„Inne Nieba” to druga, po „Innych Światach”, antologia opowiadań stworzona dla Wydawnictwa SQN a inspirowana pracami Jakuba Różalskiego, niezależnego artysty, ilustratora i bajarza (określenie podaję za wydawcą). Prace te znalazły się w recenzowanej antologii, „przypisane” do odpowiadających im opowiadań.

W odróżnieniu do „Innych Światów” tym razem fabuły do antologii stworzyły wyłącznie kobiety. Są to autorki, które powinny być znane miłośnikom polskiej fantastyki i nie tylko, ponieważ nawet taki czytelnik jak ja, mający z polską fantastyką do czynienia od święta, potrafił rozpoznać takie nazwiska jak Kańtoch, Janusz, Białołęcka czy Jadowska.

Oczywistym łącznikiem wszystkich tekstów jest inspiracja pracami Jakuba Różalskiego, aczkolwiek są one mniej lub bardziej oczywiste. Czasami autorki wychodzą lub prowadzą fabuły do tego jednego kadru, obrazu, chwili na nim uchwyconej. A czasami są to tylko jakieś literackie wariacje. Czyli w zasadzie jest tak, jak być powinno w takim wypadku, kiedy autor pisze trochę jakby na zadany temat, zachowując przy tym swobodę twórczą.

Drugim oczywistym łącznikiem jest wybór kobiet jako autorek wszystkich tekstów. Nie oznacza to, że za każdym razem główną bohaterką będzie kobieta, czego przykładem jest „Serce Katieńki” Anny Nieznaj (ale możliwe, że można na ten temat podebatować). Jednak kobieca perspektywa tu rządzi. Jednocześnie wydaje mi się, że pozostaje wyłącznie formalnym wyróżnikiem. Na pewno ja nie potrafię stwierdzić, czy takie „sprofilowanie” tekstów miało na coś w tym zbiorze wpływ i jaki.

Innym spójnikiem, ale tylko dla części tych opowiadań, jest setting, kontekst historyczny i pewien klimat „wynikający” także z prac, które inspirowały pisarki. Trochę ludowy, słowiański, ukraiński, a nawet rosyjski czy tatarski. Odnośnie tego ostatniego, to pierwsze opowiadanie w antologii, „Córka Lasu” Anety Jadowskiej, to druga część tzw. Tryptyku Tatarskiego pisarki. Pierwsza część, „Boży Dłużnik” znajduje się w „Innych Światach”. Na ile mnie pamięć nie myli, nie są one ze sobą fabularnie związane. Obydwa opowiadania stanowią jeden z mocniejszych elementów obydwu literackich „układanek”. Zresztą moim całkiem subiektywnym zdaniem w tym zbiorze to właśnie ta „settingowa” część tekstów wyróżniła się najmocniej spośród wszystkich. Przy tym „rosyjskość” w fantasy jest lub była bardzo popularna choćby za sprawą powieści Leigh Bardugo i całej reszty pisarek, które ruszyły jej tropem na nowe „łowiska” na czytelników fantastyki skierowanej do tzw. młodych dorosłych. Zatem może ta „rosyjskość” w tekstach z tego zbioru jakoś wpisuje się w ten trend. Jednak podkreślam to z kolejnego, bardzo subiektywnego powodu. Otóż mnie się ona nie podoba w ogóle. Mimo to polskie autorki sprawiły, że mnie nie odrzucała, co samo w sobie stanowi u mnie spore wyróżnienie.

Wydaje mi się także, że historyczność w fantasy (umieszczanie fabuły w prawdziwym historycznym settingu i nasycanie go elementem fantasy) nadal ma ogromny potencjał. Przekonała mnie o tym twórczość Elżbiety Cherezińskiej czy „Trylogia husycka” Andrzeja Sapkowskiego. Nie wiem, jak to wygląda aktualnie, ale po przeczytaniu kilku opowiadań z tej antologii wzrósł mój apetyt na taką intrygę w historycznych realiach, ze słowiańską mistyką czy magią. Mam nadzieję, że nadal na polskim rynku jest miejsce na atrakcyjne połączenie tych elementów ze sobą. Na pewno nadzieję na to dają niektóre teksty z tego zbioru. Poza wspomnianą „Córką Lasu”, są to „Serce Katieńki” Anny Nieznaj, „Ulinka” Mileny Wójtowicz, „Dezerterka” Aleksandry Janusz – choć każda w inny sposób. Dla przykładu fabuła „Dezerterki” rozgrywa się w trakcie alternatywnej wojny między Rosją a Ukrainą. Nie mam zarzutów pod adresem pozostałych tekstów – mogą się podobać mniej lub bardziej. Bez wątpienia autorki nie szły w łatwe, konwencjonalne fabuły i tylko kwestią indywidualnego gustu jest wyróżnienie wspomnianych opowiadań „kosztem” pozostałych.

Oceniając tę antologię, nie potrafię wskazać opowiadania, które wybijałoby się ponad inne. Inaczej było w „Innych Światach”, w których zdecydowanie to minipowieść Jacka Dukaja pt. „Imperium Chmur” (następnie wydana jako samodzielny utwór) najbardziej zapadła mi w pamięć a cały tamten zbiór był bardziej „różnorodny”, jeśli chodzi o jakość tekstów. W przypadku tej antologii łatwo było uśrednić ocenę, ponieważ wszystkie fabuły prezentowały podobny poziom. Może niektóre bardziej się wyróżniały, jak te wspomniane wcześniej lub „Współlokator” Anny Kańtoch (z racji współczesności fabuły i jej gatunkowej „przynależności”), ale mimo wszystko nie potrafiłbym uszeregować zawartych utworów w kolejności od najlepszego do najgorszego. Być może świadczy to o sile lub słabości tych tekstów. Każdy, jak zwykle, będzie musiał zdecydować o tym samodzielnie.