„Ramię Perseusza” w pierwszym tomie nie zapowiada się jak „typowa” space opera. Nie zaczyna się nagłym najazdem Obcych, nie ma w niej opisów taktycznych zmagań w przestrzeni kosmicznej ani charakterystycznie topornych postaci kreślonych grubą kreską. Innymi słowy – jeśli jesteście fanami space opery wyłącznie spod znaku Davida Webera, Iana Douglasa, Nicka Webba, Evana Currie, a nawet samego Rafała Dębskiego (cykl „Rubieże Imperium”), to możecie się zawieść.

Ale nie będzie to zawód zbyt głęboki, ponieważ „Ramię Perseusza. Z głębi” oferuje niezłą rozrywkę, bardziej kameralną, skupioną w jednym miejscu i czasie, do tego ograniczoną przestrzennie wobec do „klasycznej” space opery. Fabuła nie wydaje się skomplikowana, tym większe uznanie dla autora. W opinii najniżej podpisanego recenzenta większość powieści z gatunku tzw. militarnej space opery, space opery w ogóle (ale dotyczy to i pozostałych podgatunków fantastyki) cechuje się brakiem pomysłów, szczególnie świeżych. Zatem wtórność nadrabiają rozmachem. Osadzenie powieści w tak kameralnie zaprojektowanej przestrzeni to wyzwanie. Potrzebny jest precyzyjny pomysł, który skoncentruje akcję i zwiąże wydarzenia w jednym miejscu i nada im odpowiednią dynamikę. Rafałowi Dębskiemu to się udało.

Fabuła opisuje Kontakt. W trakcie wyprawy eksploracyjnej na inną planetę Ludzie spotykają Obcych. Pomysł znany i wciąż eksplorowany; nie ma sensu popisywać się znajomością klasycznych dzieł dotykających tego tematu. Pomysł jest nadal atrakcyjny, o czym świadczy choćby niedawna wysokobudżetowa filmowa adaptacja „Historii twojego życia” Teda Chianga pod polskim tytułem „Nowy początek”. Kontakt opisywany przez Rafała Dębskiego odbywa się spokojnie. Ludzie i Obcy badają się z ciekawością. O porozumienie jest trudno, z oczywistych względów. Ale nie ma wrogości, strzelania z super broni i pojedynków w przestrzeni. Autor prezentuje naukowe podejście obydwu gatunków. I w zasadzie to wszystko, bo obydwie misje mają ten sam cel: eksploracja planety, poszukiwanie zasobów. Fabuła jest spokojna i bardzo rzeczowa. W gruncie rzeczy mamy tu do czynienia bardziej z klasyczną science fiction niż space operą. Odważę się zaryzykować tezę, że w pierwszej części chodzi przede wszystkim o próbę porozumienia się, czy raczej zrozumienia się. Psychologia zatem odgrywa większą rolę niż technologia. Aczkolwiek to dopiero początek. Wydarzenia z powieści – jak można się domyślać – zwiastują poszerzenie fabularnego pola, zatem wszystko może się jeszcze rozwinąć w stronę konfliktu.

Powieść nie ma jednego wyraźnego głównego bohatera, co chyba daje duże pole do fabularnego rozwoju w kolejnych częściach. Do tego fabuła prezentowana jest z dwóch punktów widzenia: Ludzi i Obcych, co dodało jej zamierzonej (lub nie) ironii i dystansu. Przy tym dodatkową zaletą jest, że nie ma tu łopatologicznego podziału na dobrych i złych. Niemniej jednak chyba należy się spodziewać, że pewne „mechanizmy”, procesy związane z konsekwencjami Kontaktu doprowadzić mogą do konfliktu. Największą wadą powieści jest zakończenie, które urywa akcję w najciekawszym momencie. Mimo że nie jest to żaden klasyczny cliffhanger, to poczułem zawód. Z drugiej strony jest na co czekać, jeśli chodzi o część drugą.

Seria „Horyzonty Zdarzeń” Rebisu jest jedną z ciekawszych, jeśli nie najciekawszą (i jedyną?) próbą promowania interesującej polskiej fantastyki. Nie wszystko mi się w niej podoba (jeśli chodzi o te przeczytane pozycje). Ale bez wątpienia „Ramię Perseusza. Z głębi” Rafała Dębskiego jest jej mocnym punktem, obok „Niebiańskich pastwisk” Pawła Majki.