Historia powstania „Nigdziebądź” może się wydawać mało zachęcająca – powieść została zaadaptowana przez Neila Gaimana z napisanego przez niego wcześniej scenariusza serialu wyprodukowanego w 1996 roku przez BBC. Takie projekty zwykle nie kończą się sukcesem literackim. Tym razem jednak, jak pisze w przedmowie do polskiego wydania Andrzej Sapkowski, bogactwo i żywość wizji Gaimana w zupełności wystarczają, żeby uznać książkę za udaną.

Głównym bohaterem „Nigdziebądź” jest Richard Mayhew, pracujący od trzech lat w Londynie, od niedawna zaręczony i marzący o zwykłym, spokojnym życiu, w którym narzeczona będzie zadowolona, szef niespecjalnie marudny, a czasu wystarczy nie tylko na terminowe wykonywanie obowiązków, ale i na okazjonalne popołudniowe piwo z kolegami. Wszystko zmienia się w chwili, gdy Richard natyka się, idąc do restauracji na Ważną Kolację z Narzeczoną i Jej Szefem, na leżącą na chodniku ranną dziewczynę. Decyzja o zabraniu jej do siebie szybko pociąga za sobą niebanalne konsekwencje – zaręczyny zostają zerwane, za tajemniczą nieznajomą, chwilami zresztą jeszcze bardziej tajemniczo znikającą, do mieszkania Anglika trafiają podejrzani panowie Vandemar i Croup, a przede wszystkim miasto znane naszemu bohaterowi okazuje się zaledwie Londynem Nad. Jak nietrudno się domyślić, Richard i znaleziona przez niego dziewczyna o jak najbardziej znaczącym imieniu Drzwi trafiają wkrótce do Londynu Pod. Od tego momentu fabuła zaczyna się toczyć szybciej i szybciej i wraz z Richardem i jego towarzyszami lądujemy pośród galerii postaci i motywów typowych dla miejskiej fantasy. Stacje londyńskiego metra zyskują nowe, magiczne oblicza, Earl’s Court staje się Dworem, na którym rządzi zdziwaczały i podstarzały Hrabia, na Blackfriars mieszkają Czarni Mnisi, gospodarza Angel nie trzeba nawet przedstawiać. Tempo zwrotów akcji, bogactwo miejsc i przesuwających się przed oczami czytelnika częściej drugo- niż pierwszoplanowych bohaterów powoduje, że ci ostatni z konieczności sprawiają często wrażenie komiksowych, ledwie naszkicowanych postaci. Mamy jednak do czynienia z komiksem wysokiej klasy. Groza tarapatów, w jakie wpada Richard, pragnąc za wszelką cenę wrócić do swojej zwykłej, bezpiecznej rzeczywistości, może co prawda przestraszyć raczej wyłącznie odbiorcę młodzieżowego, ale zabawne dialogi, ironiczne (często zdecydowanie niemłodzieżowe) nawiązania i barwnie opisywane perypetie powodują, że kolejne strony przewraca się szybko i przyjemnie. Duża w tym zasługa Pauliny Braiter, która nie tylko starannie i zgrabnie przełożyła tekst Gaimana, ale i zachowała (czy trafnie zmodyfikowała) liczne obecne w nim żarty językowe, bez których „Nigdziebądź” wiele by straciło.

Warto też zauważyć, że o ile teraz miejskie fantasy jest gatunkiem popularnym i często publikowanym również na polskim rynku, to „Nigdziebądź” powstało już ponad piętnaście lat temu. Do inspiracji serialem i powieścią przy pisaniu „LonNiedynu” przyznawał się zresztą China Miéville. Z drugiej strony trudno się doszukiwać w powieści Gaimana często kojarzonego współcześnie z miejskim fantasy komentarza społecznego, ale też przedstawienie go nie było jej ambicją. Podobnie zresztą jak wiarygodne uzasadnianie kolejnych zwrotów akcji, zwłaszcza w chwili, gdy docieramy do kulminacyjnych scen...

Jak należy oczekiwać, w pewnym momencie, pod koniec „Nigdziebądź”, Richard Mayhew stanie przed dylematem: czy po zmieniających się jak w kalejdoskopie sytuacjach i dramatycznych przygodach, które przeżył w Londynie Pod, naprawdę chce, by spełniło się jego marzenie o powrocie do bezpiecznej, szarej rzeczywistości firmy, narzeczonej i poczciwych znajomych? Czy raczej wolałby nadal wędrować ze Szczuromówcami, nieobliczalnym markizem Carabasem i magiczną Drzwi, ryzykując zdrowiem, a może i życiem? Pytanie jest na pewno niełatwe. A co wybralibyście Wy?