Ostatni tegoroczny numer „Fantastyki – wydania specjalnego” oferuje trzy samodzielne opowiadania i dwa fragmenty większych całości, jakimi są książki Szostaka i Brzezińskiej. Nie lubię płacić za fragmenty, lecz patrząc na numer całościowo, nie można być zbyt krytycznym, bo wszystkie teksty są co najmniej zjadliwe, a już opowiadania zagraniczne czyta się z dużą przyjemnością.

„Dumanowski. Wybrane fragmenty o polskich wieszczach” Wita Szostaka to zgodnie z tytułem wybrane przez autora fragmenty jego najnowszej powieści¹⁾, odnoszące się do postaci Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego. Tekst osobiście mnie nie porwał, z prozaicznego braku zainteresowania alternatywnymi dziejami powszechnie znanych postaci, lecz nie mogę autorowi odmówić poczucia humoru i pewnej lekkości w kształtowaniu na nowo utrwalonych przecież w polskiej świadomości wizerunków wspomnianych poetów. Katedra miała już okazję omawiać powieść Szostaka – zainteresowanych odsyłam do recenzji.

„Żar” Anny Brzezińskiej, według noty redakcji, stanowi część książki „Za rzeką, w głębi lasu”, której akcja będzie się rozgrywać w Rosji, na chwilę przed wybuchem rewolucji. Autorce trzeba oddać niezwykłe umiejętności pisarskie, gdyż liczne zapożyczenia językowe, stylizacja, czy poszczególne fragmenty wręcz krzyczą o ogromie włożonej pracy i latach wypracowywania warsztatu. Niemalże każdy akapit czyta się z podziwem. Jednocześnie duszny, mocno oniryczny, poplątany między ludowymi wierzeniami a bezlitosną, przyziemną rzeczywistością klimat opowiadania, choć pełen głębi – z tych samych powodów sprawił, że tekst Brzezińskiej czytałem najdłużej i z największymi przestojami. Jest to kunsztowna opowieść, lecz wymagająca od czytelnika dużego zaangażowania.

„Pozdrowienia zza muru”, napisane pod pseudonimem A. H. Skagestad przez dwoje autorów związanych z Fabryką Słów, to w gruncie rzeczy fantazje erotyczne wpisane w historyjkę pozbawioną znaczącej fabuły, będącą jedynie koniecznym tłem, w którym osadzeni zostali bohaterowie, oraz przyczynkiem fabularnym do „harmonijnego połączenia pierwiastków męskiego i żeńskiego”, jak można przeczytać w komentarzu redakcji. Niby coś się dzieje, relacje między postaciami mają pewien potencjał, ale w gruncie rzeczy nic z tego nie wynika. Mimo to tekst czyta się dość przyjemnie, a „łączenie pierwiastków” oddziałuje na wyobraźnię i nie jest pozbawione dobrego smaku.

„Kosmonauta z Wyoming”²⁾ to tekst wciągający, momentami ciepły, kiedy indziej ironiczny, na ogół zaś celnie i krytycznie komentujący współczesne społeczeństwo, politykę, media oraz ludzkie przywary, takie jak nietolerancja i poszukiwanie sensacji za wszelką cenę, bez liczenia się z kosztami i krzywdą, jaka spotyka innych. Jest to również opowieść o marzeniach i determinacji w dążeniu do ich spełnienia, bez ckliwej otoczki, za to obarczona pojawiającym się od czasu do czasu u czytelnika niedowierzaniem, wywołanym przez szczególnie nieprawdopodobne wydarzenia, pomagające doprowadzić fabułę do zamierzonego przez autora finału. Tekst z pewnością wart lektury, nie tylko dlatego, że jest po prostu sprawnie napisany, ale przede wszystkim z racji ogólnego przesłania, konsekwentnie budowanego od samego początku, aż po poruszające zakończenie.

„Alchemik” Bacigalupiego przenosi czytelnika do niezbyt dobrze scharakteryzowanej krainy, w której magia stała się śmiertelnym zagrożeniem dla wszystkich ludzi, a jednocześnie pokusą, czy też koniecznością, której jedynie nieliczni potrafią się oprzeć. Opowiadanie czyta się z dużą przyjemnością, głównie z powodu nasuwających się skojarzeń do współczesnej gospodarki i tempa eksploatacji surowców naturalnych, przy jednoczesnych pozornych i niewystarczających próbach radzenia sobie z jego konsekwencjami. Rozwiązania fabularne, ukazanie ludzkich ambicji, jak i sam wydźwięk tekstu nie są niczym nowym, lecz opowiadanie posiada specyficzny nastrój i pozostaje w pamięci na dłużej.

---

¹⁾ „Dumanowski”, Wit Szostak, Lampa i Iskra Boża, 2011

²⁾ „Kosmonauta z Wyoming”, Adam-Troy Castro, Jerry Oltion, s. 38