Lisa Randall jest jedną z najbardziej znanych i uznanych współczesnych przedstawicielek świata nauki. Dzieje się tak z kilku powodów, po pierwsze jest wytrwałą badaczką fizyki cząstek elementarnych oraz kosmologii, po drugie – jej prace należą do najczęściej cytowanych, po trzecie – mając tak silną pozycję, nie boi się stawiać śmiałe, atrakcyjne medialnie tezy, po czwarte – jest niestrudzoną popularyzatorką nauki, która nie tylko odnosi sukcesy jako naukowiec, ale również jako pisarz książek skierowanych do czytelników literatury popularnej. Do tej pory ukazały się jej dwie wcześniejsze książki: „Ukryte wymiary wszechświata” oraz „Pukając do nieba bram. Jak fizyka pomaga zrozumieć Wszechświat”, obie w serii „Na ścieżkach nauki” wydawnictwa Prószyński i S-ka. Teraz, w tej samej serii, pojawiła się najnowsza książka Lisy Randall – „Ciemna materia i dinozaury”.

O tej książce mogliście już nieco usłyszeć, ponieważ porusza temat dość atrakcyjny i podejmowany przez różnego rodzaju prasę popularnonaukową i portale internetowe. Jak wskazuje sam tytuł, Randall ukazała pewną zależność przyczynowo-skutkową, wiążącą ze sobą ciemną materię oraz wyginięcie dinozaurów na Ziemi, 66 milionów lat temu. Gdyby informację tą podać w panoramicznym skrócie, czyli tak, jak często pojawiała się w mediach, wyglądałaby ona mniej więcej tak: Lisa Randall wysnuła teorię, że nasz Układ Słoneczny znajduje się pod czymś, co przypomina dysk (albo bardziej obrazowo: naleśnik) zrobiony z ciemnej materii. Raz na jakiś czas (30-35 milionów lat) krążący układ przechodzi przez ów dysk, który ma wtedy grawitacyjny wpływ na to, co znajduje się na obrzeżach układu – obłok Oorta. Wtedy z owego obłoku wytrącona zostaje kometa, skierowana na kurs kolizyjny względem Ziemi. 66 milionów lat temu taka kolizja rzeczywiście miała miejsce i spowodowała wyginięcie dinozaurów.

Sama autorka podkreśla, że powiązanie ciemnej materii z wyginięciem dinozaurów to zaledwie hipoteza. Szczerze powiedziawszy (choć nie znajdziecie tego w książce), obecnie geolodzy i paleontolodzy skłonni są raczej przypuszczać, że wyginięcie dinozaurów było bardziej skutkiem aktywności wulkanicznej a uderzenie komety, nawet jeśli nastąpiło, nie było bezpośrednią przyczyną ich wymarcia. Nie ma to jednak tak dużego znaczenia, ponieważ „Ciemna materia i dinozaury” jest książką o głośnej i ryzykownej tezie, która jednocześnie wykorzystuje ją jako zaledwie motyw, okazję do omówienia szeregu sprawdzonych ustaleń z zakresu współczesnej fizyki cząstek elementarnych, astrofizyki, geologii i innych dziedzin naukowych.

Lisa Randall zabiera w niezwykłą podróż. Zadziwia nas faktem, że materia, jaką znamy i rozumiemy, jest pięć razy mniejsza od bardziej tajemniczej ciemnej materii. Opowiada nam o tym, czym ciemna materia jest – a raczej, czym mogłaby być. Zastanawia się nad jej budową i pochodzeniem, opowiadając przy okazji o budowie i pochodzeniu naszej materii. Odkrywa przed nami budowę kosmosu i prawa nim rządzące. Pokazuje, w jaki sposób te duże, makrokosmiczne relacje wpływają na pojedyncze planety, takie jak Ziemia, i co w tej Ziemi jest tak niezwykłego, że rozwija się na niej życie. Niepokoi nieco, kiedy autorka tłumaczy, jak kolejne formy życia wymierają i zostają zastąpione przez inne – czasem na drodze powolnej ewolucji a czasem przez masowe wyginięcie.

„Ciemna materia i dinozaury”, choć w pewnej mierze faktycznie łączy kosmos i dinozaury, co samo w sobie jest ekstra, traktuje o wielu ciekawych tematach. Jest jednocześnie napisana w klarowny sposób. Nie trzeba mieć solidnego wykształcenia w fizyce czy biologii, by pojąć to, o czym pisze Randall. Ona sama krytykuje niektórych badaczy za nadmierne komplikowanie swej dziedziny, zwłaszcza w obrębie terminologii (jak zobaczycie, ma ku temu solidne podstawy). To dobra pozycja dla wszystkich ciekawych świata.