Bradbury, Ray - "451° Fahrenheita"

NAST.pl

Komiks

Facebook

Forum

Strona główna Zapowiedzi Recenzje Imprezy Konkursy Wywiady Patronaty Archiwum newsów Artykuły i relacje Biblioteka Fragmenty Galerie Opowiadania Redakcja Zaprzyjaźnione strony

Zaloguj się tutaj! | Rejestruj

Patronat

Mitchell, David - "Utopia Avenue"

Clarke, Arthur C. & Lee, Gentry - "Tajemnica Ramy"

Ukazały się

Tur, Henryk - "Droga Honoru"

Kade, Kel - "Mag bez reputacji"

Domagalski, Dariusz - "I niechaj cisza wznieci wojnę"

Dębski, Rafał - "Gwiazdozbiór kata"

Larson, B.V. - "Świat Miasta"

Mortka, Marcin - "Karaibska krucjata. La Tumba de las Piratas" 2024

Antologia - "Imagination. Tom 1"

Chakraborty, Shannon - "Przygody Aminy Al-Sirafi"

Linki

Artykuł jest częścią serii Bradbury, Ray - "451° Fahrenheita".
Zobacz całą serię

Bradbury, Ray - "451° Fahrenheita"

„Kto nie buduje, musi palić”

Ray Bradbury

Jednym z obrazów, które nieodłącznie kojarzą mi się z III Rzeszą, są płonące książki na ulicach niemieckich miast. Olbrzymie ogniska „żyjące” dziełami Tomasza Manna, Bertolda Brechta i innych nieprawomyślnych artystów. Oczami wyobraźni łatwo zobaczyć tłumy ludzi, którzy podchodzą do ognia i podsycają jego potęgę. Widok trudny do zapomnienia. A gdyby pójść dalej i spalić wszystkie książki? Czy w ogóle możliwe jest stworzenie społeczeństwa, w którym książek nie ma?

Odpowiedzi na pytania można odnaleźć w „451° Fahrenheita” Raya Bradbury’ego, jednej z najsłynniejszych powieści mówiących o systemie totalitarnym, która pomimo tego, że powstała ponad pół wieku temu, nie straciła nic na swej aktualności. Zmieniła się natomiast jej wymowa, a może raczej interpretacja. Początkowo była traktowana tylko i wyłącznie jako wizja społeczeństwa zniewolonego przez System, dzisiaj bardziej stanowi komentarz do kondycji współczesnej cywilizacji.

Bradbury sugestywnie pokazuje obraz stopniowej degrengolady kultury – nie można było przecież książek zakazać z dnia na dzień. Najpierw pojawiły się ich skrócone wersje – wyprane z ideologii, emocji, uczuć. Później przestano dotować teatr, uniwersytety (zwłaszcza kierunki humanistyczne), zamknięto gazety. Równocześnie ich miejsce zajmują ścianowizje – nieodłączny element wyposażenia każdego domu. To nieistotne, że większość widzów tak naprawdę nie wie, co dzieje się na ekranie – ważne, że filmowi bohaterzy stają się dla nich czymś realnym, wręcz żywym. „Rodzinka mnie kocha” – mówi jedna z bohaterek. Czy czegoś wam to nie przypomina?

Strażak to profesja, która chyba jak żadna inna cieszy się wielkim szacunkiem wśród przeciętnych obywateli; ale w „451° Fahrenheita” jest ona symbolem systemu. W epoce ognioodpornych domów pierwotna funkcja strażaków uległa zmianie, wypaczeniu. Teraz to oni podkładają ogień, kiedy uzbrojeni w miotacze płomienia niszczą książki. Dlaczego akurat one? Bo zmuszają do myślenia, indywidualizują, czynią z człowieka jednostkę. Są nośnikami niebezpiecznych idei.

Jednym ze strażaków jest główny bohater książki – Guy Montag. Poznajemy go w przełomowym dla jego życia momencie – zaczyna wątpić w sens tego, co robił do tej pory i powoli dostrzega zło otaczającego go świata. „Niby mamy wszystko, czego potrzeba do szczęścia, ale nie jesteśmy szczęśliwi. Czegoś brakuje. Jedyną rzeczą , o której z całą pewnością wiedziałem, że zniknęła, były książki (…) Pomyślałem, więc, ze one mogą mi pomóc” – tłumaczy się w jednej ze scen. Szuka także mentora, który pomógłby mu zrozumieć świat i znajduje go w osobie byłego nauczyciela akademickiego Fabera. Równocześnie Montag jest kuszony przez dowódcę strażaków, Beatty’ego, który dostrzegł przemianę swego podwładnego i pragnie ją powstrzymać. Oczytany, równie dobrze jak Faber, próbuje wypaczyć samą ideę „książek”. Montano, rozdarty pomiędzy chęcią bycia naprawdę szczęśliwym, a starym trybem życia, znajduje w końcu nieoczekiwanego sprzymierzeńca w ogniu. Scena, w której używa miotacza płomienia przeciwko dawnym towarzyszom ma w sobie coś symbolicznego. Ogień w tym wypadku oczyszcza i tworzy - nie niszczy.

Czy wizja świata stworzonego przez Bradbury’ego, kiedyś się urzeczywistni? Nie wiem. Patrząc na malejący odsetek osób czytających książki, perspektywy nie są zbyt optymistyczne. Zamknięci w czterech ścianach, ograniczający kontakt z innymi ludźmi do Sieci i sms’ów, zatracamy ludzkie cechy. Niczym bohaterowie Bradbury’ego zaczynamy słuchać – nie słuchając i mówić – nie rozmawiając; jak żywe trupy. Dla rządzących stając się obywatelem idealnym, którego polityczne zainteresowania sprowadzają się do tego, jak prezentuje się polityk, a nie co ma do powiedzenia. W bibliotekach książki porastają kurzem, a telewizja, w imię „misji”, serwuje pseudointelektualną papkę na wszystkich kanałach. Tylko strażacy jeszcze nie podpalają książek.

Dopóki żyć będzie chociaż jeden Guy Montag, jest zawsze nadzieja.

Ocena: 10/10
Autor: Adam "Tigana" Szymonowicz

Dodano: 2008-07-19 18:08:13

Komentarze

Sortuj: od najstarszego | od najnowszego

MadMill - 23:10 20-07-2008
Książka świetna i to lektura obowiązkowa dla wszystkich. Ja się nie mogłem oderwać do lektury, a czytanie w ścisku, stojąc w pociągu na trasie Gdynia - Warszawa do rzeczy komfortowych nie należy... nieważne, książka rekompensowała mi te męki w pociągu bydlę... Słonecznym znaczy się.

Gorąco i z całego serca także polecam.

RaF - 09:23 21-07-2008

MadMill pisze:nieważne, książka rekompensowała mi te męki w pociągu bydlę... Słonecznym znaczy się.

A ja się właśnie zastanawiałem, jacy desperaci 'słonecznym' jeżdżą... Teraz już wiem

qba - 12:52 21-07-2008
Słoneczny dobra rzecz, bo tania :-)

książka bardzo dobra. Na następny raz weź ze sobą "Kroniki Marsjańskie"- podobały mi się nawet bardziej niż 451 ;-)

pzdr888

MadMill - 19:28 21-07-2008
"Kroniki..." zacząłem dziś czytać już po raz drugi. Tak na mnie F451 wpłynął. ;P

"Słoneczny" był jedynym pociągiem który mi pasował jeśli chodzi o czas i cenę. ;P Jak się o bilet dowiadywałem w czwartek, a w piątek wyjazd był to wiecie, rozumiecie.

RaF - 19:59 21-07-2008
Kroniki? Beznadzieja jakaś straszna