jadeitu"
Fonstad, Karen Wynn - "Atlas śródziemia
Fosse, Jon - "Białość"
Hoyle, Fred - "Czarna chmura"
Simmons, Dan - "Modlitwy do rozbitych kamieni. Czas wszystek, światy wszystkie. Miłość i śmierć"
Brzezińska, Anna - "Mgła"
Kay, Guy Gavriel - "Dawno temu blask"
Lindgren, Torgny - "Legendy"
Fragmenty
Grimwood, Ken - "Powtórka"
Lewandowski, Maciej - "Grzechòt"
Howard, Robert E. - "Conan. Księga druga"
Wagner, Karl Edward - "Kane. Bogowie w mroku" #2
Sherriff, Robert Cedric - "Rękopis Hopkinsa"
Howard, Robert E. - "Conan. Księga pierwsza"
Howey, Hugh - "Silos" (wyd. 2024)
Wagner, Karl Edward - "Kane. Bogowie w mroku" #1
|