Hubert Anvil, jedenastoletni chłopiec, dostępuje zaszczytu występu w katedrze w Coverley, stolicy Anglii, przed całą gromadą najdostojniejszych dygnitarzy XX-wiecznej Europy. Okazją jest pogrzeb króla Stefana III, a Hubert zawdzięcza honor niezwykłemu talentowi. Zarówno opat Coverley, jak i wysłannicy papieża Jana XXIV czy ambasador Nowej Anglii Cornelius Van den Haag, uważają, że tak pięknego sopranu nie słyszano od dawna nie tylko wśród studiujących przy katedrze kleryków, ale w ogóle na całym kontynencie. Wielki dar stanowi też poważne wyzwanie: jedynym sposobem upewnienia się, że idealnie czysta barwa głosu Huberta nie ulegnie zmianie podczas dojrzewania młodzieńca, jest podjęcie kroków, które sprawią, że do mutacji niewątpliwie nie dojdzie… W Europie 1976 roku decyzje tego typu należą w dominującym stopniu do dostojników Kościoła. Klerykom trudno sobie wyobrazić inny świat, choć krążąca między chłopakami powieść „Człowiek z Wysokiego Zamku” Philipa K.Dicka przedstawia rzeczywistość, w której Anglia zerwała z katolicyzmem już ponad cztery wieki wcześniej.

Akcja „Alteracji” Kingsleya Amisa toczy się w 1976 roku (czyli w roku wydania powieści), ale w świecie zdecydowanie różniącym się od tego, jaki faktycznie znamy z kart podręczników historii. Do Oświecenia nie doszło, elektryczność jest wręcz nielegalna, a naukowe patrzenie na świat odgrywa istotną rolę jedynie w leżącej po drugiej stronie Atlantyku i rządzonej nie przez monarchę, a przez Pierwszego Obywatela Nowej Anglii. Polityczno-społeczna fasada Europy zdaje się pochodzić wręcz z średniowiecza, choć podróż szybkim pojazdem Londynu do Rzymu zabiera ledwie siedem godzin. Oprócz zabawy alternatywną historią, opierającej się między innymi na wtrącaniu drobnych uwag o losach różnych postaci ze świata brytyjskiej czy europejskiej kultury oraz polityki, autor koncentruje się na stojącym przed Hubertem, a raczej przed jego otoczeniem dylemacie. Eufemistycznie określana kastracja ma zapewnić młodemu talentowi niewiarygodne sukcesy. Ceną jest zaś rezygnacja z czegoś, czego chłopiec wszak jeszcze nie zna i nie rozumie. Inteligentny nastolatek szuka wiadomości o tym, co miałby porzucić, pytając zakochanej w spowiedniku ojca matki, starszego brata, czy choćby pracującego w Coverley pomocnika piwowara. Na wątku utraty czegoś, czego się nigdy nie miało, skupia się zresztą ciekawe posłowie Jerzego Jarniewicza.

„Alterację” czyta się szybko i z zainteresowaniem, jednocześnie śledząc dość dynamiczną akcję i czerpiąc przyjemność z wyłapywania kolejnych poukrywanych przez Amisa odniesień. Szkoda, że wydawca nie postarał się tym razem o nowy przekład. Zadanie oddania po polsku często mocno stylizowanej angielszczyzny oryginału było niewątpliwie niełatwe i tekst chwilami wydaje się zgrzytać, nie na tyle jednak, by psuło to satysfakcję z lektury. Autor oskarża o bezwzględność struktury kościelne, ale nie oszczędza też pozornie nowocześniejszych przybyszów z Nowej Anglii, a przede wszystkim ślepego losu. Okazuje się, że nie wszystko łatwo zmienić – czy też raczej „poddać alteracji”.