„Chudszy” to powieść Stephena Kinga, która opublikowana została po raz pierwszy pod pseudonimem Richarda Bachmana i dopiero po roku ujawniono prawdziwą tożsamość autora. Trochę to zastanawiające, bo rozpoznanie autorstwa nie przychodzi ze specjalnym trudem. Wystarczy wspomnieć, że rzecz dzieje się w małym amerykańskim miasteczku w stanie Maine... Do tego dochodzą inne typowe Kingowskie zagrywki, jak akcentowanie hermetycznego charakteru społeczności owego miasteczka, moralna dwuznaczność bohaterów, zderzenie racjonalnego umysłu ze zjawiskami niewyjaśnialnymi przez kanoniczną naukę... Kto dał się nabrać na ten pseudonim?

Przede wszystkim jednak mamy tu to, za co tłumy fanów polubiły Kinga i jego prozę: dobrą, wciągającą historię. Fabuła zawiązuje się, gdy główny bohater, Billy Halleck, wraca samochodem do domu. Jedzie z przyjęcia, jest późno, a siedząca na miejscu pasażera żona postanawia urozmaicić długą drogę i rozpina spodnie męża. Zdekoncentrowany kierowca potrąca śmiertelnie starą Cygankę. Z całej afery udaje mu się jednak zgrabnie wywinąć, ponieważ Billy jest wziętym adwokatem, a prokurator i sędzia to jego dobrzy znajomi. Proces jest więc ustawiony, uniewinniający wyrok z góry wiadomy. Nie mogąc znaleźć konwencjonalnej sprawiedliwości, herszt bandy Cyganów postanawia wymierzyć ją na własną rękę i rzuca klątwę - na Billy'ego i jego sądowniczych kumpli.

Klątwa Billy'ego jest dość ironiczna. Cierpiący na solidną nadwagę prawnik zaczyna stopniowo tracić na wadze. Początkowo proces ten wydaje się niemal błogosławieństwem, ale postępuje tak długo, że zaczyna zagrażać zdrowiu bohatera. Zresztą Billy nie wierzy w cuda i szybko znajduje logiczne acz tragiczne rozwiązanie sytuacji: rak. Medycyna nie potwierdza jego autodiagnozy, co zostawia bohatera w głębokiej niewiedzy i przerażeniu. Okazuje się tymczasem, że jego koledzy biorący udział w procesie również borykają się z dziwnymi przypadłościami. Całość zaczyna nabierać sensu. A przynajmniej tego, co jest odpowiednikiem sensu, gdy wkraczamy w dziedzinę zjawisk nadprzyrodzonych.

„Chudszy” pełen jest problemów trapiących zachodnią cywilizację, co stanowi kolejny przyczynek do wielkości jego autora. Jasne, że tego typu literatura ma nas, Czytelników, przestraszyć, ale może to robić tandetnie, za pomocą prostych tricków i obsceniczności, albo refleksyjnie, pokazując, że groza nie jest tak zewnętrzna i abstrakcyjna, jak się początkowo wydaje. I King dobrze równoważy te składniki. Ta powieść wymierzona jest przede wszystkim w wadliwość systemu, w niesprawiedliwość, w układy władzy i administracji oraz cały ten syf, jaki dzieje się w obrębie demokracji. To porządny pstryczek w nos amerykańskiej dumy narodowej, aktualny do dziś także na Starym Kontynencie. Ale mamy tu jeszcze inne "amerykańskie" problemy, jak choćby otyłość czy anoreksja. Wszystko to całkiem zasadnie wkomponowane w dobrą ramę fabularną, trzymającą w napięciu narrację i ciekawy finał.

W zasadzie finał stanowi o sile tego dzieła i o jego unikalności. Zwykle bowiem bohaterowi udaje się znaleźć tajemny sposób na pokonanie niematerialnego zagrożenia. W „Chudszym” ten schemat zostaje przełamany. Nie zamierzam tu zdradzać zakończenia, ale postawa Billy'ego jest tyleż zaskakująca, co - z czytelniczego punktu widzenia - odświeżająca. I to kolejny aspekt wielkości Kinga: odważnie sięga on po nietypowe rozwiązania. „Chudszy” to taki właśnie eksperyment, który wyszedł całkiem nieźle.