W Polsce pewnie nazwano by Fedrę kobietą lekkich obyczajów; w Terre d’Ange – kobietą interesu. Tam będąc kurtyzaną można dorobić się niezłej fortunki i wcale niezgorszej reputacji. Jeżeli dodatkowo, tak jak Fedra, przejawia się skłonności masochistyczne, jest możliwość zostania królową kurtyzan, nałożnicą władców i może przy okazji bohaterką, która kilka razy wybawi z opresji kraj.

W „Strzale Kusziela” Jacqueline Carey stworzyła skomplikowany świat wzorowany na średniowiecznej Europie, wyraźnie kreśląc przed czytelnikiem jego historię i prawa. Według wierzeń D’Angelinów, Elua, którego czci się na terenie Terre d’Ange, zrodził się z łez Magdaleny i krwi Jeszui. Podczas jego wędrówki po ziemi dołączyło do niego ośmioro upadłych aniołów. Wśród nich była Naama, która oddawała się za pożywienie dla Elui. Od tamtej pory D’Angelinowie uważający się za potomków Elui i jego towarzyszy, uznają prostytucję za poświęcenie i nie szczędzą darów dla sług Naamy. W takim świecie urodziła się Fedra, naznaczona przez jednego z upadłych aniołów szkarłatną plamką na oku, zwaną strzałą Kusziela. Z powodu tej skazy nie dane jej było służyć Naamie w jednym z trzynastu Dworów Nocy, jednak szlachcic Anafiel Delaunay rozpoznaje w niej anguisette, wybrankę Kusziela, która odnajduje przyjemność w cierpieniu. Wykupuje ją więc od duejny Domu Cereusa i wprowadza do świata politycznych intryg.

Uniwersum, w którym toczy się akcja jest bardzo rozbudowane. Szczególnie Terre d’Ange autorka poświęciła wiele uwagi, tworząc kraj rządzony przez pięknych ludzi na wysokich stanowiskach i choć każdy kieruje się własnym interesem, to wielu łączy siatka powiązań często niewidocznych na pierwszy rzut oka. Fedra, prowadzona przez Delaunaya uczy się odnajdywać te powiązania oraz rozpoznawać dzięki nim swych sprzymierzeńców i wrogów. Kiedy jednak nie będzie już mogła liczyć na jego pomoc, pozna dużo okrutniejsze oblicze świata, w którym żyje, odkryje dużo więcej spisków i nawet sama weźmie w nich udział.

Najlepsza rada, jaką można otrzymać od D’Angelina, to chyba „prześpij się ze swoimi problemami”. I rzeczywiście większość rozwiązań fabularnych sprowadza się do tego, że główna bohaterka idzie do łóżka z odpowiednią osobą, co nie oznacza, że w historii brakuje finezji. Tak zwane „momenty” występują wcale nie rzadko, ale nie przekraczają granicy dobrego smaku, ani nie próbują maskować niedoskonałości fabuły. Można uznać, że dobrze się w nią wkomponowują. Właściwa akcja natomiast toczy się umiarkowanym tempem, lecz zanim czytelnik zdąży się obejrzeć, jeden wątek rozwarstwi się na wiele innych, które odsłaniać będą coraz to nowe aspekty złożonej opowieści. W swoim czasie niektóre tajemnice znajdą rozwiązanie, inne poczekać będą musiały do kolejnych tomów. Tak czy inaczej fabuła potrafi wciągnąć i zaintrygować. Widać też, że jest bardzo dopracowana.

Bohaterowie również są mocną, jeśli nie najmocniejszą stroną powieści. Mimo że jest ich bardzo wielu, niemal o każdym można powiedzieć coś ciekawego. Znajdziemy tu wyniosłych arystokratów, surowych władców, dzielnych wojowników, nieokrzesanych barbarzyńców, niesfornych Cyganów i podstępne kurtyzany. Fedra, postać na której koncentruje się historia, od dziecięcych lat marzy o służeniu Naamie. I o ile, gdziekolwiek indziej na świecie rodzic po usłyszeniu: „Mamusiu, jak dorosnę, zostanę kurtyzaną!” z miejsca zszedł by na zawał, o tyle w Terre d’Ange rodziny często same sprzedają własne dzieci do Dworów Nocy. Tak właśnie było w przypadku Fedry. Po wykupieniu przez Delaunaya i ukończeniu odpowiedniego wieku, spełnia się zawodowo. Poza tym jest dosyć zwyczajną dziewczyną, która kocha, nienawidzi i płacze, gdy jej źle. Toteż dziwić może, ile jest w stanie wziąć na swoje barki, kiedy wymaga tego sytuacja. Anafiel Delaunay to szlachcic i poeta, który popadł w niełaskę z powodu jednego kontrowersyjnego wiersza. Lubi mieć świadomość swoich wpływów i być dobrze poinformowanym. Wykorzystuje w tym celu Fedrę i drugiego wychowanka – Alcuina; choć zarazem bardzo się o nich troszczy. Jak na alfonsa jest zaskakująco pełen wdzięku. Uderzająco piękna Melisanda Szachrizaj jest główną rywalką Delaunaya na stanowisko władcy marionetek, lecz na pierwszy rzut oka nie widać między nimi żadnej konkurencji. Można nawet odnieść wrażenie, że w ich pełnych kurtuazji relacjach narodziła się jakaś specyficzna przyjaźń. Żadne jednak nie pozwoli sobie na opuszczenie gardy w obecności drugiego. Joscelin, związany mnóstwem przysiąg kasjelita (sługa Kasjela, jednego z aniołów), pod wyniesioną z bractwa dyscypliną, skrywa swoje typowo ludzkie pragnienia. Kiedy jednak zostaje ochroniarzem Fedry, jego wytrzymałość i wstrzemięźliwość zostają wystawione na ciężką próbę.

„Strzała Kusziela” to solidny kawałek literatury. W książce znajdzie się miejsce na akcję, intrygę i odrobinę romansu. Wszystko to jednak jest dość rozwleczone i rozłożone w nierównych proporcjach. Aby w pełni docenić książkę, należy być przygotowanym na naprawdę długą i szczegółowo rozpisaną przygodę. Jeśli ktoś szuka pojedynków i bitw, przyjdzie mu przerzucić sporą ilość stron zanim dostanie wreszcie to, na co liczył. Wielbiciele romansu mogą również nie być do końca usatysfakcjonowani, gdyż mimo wszechobecnej koncepcji miłości do wszystkich i wszystkiego, wątki romansowe dotyczące bohaterów są zarysowane bardzo subtelnie. Książka najbardziej spodoba się tym, którym przypadnie do gustu wątek życia luksusowej prostytutki zamieszanej w dworskie machinacje, a pozostałe elementy potraktują jako miłe dodatki. Jeżeli jednak kogoś przeraża długość książki i jest wielbicielem krótkich, zamkniętych historii z wartką akcją lub płomiennym romansem, czytanie jej będzie czystym masochizmem. Masochistom zaś polecam zrzucić sobie „Strzałę Kusziela” na głowę. Biorąc pod uwagę objętość tomiku, przypuszczam, że efekt im się spodoba.