Dotychczas polski czytelnik miał okazję zapoznać się jedynie z trzema opowiadaniami Cory’ego Doctorowa. Dwukrotnie jego teksty trafiły do antologii „Kroki w nieznane”, raz opowiadanie Kanadyjczyka opublikowała Nowa Fantastyka. Niewiele, a jest to przecież pisarz płodny. Od 2003 roku, gdy opublikował pierwszą powieść zatytułowaną „Down and Out in the Magic Kingdom”, tylko w roku 2006 nie opublikował niczego nowego, jeśli oczywiście weźmiemy pod uwagę tylko powieści i zbiory opowiadań. Najwięcej rozgłosu przyniósł mu „Mały Brat”, nagrodzony choćby „Campbellem”, którego w Polsce zdecydowała się wydać oficyna Otwarte.

Na początku poznajemy głównego bohatera, Marcusa. Marcus jest uczniem ostatniej klasy liceum Cesara Chaveza i młodym zdolnym programistą. Świat, w którym przyszło mu żyć, został zdominowany przez strach przed atakami terrorystycznymi, ale dopiero wydarzenie z początku powieści, czyli wysadzenie w powietrze mostu (na szczęście nie Golden Gate), sprawia, że sytuacja w San Francisco staje się nie do zniesienia. Marcus wraz ze swoimi przyjaciółmi nie zamierza stać bezczynie i się przyglądać. Wkracza do akcji przeciw władzom.

„Mały Brat” to powieść mocno osadzona we współczesnych realiach, ale to także proza zaangażowana. Doctorow próbuje pokazać świat, a raczej jego wycinek, ograniczający się w tym wypadku do miasta San Francisco, w którym aż do przesady postanowiono dbać o bezpieczeństwo mieszkańców. Jednak czytając doniesienia prasowe dotyczące kolejnych pomysłów na poprawę bezpieczeństwa w USA, można łatwo zrozumieć, że autor daleko od rzeczywistości nie odszedł. Z kolei zapoznawszy się z sylwetką pisarza, nie powinno też dziwić, że właśnie Doctorow postanowił zaprezentować, jakie zagrożenia wynikają z takiej, a nie innej polityki, jeśli tylko wyrwie się ona spod kontroli. Nie bez znaczenia jest tytuł powieści, autor nie ukrywa inspiracji książką George’a Orwella, „Rokiem 1984” (co widoczne jest też w samym „Małym Bracie”, chociażby w wątku Marcusa i Ange).

„Mały Brat” jednak przede wszystkim jest powieścią młodzieżową. Nie ma tutaj niejasnego czy przewrotnego zakończenia i cały czas coś się dzieje. W książce znalazło się miejsce dla wątku miłosnego i starć z własnymi rodzicami. Jest wiele postaci, z którymi młodzi czytelnicy mogą się utożsamić. Bez trudu wyobrażą sobie, jak wcielają się w postać głównego bohatera i przeżywają to samo co on. Doctorowowi udało się też nie zamienić powieści w podręcznik „do łamania systemów bezpieczeństwa”. Techniczny żargon nie odrzuca od historii, a wręcz nadaje jej cyberpunkowego charakteru. Duży plus autorowi należy się za wplecione w tekst wyjaśnienia tudzież krótkie historie dotyczące niektórych opisywanych elementów, jak choćby kryptografia czy zasady działania xnetu.

Przy „Małym Bracie” bardzo dobrze może bawić się też starszy czytelnik, o ile tylko nie zapomni, do kogo w pierwszej kolejności jest on kierowany. Przyjemność może płynąć nie tylko z szybkiego tempa akcji i sprawnie poprowadzonej fabuły, ale jak już wspomniałem, także z dobrze oddanych realiów „informatycznych”. Oddanych przynajmniej na tyle dobrze, że ktoś ze szczątkową wiedzą nie pogubił się, ani też nie zastanawiał, jakie to dziwactwa autor wypisuje. Po lekturze powieści nasunęła mi się też myśl, że takiej literatury już się prawie nie pisze. Takiej, która w jakiś sposób nawiązuje do bieżących wydarzeń, czerpie z nich nie tylko inspirację, ale też w jakiś sposób je komentuje. Wiąże się z tym ryzyko szybkiego zdezaktualizowania poruszanego tematu, co jednak nie wyjaśnia odejścia od tego typu historii. Nawet science fiction bliskiego zasięgu nie jest zbyt mocno ukorzeniona w obecnych czasach.

Powieść Cory’ego Doctorowa mogę z czystym sumieniem polecić wszystkim, młodszym i starszym. Tych drugich jednak uprasza się o pamiętanie, że obcują z literaturą młodzieżową. W tej książce jest prawie wszystko, co składa się na nasze młodzieńcze lata. Jest bunt, walka z systemem, pierwsza miłość, przyjaźnie nowe i stare, a na końcu czai się przestroga: że bez pomocy dorosłych nie wszystko się nam uda.