Kolejną powieść w wydawanej przez Rebis serii dzieł Philipa K. Dicka, „Radio Wolne Albemuth”, ma wśród tekstów Kailfornijczyka dość wyjątkowy status. Napisana w 1976 roku książka stanowi w zasadzie swoisty pierwszy szkic tematów i koncepcji pojawiających się w późniejszej trylogii Valis (czyli właśnie w „Valisie”, „Bożej Inwazji” oraz „Transmigracji Timothy’ego Archera”). Kiedy wydawca zasugerował poważne zmiany w pierwotnym tekście, Dick zrezygnował z jego wydania, podejmując się zamiast tego napisania wspomnianej wyżej trylogii. „Radio Wolne Albemuth” ukazało się dopiero trzy lata po śmierci pisarza, w 1985 roku.

Powieść, podobnie jak późniejsza trylogia, stanowi próbę zmierzenia się z wizjami, jakich Dick doświadczył w 1974 roku. Oznacza to dość niecodzienną mieszankę faktografii i fantazji. Głównymi bohaterami książki są pracujący w sklepie muzycznym Nicholas Brady oraz jego przyjaciel, Philip K. Dick, autor choćby „Ubika” czy „Płyńcie łzy moje, rzekł policjant”. Powieściowa Kalifornia przypomina rzeczywistą, ale Stanami Zjednoczonymi rządzi demoniczny prezydent Ferris F. Freemont (pamiętajmy, że F to szósta litera alfabetu), tropiący wszędzie komunistyczne spiski i korzystający z pomocy wszechobecnych przedstawicieli PAN (Przyjaciół Amerykańskiego Narodu). Nicholas i Phil nie kryją się z wrogością do panującej władzy, zdając sobie sprawę z wiążącego się z antypaństwową działalnością ryzyka. Sytuację dramatycznie zmienia dopiero chwila, gdy Nicholas zaczyna odbierać sygnały z tajemniczego kosmicznego źródła. Transmisje przedstawiają obrazy okolicy, która wydaje się początkowo leżeć gdzieś w Meksyku. Później Nicholas orientuje się, że w istocie chodzi o kalifornijskie hrabstwo Orange (Orange County) i uznaje wizję za nakaz przeprowadzki z Berkeley właśnie do wskazanego miejsca. Intensywność transmisji rośnie, zaczynają mieć związek z bieżącą sytuacją polityczną, ale też z fundamentalnymi kwestiami dotyczącymi natury rzeczywistości. Phil dołącza do przyjaciela i jego żony, także przenosząc się kilkaset kilometrów na południe. Nicholas rozpoczyna pracę w wytwórni Progressive Records, zajmując się wyszukiwaniem nowych talentów i przygotowywaniem ich do nagrania płyt.

Zasadnicza część powieści skupia się na odkrywaniu kolejnych warstw rzeczywistości. Rzekoma komunistyczna organizacja Aramchek, stanowiąca cel regularnych ataków prezydenta Freemonta, najpierw okazuje się czysto fikcyjna (z ukłonem w stronę „Obywatela Kane’a”), potem jednak przekonujemy się, że rzeczywiście istnieje. Naciągane teorie spiskowe bledną w obliczu naciąganych argumentów mówiących, że o żadnych spiskach nie ma mowy. Phil wykorzystuje agentkę PAN, orientując się szybko, że został przez nią wykorzystany. Wszystkiemu towarzyszą coraz dłuższe opisy wizji przekazywanych Nicholasowi przez Valis (Vast Active Living Intelligent System, czyli Rozległy Aktywny Żywy Inteligentny System), wykorzystujących chrześcijańską symbolikę, odwołujących się do równoległych rzeczywistości i współistniejących planów czasowych. Walka z aparatem politycznym Freemonta nakłada się na zmagania pierwszych wyznawców Chrystusa z cesarstwem rzymskim. Wrogość Związku Radzieckiego i Stanów Zjednoczonych stanowi wyłącznie przykrywkę do zmagań ziemskich sił zła z wszechmocnym – a jednocześnie dziwnie słabym – Valisem. Wszystkie strony korzystają z przekazywania nieświadomej ludności sygnałów podprogowych; podstawowa linia fabularna dotyczy właśnie prób użycia przez Nicholasa w takim celu nagrań Progressive Records.

Z perspektywy późniejszych powieści trzeba uznać, że decyzja o przepisaniu „Radia wolne Albemuth” na nowo była słuszna. Choć już w omawianej książce da się odczuć gorące, chwilami wręcz rozpaczliwe zaangażowanie Dicka w próbę przedstawienia własnych nadprzyrodzonych doświadczeń, późniejsze powieści rozwijają obecne w niej wątki dużo bardziej przekonująco. „Radio wolne Albemuth” pozostaje więc głównie ciekawostką dla miłośników trylogii Valis (takich jak niżej podpisany).

Nowemu wydaniu towarzyszy dość kuriozalna przedmowa Wojciecha Manna, odnosząca tekst powieści do bieżących wydarzeń politycznych w Polsce. Cóż, nie każdemu dane są równie fascynujące halucynacje jak Dickowi…