Autorka trylogii Pękniętej Ziemi powróciła z powieścią, która rozpoczyna nową trylogię. Inną od poprzedniej, w gruncie rzeczy łatwiejszą, przystępniejszą od tamtej, która tzw. próg wejścia miała ustawiony stosunkowo wysoko. Już to sytuowało ją jako ambitną fantastykę, skazując – na pewno w Polsce – na niszowość w niszowym gatunku.

Tym razem fabuła toczy się współcześnie, w Nowym Jorku. Bohaterami są ludzie, którzy stają się awatarami miasta. Słyszą je, czują, przepełnia ich moc metropolii (każdego na swój sposób). Ich celem jest połączyć się tak, aby z tego połączenia powstał jeden awatar będący Miastem w ludzkim ciele. Nie przyjdzie im to łatwo, bo nie wszyscy czują taką potrzebę. Na przykład Staten Island zmanipulowane przez Kobietę w Bieli (też będącą personifikacją, tyle że siły, która chce Nowy Jork podbić) nie chce przyłączyć się do drużyny bohaterów. Nowy Jork nie jest pierwszym Przebudzonym miastem na świecie. Są inne, a w tej powieści pojawia się tylko awatar Sao Paulo i każde odgrywa jakąś rolę, choć ten plan zapewne przyjdzie jeszcze odkryć, ponieważ autorka koncentruje się na przebudzeniu Nowego Jorku i pierwszemu starciu z siłami zła. Kobieta w Bieli próbuje otworzyć przejście dla iście lovecraftowskiej bestii „kroczącej” przez multiwersum i niosącej zagładę innym miastom, także na Ziemi.

Punkt wyjścia jest zatem dosyć prosty (a na pewno szybko staje się oczywisty), choć czytelnik może mieć wrażenie zagubienia się w chaotycznym początku. Ale to nie wada tylko perspektywa jednej z postaci, która wychodzi z metra i nagle nie wie kim jest, jak się tu znalazła i co miała do zrobienia. Miasto w nią wchodzi i czuje jego moc, kontrasty, kakofonię. Jest jak turysta, który zderza się z nową, krzyczącą, głośną rzeczywistością i potrzebuje czasu, aby się z nią uporać. Jednak dosyć szybko każda z postaci zaczyna się orientować, co się dzieje i zaczyna działać. Autorka każdą z nich starała się obdarzyć cechami dzielnicy, z której się wywodzi i którą każda z nich reprezentuje.

Czy te postaci oddają charakter dzielnic metropolii początkowo nie sposób było mi rozstrzygnąć definitywnie, ponieważ nie znam Nowego Jorku innego niż z książek i filmów/seriali. Niemniej, po zakończeniu słuchania tej powieści (w znakomitej interpretacji Macieja Kowalika) skończyłem czytać reporterską książkę Craiga Taylora „Nowojorczycy. Miasto i ludzie”, która pozwoliła mi zrozumieć to, jak być może N. K. Jemisin udało się uchwycić „ducha” miasta. Niektóre postaci, realnie istniejący ludzie odnaleźliby się na kartach tej powieści, więc chyba można założyć, że Jemisin doskonale zna i rozumie to miasto. Dobrym przykładem jest kobieta będąca awatarem Staten Island. W książce Taylora opinie o tej wyspie (i o jej mieszkańcach) są niemal identyczne z wnioskami Jemisin. Dotyczy to również napięć rasowych czy politycznych – nieprzypadkowo Kobieta w Bieli swoimi marionetkami czyni alt prawicowe szurie (głównie na polu sztuki). Choć to tylko marionetki, nie znające celów i istoty władczyni, więc może nie ma sensu się tak zapędzać z interpretacjami. Aczkolwiek z drugiej strony, na co wskazuje wydawca czy reklamowe blurby, powieść jest środkowym palcem wymierzonym w H. P. Lovecrafta i jego poglądy. Także próbujący wychynąć z multiwersum potwór jest bardzo lovecraftowski. I nawet jeśli nie zauważy tego czytelnik nieznający twórczości tegoż, to dwa lub trzy razy pisarz ten zostanie w powieści przywołany wprost.

Powieść liczy ponad pięćset stron i choć jej słuchałem, nie miałem wrażenia, że obcuję z rozbudowaną fabułą. Jest bardzo sprawna, szybka, wciągająca od początku. Zdecydowanie nie można tego powiedzieć o trylogii Pękniętej Ziemi, która jest jej przeciwieństwem. Choć fabuła nie jest skomplikowana, to jednak sposób, w jaki Jemisin ją opowiada, angażuje od początku. Nie wydała mi się niczym nowym czy świeżym w fantastyce, co nie jest zarzutem. Istotne jest to, że autorka przekształca fantastyczne motywy (ludzkich awatarów, „żyjące” miasta, rzeczywistości widocznej dla wszystkich w kontrze do tej, której doświadczają tylko nieliczni, multiwersum) w dobrą, rozrywkową powieść. Która dodatkowo stara się w fabule przetworzyć współczesne lęki czy napięcia. Wprawdzie tylko te dotyczące konkretnego miejsca i czasu, niemniej nadal autentyczne.

„Miasto, którym się staliśmy” to przykład energicznej, żywej urban fantasy, która może chcieć (choć nie musi) w kolejnych częściach aspirować do czegoś więcej. Już teraz widać, że nie jest to tylko rozrywka. Niemniej, mój entuzjazm chwilowo hamuje fakt, że to pierwsza część trylogii. A ponadto nie wiem, w którym kierunku pójdzie całość. Jeśli w pierwszej części autorka wyłożyła wszystkie karty na stół w kwestii walki z konkretnym zagrożeniem, to nie wiem, czy tego fabularnego paliwa starczy na dwie kolejne powieści. Zatem mimo wszystko na razie dysponuje u mnie ograniczonym, choć i tak dużym kredytem zaufania.