Jeśli ktokolwiek potrzebował ostatecznego dowodu pisarskiego talentu Rafała Kosika, winien sięgnąć po wydany w 2009 roku
„Mars”. Debiutancka powieść warszawskiego pisarza dowodzi, że z polotem i wyobraźnią pisał od zawsze, a nieudanych utworów – jeśli takowe kiedykolwiek stworzył – szukać można co najwyżej w zamkniętych przed szerszą publiką szufladach pisarza.
„Mars” to pierwsza, napisana przed ośmioma laty i najmniej chyba znana powieść Rafała Kosika. Od 2003 roku Kosik zdążył napisać cykl młodzieżowych powieści o przygodach Felixa, Neta i Niki, który zgromadził liczne grono fanów, oraz stworzyć dwie doskonałe powieści science fiction, które przyniosły mu najcenniejsze krajowe laury (w 2006 Nautilus i nominacja do Zajdla za niezapomniany „Vertical”; w 2008 za „Kameleona” nagrody Żuławskiego, Zajdla i plebiscyt Katedry). Tymczasem „Mars”, odkurzony w 2009 w nowym wydaniu przez należący do autora Powergraph, zdaje się ciągle pozostawać nieco niezauważony. Niesłusznie.
Po pierwszych stronach i wprowadzeniu czytelnika w egzotyczną scenerię obcej planety (jeśli, oczywiście, można się dopatrzeć jakiejkolwiek egzotyki w poczciwym, czerwonym, kamienistym Marsie), powieść zaczyna ciążyć ku formie dość klasycznego thrillera z wątkiem politycznym, opartego na zawiłej intrydze, wartkiej akcji i formule krótkich, trzymających w napięciu rozdziałów.
Powieść ma nieco nietypową strukturę. Pierwsze kilka obrazów datowanych jest na rok 2040, ale właściwa historia rozgrywa się trzy stulecia później. Czytelnik najpierw śledzi wydarzenia rozgrywające się w roku 2305, by gdzieś w połowie objętości książki galeria postaci została przetasowana, a akcja – przeniesiona do 2340 roku.
Klamrą, która spina wszystko całość, jest rozpisany na te kilka stuleci plan terraformowania Marsa i kryjąca się w jego cieniu polityczna intryga. Rozmach pisarskiego planu przywodzi na myśl słynną trylogię marsjańską Kima Stanleya Robinsona, ale wydaje się, że Kosik uwzględnił w swojej wizji kilka czynników, o których zwykła zapominać klasyczna, idealistyczna science fiction. Konflikty społeczne, ścierające się koncepcje, sprzeczne plany, obierane i porzucane z biegiem czasu kierunki rozwoju, spiski, pieniądze, lobbing, korupcja, manipulacje i demokratyczna krótkowzroczność – wszystko to składa się na skomplikowaną i intrygującą, ale też niezwykle realistyczną mozaikę. Terraformowanie Marsa pokazał Kosik tak, jak pewnie należałoby się go ewentualnie spodziewać, czyli jako ścieranie się różnych poglądów, mniej i bardziej sensownych oraz mniej i bardziej dalekowzrocznych.
Część fabuły, którą osadzono w najdalszej przyszłości, niesie również pokaźny arsenał technologicznych gadżetów i prezentację świata, gdzie rozwinęły się do granic możliwości zarówno rzeczywistość wirtualna (w której łatwo się zatracić, pozostawiając swoje realne życie), jak i augmented reality („rozszerzona rzeczywistość”, czyli jakby świat, w którym wirtualna rzeczywistość wypełzła z ekranów komputerów i nakładana jest na prawdziwą rzeczywistość).
Wszystkie te pomysły, z zapierającą dech w piersiach koncepcją inżynierii planetarnej, pozostają jednak tłem dla dynamicznie poprowadzonej akcji. To zresztą jeden z elementów otwarcie deklarowanego credo autora – myśl, której nośnikiem jest literatura, musi być zawsze wpisana we frapującą opowieść, której śledzenie stanowi przyjemność samą w sobie. Choć Kosik wiele uwagi poświęcił nakreśleniu socjologicznego, technicznego, ekonomicznego i politycznego tła powieści, pierwszoplanową rolę odgrywa jednak – w żadnym razie nie pretekstowa – historia i bohaterowie, którzy podążają naprzód, kierowani realnymi motywami i pragnieniami, tudzież wikłający się w realne tarapaty.
„Mars” nie stroni od głębszej refleksji nad kondycją ludzkości, naszą przyszłością i szansami na jej świadome kształtowanie, ale zarazem pozostaje solidnym, wciągającym czytadłem, po które warto sięgnąć bez względu na to, jak głęboko zechce czytelnik zanurkować w świat wykreowany przez Kosika. Tak czy inaczej – czeka go z pewnością kilka wieczorów z przyjemną, inspirującą lekturą.
Sortuj: od najstarszego | od najnowszego
Gavein - 12:50 31-12-2011
Do niezbyt udanych zaliczyłbym 'Kameleona'.
Yans - 21:50 31-12-2011
A ja KAMELEONA zaliczyłbym do zdecydowanie udanych :p A odnośnie nieudanyc, to podzielam zdanie autora recenzji. Pierwsze wydanie MARSA umieściło RK na mojej liście najbardzej pożądanych autorów SF.
Shadowmage - 19:25 01-01-2012
"Kameleon" nie był zły, chociaż dla mnie to najsłabsza powieść Kosika.
nosiwoda - 10:03 02-01-2012
Yans pisze:umieściło RK na mojej liście najbardzej pożądanych autorów SF.
Rafał z pewnością się ucieszy (i zacznie unikać zbyt bliskich kontaktów z Yansem).
ASX76 - 20:16 02-01-2012
nosiwoda pisze:Yans pisze:umieściło RK na mojej liście najbardzej pożądanych autorów SF.
Rafał z pewnością się ucieszy (i zacznie unikać zbyt bliskich kontaktów z Yansem).
Pożądanie niekoniecznie może wynikać z preferencji sexualnych.