Twórczość literacka Grahama Mastertona jest nierówna. Zdarzają się w jego dorobku książki lepsze i gorsze. Więcej nawet: spora część jego powieści jest zwyczajnie przeciętna i zbudowana na tym samym schemacie. Zdarza się jednak, że jakiś tytuł wyróżnia się na takim tle, że stanowi przykład talentu i pomysłowości autora, które zapewniły mu uznanie publiczności. Do tej grupy należy „Rytuał”.

Głównym bohaterem „Rytuału” jest Charlie McLean. To mężczyzna o niezbyt poukładanym życiu, którego małżeństwo rozpadło się przed laty. Charlie pracuje jako krytyk kulinarny – jeździ po Stanach i wydaje opinie na temat różnych restauracji. Taki tryb życia nie sprzyjał budowaniu relacji z synem, Martinem, który pozostawał pod opieką matki. Teraz ojciec chce nadrobić stracony czas, nawiązać więź z dzieckiem. Zabiera go zatem w podróż służbową, nie wiedząc, że niewinna podróż zamieni się w koszmar.

Charlie i Martin trafią bowiem do tajemniczej restauracji ulokowanej w okazałej gotyckiej posiadłości. Właściciele tego mrocznego i niezwykle ekskluzywnego miejsca odmówią początkowo wstępu naszemu bohaterowi, zainteresują się za to jego synem. Restauracja ta bowiem, która stanie się swoistą obsesją Charliego, jest własnością sekty celestynów, zjadających ludzkie mięso w celu ponownego sprowadzenia na ziemię Jezusa Chrystusa.

W przeciwieństwie do typowych powieści Mastertona, w „Rytuale” bohater nie stawia czoła zapomnianym demonom, duchom czy dawnym pogańskim bóstwom. W odróżnieniu od „Diabelskiego kandydata” nie mamy tu też walki z samym księciem ciemności. W „Rytuale” bohater mierzy się z ludzkim zagrożeniem, i to dopiero podnosi rangę grozy. Indiańskie duchy, azteckie demony czy orientalne bóstwa są dla czytelnika abstrakcyjne tak samo, jak dla bohaterów na początku powieści. Czytamy o nich i może czasem się przestraszymy, ale należą one do innego, literackiego świata. Natomiast ludzie – ludzie są elementem naszego codziennego doświadczania rzeczywistości. I wiemy dobrze, że potrafią być okrutni i straszni. W „Rytuale” Masterton to okrucieństwo i ten strach wykorzystuje, nasyca i eksploruje. Robi to zresztą w sposób bardzo plastyczny, rozpisując dokładnie wszelkie krwawe sceny. Powieść zawiera drastyczne opisy, które dla jednych będą zaletą, dla innych wadą. Warto jednak podkreślić, że ich natężenie jest niezwykle wysokie i należy się z tym liczyć, przystępując do lektury.

Tak jak w „Diabelskim kandydacie” (wracam do tej powieści, bo podobnie jak „Rytuał” należy do tych najlepszych w dorobku Mastertona) ukazana została groza politycznego fanatyzmu i manipulacji wyborcami, tak w „Rytuale” autor wyciąga grozę fanatyzmu religijnego. Mamy tu chrześcijańską sektę dysponującą własną interpretacją wiary i gotową do ekstremalnych czynów. Zderzenie tak realnego zagrożenia z egzotyką kanibalizmu dało efekt spektakularny, przekonujący i przez to straszny – co czyni horror dobrym.