Władza Karola sięga od Łaby po Pireneje, słowo Karola jest prawem dla milionów. Ale każdy rok to nowa wojenna wyprawa - bunt Sasów, polityczne intrygi, chęć zdobycia jeszcze większej sławy i jeszcze większego bogactwa... Thomas Mielke kontunuuje opowieść o Karolu Wielkim – królu i cesarzu.

Muszę stwierdzić, że po lekturze drugiego tomu powieści Mielkego czuję spory niedosyt. Zdaję sobie sprawę, że trudno na kartach książki o ograniczonej przecież objętości opisać wszystkie - prawdziwe i domniemane - fakty, rozwinąć wszystkie wątki, zwracając uwagę na niuanse i konsekwencje, ale autor chyba jednak zbyt daleko poszedł w stronę historycznej kroniki. Mielke zdaje relację z panowania Karola, zdecydowanie zbyt rzadko decydując się na zatrzymanie i bliższe przyjrzenie się wydarzeniom. Gdzieniegdzie natrafiamy wręcz na zdania w rodzaju: „tego roku nie zaszło już nic szczególnego”. Nawet, wydawałoby się, tak budzące emocje zdarzenie jak śmierć Rolanda nie porusza – jest nieznaczącym epizodem kończącym nieznaczącą wojenkę. A zważywszy wysuniętą przez autora teorię dotyczącą pokrewieństwa hrabiego i króla, obojętny ton narracji dziwi jeszcze bardziej. I chyba właśnie ten brak pasji, zaangażowania, opowiedzenia się po którejś ze stron, widoczny nawet w opisach scen bardziej osobistych, przeszkadzał mi najbardziej w odbiorze tej książki.
Zastanawia też przedstawienie głównego bohatera, przy bliższym oglądzie dość niejednoznaczne. I nie chodzi mi wcale o mieniącego się namiestnikiem Chrystusa władcę, stosującego wobec zbuntowanych Sasów metody, które ponad tysiąc lat później świat nazwie stalinowskimi – historia przyzwyczaiła nas do niezbyt moralnego postępowania rządzących. Mielke, mimo że nie ukrywa przed czytelnikiem faktów, uderza w tony wręcz hagiograficzne, wysławiając nie tylko męstwo Karola, jego pobożność, prawość i inne królewskie cnoty (w tym niemalejącą z wiekiem jurność), ale i wybiegającą zbyt daleko w przyszłość społeczną wrażliwość oraz wiedzę i mądrość równą, a nawet przewyższają, najwybitniejszych wśród jego współczesnych. Ale gdzieś między wierszami pojawiają się pewne sugestie, że król nie był znów taką świetlaną postacią, zwraca uwagę szczególnie jego stosunek do własnych dzieci. Zupełnie jakby autor jedynie w taki sposób mógł coś czytelnikowi przekazać – zabieg zupełnie zrozumiały w przypadku cenzury (zinstytucjonalizowanej czy zwyczajowej), ale w warunkach obecnych nie do końca jasny i chyba jednak niezamierzony.
Pierwsza część powieści, „Król”, była bez wątpienia bardziej interesująca, dojrzewanie Karola było przedstawione ciekawiej niż jego wiek średni i starość. Czuło się też na plecach oddech historii, było oczywiste, że każdy wybór zdeterminuje los Europy na wiele wieków. Tu decyzje Karola są niemniej istotne, jednak ich waga wydaje się niedostatecznie zaznaczona, czasem jest wręcz skwitowana jednym zdaniem.
Powieść Mielkego, patrząc już całościowo, ma niewątpliwe walory edukacyjne – warto zdać sobie sprawę jak ten, krótki przecież, okres historyczny i jego bliskie następstwa zdecydowały o porządku i kształcie Europy, sięgając swoimi wpływami aż po wiek XX. Trudno też mieć jasno specyzowane zastrzeżenia do stylu autora czy też, co oczywiste, fabuły. Ale nie jest to książka, która porywa i to nie tylko dlatego, że nie jest w stanie zaskoczyć nagłym zwrotem akcji.