NAST.pl
 
Komiks
  Facebook
Facebook
 
Forum

  RSS RSS

 Strona główna     Zapowiedzi     Recenzje     Imprezy     Konkursy     Wywiady     Patronaty     Archiwum newsów     Artykuły i relacje     Biblioteka     Fragmenty     Galerie     Opowiadania     Redakcja     Zaprzyjaźnione strony   

Zaloguj się tutaj! | Rejestruj

Patronat

Nayler, Ray - "Góra pod morzem" (czarna)

Gong, Chloe - "Nieśmiertelne pragnienia" (zielona)

Ukazały się

Kingfisher, T. - "Cierń"


 Howard, Robert E. - "Conan. Księga pierwsza"

 Lloyd Banwo, Ayanna - "Kiedy byłyśmy ptakami"

 Jadowska, Aneta - "Tajemnica domu Uklejów"

 Sablik, Tomasz - "Mój dom"

 Pilipiuk, Andrzej - "Czasy, które nadejdą"

 Szmidt, Robert J. - "Szczury Wrocławia. Dzielnica"

 Bordage, Pierre - "Paryż. Lewy brzeg"

Linki

Rak, Radek - "Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli"
Wydawnictwo: Powergraph
Kolekcja: Kontrapunkty
Data wydania: Wrzesień 2019
ISBN: 978-83-6617-811-3
Oprawa: twarda
Format: 135 x 205 mm
Liczba stron: 464
Cena: 45,00 zł



Rak, Radek - "Baśń o wężowym sercu"

Jak to drzewiej w baśniowej Galileji bywało


Postać Jakuba Szeli, znana z podręczników XIX-wiecznej historii i upamiętniona jako twarz krwawego mitu choćby w „Weselu” Wyspiańskiego (a także w tekstach Żeromskiego czy Jasieńskiego) zdaje się w ostatnich latach znów budzić rosnące zainteresowanie twórców kultury. Kilka lat temu w warszawskim Teatrze Dramatycznym Paweł Demirski i Monika Strzępka przygotowali świetne i szeroko dyskutowane „W imię Jakuba S.”. Teraz postać kontrowersyjnego chłopskiego przywódcy pojawia się jako centralny charakter trzeciej powieści Radosława Raka, autora dobrze przyjętych „Kocham Cię, Lilith” i „Pustego nieba”.

Znających poprzednie książki autora nie zdziwi zapewne to, że tam gdzie Demirski i Strzępka szukali z powodzeniem problematyki społecznej, Rak rozkłada akcenty zupełnie inaczej. W „Baśni o wężowym sercu, albo wtórym słowie o Jakóbie Szeli” historia ludowego trybuna stanowi pretekst do snucia opowieści o baśniowo-realnym Podkarpaciu. Powieściowy Jakób dorasta jako jeden z chamów, pracuje jako szabesgoj u miejscowego Żyda, Kohlmanna, i doświadcza okrutnego traktowania pańszczyźnianych chłopów przez dziedzica, Wiktoryna Bogusza, ale zdecydowanie silniejszy wpływ formacyjny mają na niego młodzieńcze zakochania. To, którym obdarza go córka Kohlmanna, Chana, i to, które czuje do ulotnej, na poły rzeczywistej Malwy. Oddanie komuś serca czy usiłowanie jego odzyskania wydarzają się na stronach książki jak najbardziej konkretnie i stanowią kluczowe elementy, wokół których Rak buduje fabułę. Baśnie, przesądy i siła beskidzkiej przyrody tworzą nie tyle tło opowieści, co jej zasadniczą treść.

Konstrukcja książki przywodzi na myśl niektóre powieści Catherynne M. Valente. Często mamy do czynienia z na pozór odrębnymi legendami (choćby z przypowieścią o dzieciach Króla Węża i napadzie Tatarów), które okazują się później łączyć ze sobą występującymi w nich postaciami czy motywami. Galicja staje się na stronach książki magiczną krainą, często zwaną zresztą Galileją. Krakowski autor podobnie jak we wcześniejszych tekstach odwołuje się do mistyki południowo-wschodniego interioru, przesuwając jednak tym razem centrum inspiracji z prawosławia na naturę. Świetnie radzi sobie ze stylizowanym, mieszającym rejestry, ale nie wybrzmiewającym nigdzie fałszywie językiem. W porównaniu zwłaszcza z „Kocham Cię, Lilith” więcej tu humoru i puszczania oka w stronę czytelnika (od wspomnień o misjach polegających na wrzucaniu pierścienia do płonącej góry po z pewnością świadomie użyty jako jednostka wagi „cetnar”). Pomimo licznych biblijnych cytatów Panjezusik tym razem bywa lekceważony na rzecz sił dużo bardziej pierwotnych.

Zasadnicza fabuła zdaje się chwilami ginąć i gubić. Poważny zwrot akcji w drugiej części książki z jednej strony świetnie służy anegdotkom i pozwala na kilka brawurowych scen, z drugiej zaś pozostaje nie do końca wykorzystany czy zinterpretowany. Trudno go też kupić jako uzasadnienie czy choćby składową powieściowych rabacji, opisanych pod koniec książki. Te zarzuty w niczym nie umniejszają zalet „Baśni o wężowym sercu”: wielu rewelacyjnych obrazów, błyskotliwie napisanych fragmentów (na przykład rozmów z lwowskimi lwami czy poruszającej sceny odejścia Salci Niewiaroskiej), zgrabnego wykorzystania motywu wkraczającej do Galicji nowoczesności uosabianej przez pociąg czy ciekawych postaci drugoplanowych, z genialną parą czartów i kotem Kocmołuchem na czele. I nawet jeśli autorowi grozi do pewnego stopnia pułapka własnego sukcesu – przed „Kocham Cię, Lilith” w Polsce nie pisał tak w zasadzie nikt, teraz efekt zaskoczenia jest już w zrozumiały sposób dużo słabszy – to w najnowszej powieści jest nadal wystarczająco wiele świeżości, by wybaczyć jej to, że omija znaczną część potencjału głównego bohatera, zatrzymując się na niezbyt głębokim stwierdzeniu, że wszyscy jesteśmy ostatecznie tacy sami. Niezbyt głębokim, rzecz jasna, nie znaczy nieprawdziwym.



Autor: Adam Skalski
Dodano: 2019-09-23 07:54:38
Komentarze

Sortuj: od najstarszego | od najnowszego

Shedao Shai - 11:13 23-09-2019
"Konstrukcja książki przywodzi na myśl niektóre powieści Catherynne M. Valente."

Do tego momentu byłem zainteresowany zakupem książki Raka. Zamordowałeś ten zamiar :D

Sumire - 11:05 27-09-2019
Spokojnie, to porównanie jest grubymi nićmi szyte (chociaż mnie by raczej zachęciło). "Baśń" najbardziej mi przypomina "Puste niebo" Raka, a trochę też kojarzy się z "Oberkami do końca świata" Szostaka. I jest rozkosznie - bo nieprzesadnie! - postmodernistyczna.

Fidel-F2 - 11:40 27-09-2019
Asocjacje z Valente działają odstraszająco.

Shadowmage - 12:09 27-09-2019
Zależy dla kogo :)

Fidel-F2 - 15:05 27-09-2019
A jak myślisz, kogo miałem na myśli?

Komentuj


Artykuły

Plaża skamielin


 Zimny odczyt

 Wywiad z Anthonym Ryanem

 Pasje mojej miłości

 Ekshumacja aniołka

Recenzje

Hoyle, Fred - "Czarna chmura"


 Simmons, Dan - "Modlitwy do rozbitych kamieni. Czas wszystek, światy wszystkie. Miłość i śmierć"

 Brzezińska, Anna - "Mgła"

 Kay, Guy Gavriel - "Dawno temu blask"

 Lindgren, Torgny - "Legendy"

 Miles, Terry - "Rabbits"

 McCammon, Robert - "Królowa Bedlam"

 Simmons, Dan - "Czarne Góry"

Fragmenty

 Mara, Sunya - "Burza"

 Mrozińska, Marta - "Jeleni sztylet"

 Brzezińska, Anna - "Mgła"

 Rothfuss, Patrick - "Wąska droga między pragnieniami"

 Clarke, Arthur C. & Lee, Gentry - "Ogród Ramy"

 Sablik, Tomasz - "Próba sił"

 Kagawa, Julie - "Żelazna córka"

 Pratchett, Terry - "Pociągnięcie pióra. Zaginione opowieści"

Projekt i realizacja:sismedia.eu       Reklama     © 2004-2024 nast.pl     RSS      RSS