Wznowiony przez Zyska i S-kę „Kontakt” Carla Sagana to opublikowana pierwotnie w 1985 roku jedyna powieść amerykańskiego astronoma i popularyzatora nauki, znanego głównie z propagowania rozmaitych programów poszukiwania pozaziemskich cywilizacji, często określanych wspólnie jako SETI (search for extra-terrestrial intelligence). O takim poszukiwaniu opowiada oczywiście „Kontakt”, początkowo pomyślany jako scenariusz filmowy, ostatecznie wydany w formie książkowej, a kilkanaście lat później zekranizowany przez Roberta Zemeckisa.

Główną bohaterką powieści jest Ellie Arroway, utalentowana i zafascynowana liczbami dziewczyna wychowywana po śmierci ukochanego ojca przez matkę i ojczyma. Ellie robi doktorat na Caltechu u słynnego radioastronoma, Davida Drumlina, a następnie zostaje dyrektorką zlokalizowanego w Nowym Meksyku projektu Argus, opartego o sieć radioteleskopów i w znacznej części zajmującego się poszukiwaniem sygnałów od kosmicznych cywilizacji. Na podejście Elie do tej ostatniej kwestii duży wpływ ma Peter Valerian, doświadczony astronom, w odróżnieniu od Drumlina traktujący potencjalny kontakt z Obcymi bardzo poważnie. Pewnego dnia urządzenia Argusa faktycznie zaczynają odbierać docierającą z kierunku Wegi transmisję, zawierającą listę kolejnych liczb pierwszych, jednoznacznie sugerującą, że nie chodzi o przypadkowe, naturalne sygnały. Wieść o Wiadomości szybko rozchodzi się po całym świecie, a do akcji włączają się siły polityczne i społeczność naukowa wielu krajów…

Sagan jest dużo większym optymistą niż Lem w „Głosie Pana”. Błyskotliwość naukowców dość szybko pozwala odczytać ukryte w nadsyłanych sygnałach konkretne obrazy: powszechne zmieszanie wywołuje to, że są one odtworzeniem nadawanych w 1936 roku obrazów z inauguracji olimpiady w Berlinie. Proponowana przez Ellie interpretacja mówi, że chodzi o przesłanie z powrotem pierwszych obrazów, które dotarły z Ziemi na Wegę, mających uświadomić ludzkość o tym, że autorzy Wiadomości sporo już o niej wiedzą. Władze i opinia publiczna akceptują to jako najbardziej prawdopodobne wytłumaczenie; trudniej jest się im porozumieć w sprawie kolejnej odkrytej w Wiadomości warstwy informacyjnej…

W miarę rozwoju fabuły coraz większą rolę odgrywają zasadnicze, filozoficzne pytania o naturę nauki, religii i ludzkiej wiedzy w ogólności. Ellie styka się z fundamentalnym kaznodzieją, Billy Jo Rankinem, ale też z dużo ciekawszą postacią reprezentującą świat duchowy czy religijny, Palmerem Jossem. Sagan bardzo wiarygodnie opisuje rzeczywistość naukowo-akademicką, rozmaite motywacje zaangażowanych w badania naukowców, polityczne czy marketingowe aspekty podejmowanych decyzji oraz funkcjonowanie kontaktów międzynarodowych w kontekście trwającej nadal zimnej wojny. W drugiej połowie książki na pierwszy plan wysuwa się swoista mistyczność doświadczenia kontaktu z Obcymi. Religia różni się od nauki, to prawda, ale i Ellie i jej kolegów do przodu popycha głęboka wiara. Wiara w sens badań naukowych, w sens zdobywania wiedzy, ale też poszukiwania tego, co kryje się wśród gwiazd. Odkrycia mogą przynieść rozczarowanie, ale samo poznanie niesie w sobie wielką wartość, czasami niemal mistyczną. Z pewnych przyczyn lektura „Kontaktu” przywodzi na myśl wybitne „Pi” Darrena Aronofsky’ego i motto tamtego filmu¹⁾. Doktor Ellie Arroway chętnie by się zapewne pod nim podpisała…

---

¹⁾ 1. Mathematics is the language of nature. 2. Everything around us can be represented and understood through numbers. 3. If you graph these numbers, patterns emerge…