Trawa. Rubinowe granie, krwiste pogórza, polany w kolorze wina. Szafirowe morza traw z ciemnymi trawiastymi wyspami, na których rosną olbrzymie pierzaste drzewa (...)

Na tytułową planetę powieści Sherri Tepper prowadzą nas już pierwsze zdania. Bogate, fascynujące obrazy obcej, baśniowej geografii, zamieszkujących planetę niezwykłych stworzeń i elementów archaicznej struktury społecznej przeradzają się w opis Polowania, podporządkowanej porom roku aktywności stanowiącej centralny, niemal religijny element życia arystokratycznych rodów Trawy. Niezwykłe łowy poznajemy oczyma młodziutkiej, przerażonej Diamante bon Damfels, która bierze w nich udział po raz pierwszy. Hipnotyczna jazda przez wielobarwne, opustoszałe lasy i zagajniki w poszukiwaniu kryjącego się w nich lisa to coś więcej niż rozrywka; towarzyszące gonitwie upiorne ogary zdają się zagrażać myśliwym w tym samym stopniu co ściganej istocie, tajemniczych wierzchowców nie sposób nazwać końmi, a myśli i czyny jeźdźców zasnuwa cień śmierci. Tam, gdzie Tanatos, niedaleko jest i do Erosa. Udział w Polowaniu to dla Diamante wtajemniczenie, a jednocześnie utrata niewinności, w wielu znaczeniach tego słowa.

Wszystkie te emocje zawarte są już na pierwszych kilkunastu stronach powieści Tepper. Szybko dowiadujemy się też, że Trawa to znacznie więcej niż siedziby arystokratów i ich tradycyjne zajęcia. Na jedynym wolnym od roślinności obszarze planety powstało Miasto Ludu, zamieszkane przez handlarzy i rzemieślników, sąsiadujące z jedynym portem pozwalającym na międzygwiezdną komunikację. Na północy Zieloni Bracia, członkowie rządzącego się własnymi prawami, choć związanego ze Świętością, potężną organizacją religijną z siedzibą na Terrze, zakonu, zajmują się badaniem ruin miasta Arbaiów, starożytnej cywilizacji, która niegdyś zasiedliła wiele punktów kosmosu, a potem wyginęła w nieznanych okolicznościach. Opisany świat wkrótce sięga też dalej, na Terrę, czyli dawną Ziemię, gdzie sfrustrowana Marjorie Westriding Yrarier, zdradzana żona, matka dwojga nastolatków oraz działaczka charytatywna dowiaduje się, że wraz z całą rodziną (w tym i kochanką męża) zostanie wysłana na Trawę przez Świętość, by tam szukać lekarstwa na dotykającą cały wszechświat zarazę.

Konstrukcja powieści Tepper ma bardzo klasyczny charakter, niewiele tu achronologii, niedługie rozdziały żwawo posuwają akcję do przodu, kolejne informacje o przedstawionym świecie stawiają nowe zagadki, ale też przybliżają do odpowiedzi na fundamentalne pytania. Co tak naprawdę dzieje się na Polowaniu? Czym jest zaraza i dlaczego na Trawie nie występuje? Jak wyginęli Arbaiowie? Energicznie prowadzonej fabule towarzyszą rozważania dotyczące teologii i filozofii – na pierwszy plan wysuwają się pytania o odpowiedzialność za świat, rozumianą indywidualnie, ale też gatunkowo. Wiele aspektów rzeczywistości Trawy okazuje się dużo bardziej skomplikowanych niż wygląda to na początku. Możliwości manipulacji i obraz współistnienia różnych uczuć, pragnień i potrzeb w tej samej istocie, tak sugestywnie przedstawione w pierwszej scenie Polowania, powracają w różnych ujęciach na kolejnych stronach książki.

„Trawa” to też przykład literatury kobiecej w najlepszym sensie tego słowa. Charaktery głównych postaci są pokazane żywo i wiarygodnie. Ograne schematy międzyludzkich relacji wykorzystywane jako punkty wyjścia szybko ulegają pogłębieniu i zyskują na subtelności, czego najlepszym przykładem jest trójkąt złożony z Marjorie, jej męża i jego kochanki. Początkowo wydaje się, że można go podsumować kilkoma słowami: porywczy, dominujący mężczyzna, zimna, nieprzystępna, poświęcona służbie ubogim żona i trzpiotowata „ta trzecia”. Z czasem okazuje się, że o ile te określenia trudno uznać za błędne, w każdym z trójki kryje się coś więcej. Czy działalność dobroczynna to objaw szlachetności czy naiwny wyraz bezsilności? Czy tęsknotę za tym, co ładne i przyjemne, należy lekceważyć?

Takich (i ważniejszych) pytań stawia Tepper bardzo wiele, jednocześnie przedstawiając głęboko angażującą, dynamiczną akcję pokazaną na tle fascynującej, bogatej scenerii, umiejętnie łącząc wątki i podając satysfakcjonujące odpowiedzi na fabularne zagadki. W ostatecznym rozrachunku wygrywa... tęsknota do gwiazd. Czego więcej można oczekiwać od fantastycznej literatury? Świetna, pięknie wydana książka. Miejmy nadzieję, że kiedyś pojawią się na naszym rynku i dwa kolejne tomy trylogii Arbaiów, „Raising the Stones” i „Sideshow”.