Po „Odmieńcu” i „Balladzie o Czarnym Tomie” w serii horroru Maga ukazała się kolejna powieść Victora Lavalle’a, „Samotne kobiety”. „Odmieniec” był książką ciekawą, ale nie do końca udaną; „Ballada”, nieoczywista modyfikacja opowiadania Lovecrafta, wypadała już dużo lepiej. „Samotne kobiety”, przynajmniej w moich oczach, to powieść naprawdę świetna, zaskakująca, dynamiczna, napisana obrazowym językiem i doskonale wykorzystująca poruszane tematy i wątki.

Główną bohaterką powieści jest trzydziestojednoletnia Adelaide Smith, urodzona w kalifornijskiej dolinie czarna kobieta, która wykorzystuje nieoczekiwaną szansę, jaka staje podczas I wojny światowej przed gotowymi na przenosiny mieszkańcami Stanów Zjednoczonych. Montana oferuje chętnym możliwość nabycia za stosunkowo niewielką sumę domu i pewnego obszaru ziemi. Co prawda siedliska leżą w niezbyt przyjaznych górach, a od najbliższego miasteczka, Big Sandy, dzieli je kilka czy kilkanaście mil, ale oferta – co w drugiej dekadzie XX wieku nieoczywiste – dotyczy także samotnych kobiet, nawet tych o czarnej skórze (przynajmniej w powieściowej rzeczywistości). Adelaide szybko przekonuje się, że wyczytane w gazecie opowieści o świetnej pogodzie w Montanie są cokolwiek przesadzone. Jednocześnie jednak uzyskuje wsparcie od będącej w podobnej sytuacji Grace, wychowującej samotnie dziewięciolatka Sama, a także od pracujących niedaleko mężczyzn. Miasteczko zdaje się być pozytywnie nastawione do przyjezdnych, zwłaszcza tych gotowych wytrwać w okolicy dłużej, a na czele „przyjmujących” stoi żona burmistrza, pani Reed, kieruje działalnością charytatywną kobiecej grupy Pracowitych Pszczółek.

Ciekawa opowieść o mało znanym kawałku amerykańskiej historii od samego początku nie ukrywa jednak, że jest w niej coś więcej. Ostatnią rzeczą, którą Adelaide zrobiła, wyjeżdżając z Kalifornii, było spalenie rodzinnego domu, wraz z zakrwawionymi, rozszarpanymi zwłokami obojga rodziców. Kobieta przytargała ze sobą do Montany wielki, zamknięty na kłódkę kufer, o zawartości wyjątkowo starannie strzeżonej przed nieznajomymi. Spotkana po drodze przelotnie rodzina Mudge’ów, matka z czworgiem niewidomych synów, również sygnalizuje zagrożenie i niepokój, a Grace, łagodna zdawałoby się nauczycielka, jest traktowana w miasteczku jako persona non grata. Odsłonięcie tych tajemnic, któremu towarzyszy kilka zasadniczych zwrotów akcji, zajmuje całą, niezbyt długą lekturę.

Wielką zaletą powieści Lavalle’a jest przedstawienie historii Adelaide i innych przybyszek do Montany jednocześnie utrzymując fabularne napięcie, przedstawiając konkretny fragment bardzo amerykańskiej historii (jak autor pisze w posłowiu, inspirowany autentycznymi wspomnieniami osadniczek) i opowiadając o niełatwych, uniwersalnych problemach z oryginalnego punktu widzenia. „Samotne kobiety” nie są prostą książką o uprzedzeniach, choć nierówności i uprzedzeń w niej nie brakuje. Wszystkie bohaterki i bohaterowie są wiarygodni, ich decyzje, choć czasem brutalne, wynikają ze zrozumiałych potrzeb i uczuć, a fantastyczne elementy pozwalają przekonująco opowiedzieć o tym, co najważniejsze. Czyli o czym? „Samotne kobiety” to ostatecznie przede wszystkim powieść o odwadze i odpowiedzialności, oraz łączących je niełatwych związkach. Pierwszorzędny horror, świetna fantastyka i po prostu bardzo dobra książka.