Pisanie tekstów otwarcie przyznających się do inspiracji klasycznymi, wręcz kanonicznymi tekstami, stanowi poważne wyzwanie. Porywającymi się na nie autorkom czy autorom z jednej strony grozi wypadnięcie blado na tle sławnych poprzedników, z drugiej pokusa bezpiecznego, wiernego odtwarzania tego, co zdobyło już uznanie i odpowiada gustom, a raczej przyzwyczajeniom czytelników.

Wydane w serii horroru Maga „Domy na dnie morza” Caitlin R. Kiernan to zbiór tekstów nawiązujących bezpośrednio do twórczości H.P.Lovecrafta. Trzydzieści opowiadań, zajmujących łącznie niemal pięćset stron, podróżuje po miejscach, czasach i konwencjach, za każdym razem wracając do motywów kojarzonych z twórczością słynnego Amerykanina. Kiernan deklaruje inspiracje bardzo otwarcie. Już w przedmowie opowiada o swojej drodze do fantastyki właśnie przez opowiadania Lovecrafta, a potem w kolejnych tekstach korzysta nie tylko z kojarzonych z ojcem Cthulhu wątków, zanurzając się w głębiny oceanów/historii/psychiki, ale też odwołuje się do konkretnych miejsc, postaci czy rytuałów. Wiele razy czytamy o Innsmouth i R’lyeh, o Starych Bogach, o Matce Hydrze i Ojcu Dagonie, o ghulach i ich sposobach na życie. Jednocześnie opowieści Kiernan nie sposób pomylić z klasycznymi tekstami Lovecrafta. Napisane ponad sto lat później i z odmiennej perspektywy, prezentują choćby zupełnie inny punkt widzenia na postaci kobiece, wybijające się w większości tekstów na pierwszy plan, oraz na budowane przez nie związki.

Kolejne opowiadania łączy obecność podziemnego, czasem podwodnego, zawsze podskórnego świata, ujawniającego się w cieniach, śladach, odciskach. Wiedza o istnieniu tej odrębnej rzeczywistości jest dostępna nielicznym, a jej uzyskanie – podobnie jak w tekstach Lovecrafta – choć często bardzo pociągające, wiąże się ze śmiertelnym zagrożeniem. Kiernan regularnie odwołuje się do swoich doświadczeń związanych z geologią: jak już wspomniałem wyżej, świadectwami świata Starych Bogów są między innymi znajdowane nad wodą, w muzeach czy w prywatnych kolekcjach skamieniałości.

Oczywiście Lovecraftiana nie są jedynymi kulturowymi zapożyczeniami pojawiającymi się w „Domach na dnie morza”. W jednym z opowiadań występuje Sherlock Holmes, w innym mamy do czynienia ze złotą epoką amerykańskiego (choć jeszcze nie hollywoodzkiego!) kina. W „M jak Mars” (skądinąd jednym ze słabszych tekstów zbioru) kult Cthulhu sięga i poza naszą planetę, do scenerii kojarzącej się raczej z twórczością Iana McDonalda, w „Czarnych statkach widzianych na południe od nieba” spotykamy się z klasycznym obrazem postapokaliptycznego świata. Z kolei w „Kotach z River Street”, być może najjaśniejszym punkcie antologii, tytułowe zwierzaki biorą na siebie ochronę Innsmouth przed istotami z podwodnej krainy grozy. Dość często mamy do czynienia z odwracaniem chronologii opowieści (np. w ciekawym opowiadaniu „U Bramy Głębszego Snu”).

Wszystkie opowiadania trzymają przyzwoity poziom. Kiernan wychodzi z otwierającego recenzję dylematu obronną ręką, nakładając na zarysowany przez Lovecrafta szkielet własne barwy i kształty. Nagromadzenie tekstów opartych na podobnych inspiracjach sprawia co prawda, że lepiej podzielić lekturę na kilka czy kilkanaście seansów, ale niewątpliwie znajdą w niej coś interesującego i ci, którzy świat R’lyeh znają doskonale i ci, którzy wiedzą o nim stosunkowo niewiele.