Patronat
Fawcett, Heather - "Emily Wilde Encyklopedia elfów i wróżek"
Clarke, Arthur C. & Lee, Gentry - "Ogród Ramy"
Ukazały się
Kade, Kel - "Smoki i demony"
antologia - "Felix, Net i Nika. Fantologia"
antologia - "PoznAI przyszłość"
Maszczyszyn, Jan - "Mare Orientale"
Watson, Ian - "Pozoranci"
Galina, Maria - "Wilcza Gwiazda. Ekspedycja"
Galina, Maria - "Patrzący z ciemności"
Żelkowski, Marek - "Siewcy niezgody"
Linki
|
|
|
Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie Data wydania: Marzec 2012 ISBN: 978-83-08-04889-4 Oprawa: miękka Format: 123 x 197 mm Liczba stron: 224 Cena: 28,00 zł
|
Dawno, dawno temu w odległej galaktyce, na pewnym portalu społecznościowym, na którym są wszyscy, więc reklamowanie go nie ma sensu, dołączyłem do fanów profilu o nazwie „Twarze Robotów”. Konwencja jest prosta – i prowadzący, i fani wklejają zdjęcia rzeczy i miejsc, na których da się dostrzec mechaniczne oblicze. Choćby budynek z charakterystycznymi oknami-oczami, czy wyrażający najwyższe przerażenie front pralki. Gdzieś za tym wszystkim stoi podskórny wniosek, że istota posiadająca mimikę, posiada również kontrolującą ją osobowość. Czego się boją roboty, o czym śnią? Co doprowadza ich oblicza do śmiechu, a co do krzyku? Chyba podobnymi pytaniami kierował się Stanisław Lem pisząc „Bajki robotów”, które wznowić wraz z resztą jego dzieł postanowiło Wydawnictwo Literackie. Wznowienie „Bajek...” ma wyjątkowo fortunną okładkę – wieżę z wkomponowaną twarzą robota właśnie.
Omawiany zbiór opowiadań to szkatuła różności – zależnie od tytułu Lem różnie wykorzystuje elastyczną konwencję bajki. Czasami jest to ubranie typowo bajkowej historii, pełnej smoków, rycerzy i króli w robocie dekoracje, czasem jawna parodia gatunku wychodząca dopiero w ostatnim akapicie utworu („Jak Erg Samowzbudnik Bladawca pokonał”). Zdarzają się też motywy kosmogoniczne („Jak Mikromił i Gigacyan ucieczkę mgławic wszczęli”) czy trawestacja robinsonady („Przyjaciel Automateusza”). Wyliczenie tych motywów znajdziecie w posłowiu Jerzego Jarzębskiego. W większości tekstów ujmująca jest plastyka opisów, gdy Lem używa tablicy Mendelejewa jak szpachli malarskiej – opisy robocich metropolii skrzą się nazwami metali i minerałów. W roli złego występuje w bajkach robotów człowiek, Homos Antropos, zwany Bladawcem. Raz jako złośliwe i sprytne stworzenie prowadzące roboty na manowce, raz jako rasa kosmicznych mścicieli, a raz jako bestia, której pełne tlenu osocze jest dla metalowych organizmów zabójcza. Brzmi niewiarygodnie? Cóż, Ellen Ripley też nikt nie wierzył, że widziała potwora, który krwawił kwasem. A właśnie, skoro już przy intertekstualnych skojarzeniach jesteśmy, należy podpisać się pod znaną opinią, że teksty Lema można odkrywać wiele razy, inaczej jako dziecko, inaczej jako dorosły. Oprócz naturalnego procesu dojrzewania czytelniczego, pozwalającego docenić lemowskie żarty i aluzje w pełni, bawiły mnie nowe skojarzenia, których nie mogłem mieć przy pierwszej lekturze Lemowskich bajek. Sam autor ich mieć nie mógł. Np. ten fragment „Zwalił się ze snu w sen, nowy, śniący się poprzedniemu, a tamten wcześniejszemu się przytrafił, więc ten obecny był już snem do trzeciej niejako potęg”, teraz wydał mi dosłownie wycięty z „Incepcji”. Tego typu osobistych pereł można wyłowić więcej.
Trudno polecać „Bajki robotów”, dzieło obecne od tak dawna nie tylko w kanonie środowiskowym, ale też szeroko rozpoznawalne, które miało nieszczęście stać się lekturą obowiązkową. Większość z czytających tę recenzję, podchodzi do niej zakuta w pancerz własnych wrażeń i opinii. Pod tymi żelaznymi maskami – wykrzywionymi w ekstazie fascynacji, że oto dzieło, od którego zaczęła się wielka przygoda, bądź w grymasie udręki, że oto rzecz, o którą rozbiła się moja wielka przygoda – kryją się jednakże nie roboty, ale ludzie. Dlatego jak w „Podróży jedenastej” z „Dzienników gwiazdowych” Ijona Tichego warto byśmy wszyscy robocie głowy sobie odkręcili i zwyczajnie o takiej książce ze sobą rozmawiali. „Bo warto rozmawiać”, jak mawiał jeden ze współczesnych robotów we własnej TV-bajce.
Autor: Adam Ł Rotter
Dodano: 2012-05-01 11:30:00
Sortuj: od najstarszego | od najnowszego
Adon - 10:19 18-05-2012
Jesteś pewien, że "króli"?
|
|
|
Konkurs
Wygraj "Wiedźmiego króla"
Artykuły
Plaża skamielin
Zimny odczyt
Wywiad z Anthonym Ryanem
Pasje mojej miłości
Ekshumacja aniołka
Recenzje
Salik, Magdalena - "Wściek"
Martine, Arkady - "Pustkowie zwane pokojem"
Sherriff, R.C. - "Rękopis Hopkinsa"
Kelly, Greta - "Lodowa Korona"
Harpman, Jacqueline - "Ja, która nie poznałam mężczyzn"
Baldree, Travis - "Księgarnie i kościopył"
Herbert, Brian & Anderson, Kevin J. - "Dziedzic Kaladanu"
Lee, Fonda - "Dziedzictwo jadeitu"
Fragmenty
Marryat, Frederick - "Statek widmo"
Kluczek, Stanisław - "Zamek Gardłorzeziec"
Pettersen, Siri - "Srebrne Gardło"
Wyndham, John - "Dzień tryfidów"
Wells, Martha - "Wiedźmi król. Witch King"
Howey, Hugh - "Zmiana"
Silverberg, Robert - "W dół do ziemi" (Wymiary)
Niven, Larry & Pournelle, Jerry - "Pyłek w Oku Boga"
|