Trzeci tom tetralogii o Tułaczach wyraźnie zbliża nas do końca opowiadanej przez ukraiński duet historii. Coraz wyraźniej widać zazębianie się ze sobą wątków postaci z poprzednich części, przyczynowo-skutkowe zależności. To wzbudziło we mnie pewne skojarzenia z „Wodami głębokimi jak niebo” Brzezińskiej, z tym że u Diaczenków kolejne tomy nie są li tylko osobną opowieścią, w której pobrzmiewają echa poprzednich historii, ale widać dobrze, że są ściślej powiązane.

„Następca” kontynuuje sagę Egerta Solla i jego żony Torii, jednak tutaj na pierwszy plan wybija się już ich syn, Luar. Pojawiają się również, choć niekoniecznie na pierwszym planie, postaci znane z poprzednich części cyklu. W zburzeniu domowej sielanki rodziny Sollów, a co za tym idzie w zawiązaniu przewodniego motywu fabularnego, przypadkowo ma udział obwoźny teatr, a głównie jedna z jego młodych aktorek. Podczas wystawienia pewnej sztuki na podwórcu rodzinnego domu Sollów dopada ich mroczna, skrywana w najdalszych zakamarkach przeszłość...

Książkę czyta się z przyjemnością i zainteresowaniem. Widać głębszy zamysł na całość tetralogii i uważny czytelnik powiąże ze sobą wątki z poprzednich tomów. Inna sprawa, że akcji momentami brakuje dynamizmu. Zwłaszcza, jeśli odniesiemy to do okładkowego opisu. Pewne etapy historii zdają się trwać i trwać, a te zapowiadane jakoś nie mogą stać się faktami. Poznajemy to wszystko z kilku punktów widzenia: porucznika Solla, jego syna Luara oraz zakochanej w nim aktorki, która czasem znajduje chwile szczęścia, a innym razem zastanawia się poważnie nad sensem wszystkiego, co ją spotyka.

Godne uwagi są przemiany bohaterów, jakie dokonują się na skutek przeżywanych trudności stawianych przez życie. Czasem za pomocą retrospekcji, nieraz w subtelnie oniryczny sposób poznajemy przeszłość bohaterów, która tłumaczy nam ich obecne zachowanie. Bywa że, zdawałoby się, nieznaczący fakt z przeszłości, z czasem urasta do rangi głównego, determinującego wszystko motywu.

Książka wymaga nieco skupienia. Jako część większej całości, wymaga od czytelnika uwagi, by ten wyłapał nawiązania do epizodów z poprzednich tomów i odniósł je do wątków z „Następcy”. Lektury nie czyni lżejszą też, zwłaszcza pod koniec, duża porcja serwowanych przez autorów fantastycznych wizji (o nie do końca jasnej symbolice opisywanych obrazów). Być może ktoś uzna to za zaletę i dowód na bogactwo treści, przesłań etc., mnie jednak to po prostu przeszkadzało. Poza tym w książce nie brak zarówno filozoficznych, jak i psychologicznych przemyśleń czy czasem nawet dyskusji dodających postaciom głębi i wyrazistości.

Pomimo kilku wyżej wymienionych wad, polecam książkę fanom nieszablonowej fantastyki, zwłaszcza tej zza wschodniej granicy. Oczywiście dla czytelników poprzednich tomów cyklu jest to pozycja obowiązkowa.