„Miasto jadeitu” jako pierwsza część trylogii bardzo sprawnie i angażująco wprowadza w wykreowany świat, jego funkcjonowanie i konflikty. Mamy do czynienia z fantasy, która wydaje się świeża i jest zaskakująca. To daje sporo przyjemności w trakcie czytania.

Fabuła osadzona jest w azjatycko-podobnej rzeczywistości. Można nawet dla uproszczenia przyjąć, że setting jest chiński. Nie jest to jednak kolejny feudalny system, mimo że jego niektóre cechy zostają zachowane. Akcja dzieje się w odpowiedniku XX wieku. Rzeczywistość jest zatem stechnicyzowana w „typowy” sposób; funkcjonuje przemysł, wysoko rozwinięta technika: motoryzacja, kino, telewizja, telefonia, transport lotniczy czy kolejowy. Do tego, jeśli chodzi o ustrój ekonomiczny, mamy do czynienia z kapitalizmem. Na funkcjonowanie świata duży wpływ wywiera także „magia”. Cudzysłów jest niezbędny, ponieważ element magiczny koncentruje się na tytułowym jadeicie, który jest wydobywany na wyspie Kekon, gdzie rozgrywa się fabuła. Jadeit posiada nietypowe właściwości, ponieważ ludziom, którzy go noszą, zapewnia przypływ mocy, generalnie – nadludzkich możliwości. Jest to kamień, który jest pożądany przez wszystkich – od maluczkich po wielkich, od korporacji po ościenne państwa. Ale nie każdy może go nosić. Choć to się zaczyna zmieniać wraz z wynalezieniem pewnego „blokera”, który hamuje niekorzystne działanie kamienia na nieprzystosowanych.

Akcja koncentruje się wokół rywalizacji dwóch klanów (które kojarzyły mi się z chińskimi triadami) o wpływy dotyczące jadeitu, jak i w zakresie funkcjonowania społeczeństwa. To jest ten wspomniany element feudalny. Zarówno jeśli chodzi o hierarchię wewnętrzną, jak i wpływ na społeczeństwa. Przy tym nie są to organizacje stricte przestępcze, tylko w inny, legalny sposób zespolone ze społeczeństwem i narzucające mu własne formy kontroli i funkcjonowania. Jest to bardzo ciekawe i szkoda, że Fonda Lee tego nie rozwijała głębiej. Wprawdzie rzadko potrzebuję do czytelniczego szczęścia bogatego światotwórstwa, ale rzeczywistość budowana przez pisarkę bywała momentami ciekawsza od zasadniczej fabuły. Ta jest przedstawiana oczami kilku bohaterów, rodzeństwa stojącego na szczycie jednego z klanów, Bez Szczytów. Interesująco jest przedstawiona dynamika wewnętrzna tej grupy i autorce również pod tym względem udało się stworzyć ciekawy motor napędzający akcję i mający znaczenie dla fabuły. W powieści, w interludiach, występuje również pewien element mistyczny, o którego celowości nie sposób na razie przesądzać. Być może to ozdobnik lub jakieś wyjście pod wydarzenia przedstawione w tomach kolejnych.

Lektura powieści dostarczyła mi mnóstwo przyjemności. Za sprawą ciekawych bohaterów (choć kiedy zostają zdefiniowane ich role i miejsce w fabule, przestają już tak interesować, jak na początku) i przede wszystkim za sprawą wykreowanego świata. Dawno nie czytałem urban fantasy, która w ryzach trzyma magię i stawia na realizm (również jeśli chodzi o funkcjonowanie elementów nadprzyrodzonych). Nie brakowało mi również epickiego rozmachu – powieść pod tym względem nie wychodzi (na razie?) poza rywalizację dwóch klanów o kontrolę m.in. nad jadeitem. Jednak bez ambicji przekształcania wykreowanego świata.

Autorce udało się mnie kilka razy zaskoczyć. Na przykład jeśli chodzi o motywacje kierujące działaniami antagonistów. W powieści jest widoczny podział na „dobrych” i „złych”, mimo to bez definitywnych czarno-białych etykiet. Do tego pisarka udowodniła, że wszystko może się wydarzyć, tak oględnie pisząc. Jeśli w kolejnych częściach pójdzie za ciosem, to z przyjemnością pozostawię tę trylogię na swoich półkach.