Po sukcesie „Atlasu lądów niebyłych” Edwarda Brooke-Hitchinga Rebis zdecydował się na wydawanie kolejnych książek Brytyjczyka, przypominających skrzyżowania albumów z kolekcjami map i esejami o historii czy wyobraźni. Po „Atlasie nieba” i „Złotym atlasie” przyszła więc kolej na „Atlas tamtych światów”. Znany już czytelnikom format, polegający na łączeniu opartych o inne teksty omówień z licznymi reprodukcjami, został tym razem zastosowany do opowiadania o pochodzących z rozmaitych stron świata, kultur i czasów wizjach piekielnych czy niebiańskich krain.

Autora interesują nie tyle koncepcje filozoficzne czy metafizyka ludzkich losów, co zaświatowa geografia i konkretne aspekty rzeczywistości, w które można pośmiertnie trafić. Z humorem i konsekwencją wylicza rozmiary kręgów piekielnych czy kolory boskich istot zaludniających kolejne raje, a przede wszystkim przedstawia swoje ukochane mapy obszarów zmyślonych. Sporo ilustracji robi niespodziewane nasycone egzotyką wrażenie (choćby imponujące królestwa boga śmierci Jamy!), ale nie brakuje wśród nich i klasyków, takich jak zatłoczone pejzaże Hieronima Boscha czy obrazy Williama Blake’a towarzyszące „Rajowi utraconemu”. Autor prowadzi czytelników zasadniczo ścieżką chronologiczną, odwiedzając między innymi zaświaty egipskie, sumeryjskie, hinduskie, mezoamerykańskie, japońskie, judaistyczne, greckie, i oczywiście chrześcijańskie. Co ciekawe, to opowieść o tych ostatnich, wydawać by się mogło doskonale nam znajomych, niesie stosunkowo wiele zaskakujących aspektów. Brooke-Hitching umiejętnie pokazuje, jak pozornie dobrze nam znane wizja piekła czy nieba ewoluowała w czasie. Chrześcijanie sprzed dwóch tysięcy lat byliby potężnie zaskoczeni, widząc ilustracje z współczesnych szkolnych podręczników religii…

Wybór omawianych wizji wydaje się dobrze przemyślany, podobnie jak ton opowieści, sprawnie balansujący między lekkością narracji, a autentycznie bogatą i systematycznie ułożoną przekazywaną wiedzą. „Atlas tamtych światów” można czytać od deski do deski, albo przeglądać, zaczepiając wzrok na szczególnie intrygujących obrazach i wyszukując związanych z nimi ciekawostek. Jedynym zarzutem do książki może być to, że podobnie jak w przypadku poprzednich atlasów stworzonych przez Brytyjczyka aż prosi się, by wydawać je w większym formacie, który pozwoliłby na czytelniejszy rozmiar czcionki, a przede wszystkim uwypuklił piękne reprodukcje. Może jeszcze doczekamy się podobnych wznowień. Na razie trzeba się cieszyć tym, co jest, i przy okazji wracać do poprzednich atlasów beznadziejnie zakochanego w książkach i mapach syna znanego londyńskiego antykwariusza.