Tytuł oryginalny „Pożeracza myśli” Stevena Halla to „The Raw Shark Texts”. Jeśli wymówimy go szybko i niedbale, otrzymamy The Rorschach Test – czyli test Rorschacha, jeden z używanych przez psychologów testów projekcyjnych. Narzędzia te, mówiąc w uproszczeniu, to dość neutralne bodźce – w przypadku Rorschacha obrazki przedstawiające plamy atramentowe. Badany, opowiadając na pytania, co widzi na obrazkach, interpretuje te bodźce poprzez pryzmat swoich doświadczeń, wartości, emocji, co pozwala formułować wnioski na temat struktury jego osobowości. Powieść Halla jest dla czytelnika takim właśnie testem Rorschacha (do którego zresztą nawiązuje okładka jednego z anglojęzycznych wydań). Wieloznaczną plamą, zagadką. A także zbiorem ukrytych treści, rozmytych konturów, które – żerując na skojarzeniach – układają się w kulturowo zakodowane wzorce. Ten intrygujący thriller, powieściowy debiut dramaturga i autora opowiadań, zaczyna się dość konwencjonalnie, by szybko stać się historią wymykającą się gatunkowym kliszom.

Eric Sanderson musi odkryć zagadkę własnej tożsamości. Nie wie, kim jest, nie pamięta życia, jakie dotychczas wiódł. Jedyny ślad przeszłości, jaki znajduje, to list Poprzedniego Erica Sandersona. Enigmatyczna wiadomość sugeruje, że powinien porozmawiać o swoim stanie z pewną psycholog. Doktor Randle dobrze zna bohatera i ma dla niego chłodną diagnozę. Sanderson od czasu tragicznego wypadku, w którym zginęła jego dziewczyna, cierpi na rzadką przypadłość, objawiającą się między innymi amnezją, i to już jedenasty nawrót choroby. Dla dobra terapii Eric ma unikać wszelkich informacji, jakie zostawili mu jego „poprzednicy”. Sanderson jednak jest zdeterminowany, by dotrzeć do prawdy. I kiedy przychodzą kolejne listy od jego przeszłych „ja”, próbuje uporządkować wiedzę o tym, kim jest i co naprawdę się stało.

Hall nie poprzestaje jednak na zgranym motywie odkrywania zagadki z przeszłości. Oto okazuje się, że choroba Erica to tylko fasada, tak naprawdę bohater padł ofiarą tajemniczej istoty, konceptualnego rekina Ludoviciana. By dowiedzieć się czegoś więcej naturze wroga, wyrusza w fantasmagoryczną podróż wiodącą przez labirynty dziwacznych miejsc i odkrywa kolejne warstwy rzeczywistości. Ale i to jest kolejnym zwodem autora. Bo choć można rozegraną w konwencji sennego koszmaru misję bohatera odczytać dosłownie, nie wnikając pod powierzchnię, w głębi kryje się znacznie więcej. I mniej zarazem. Bo czy rzeczywiście rozegrała się jakaś historia? Czy to majaczenia człowieka, który zbyt głęboko przeżywa rozpacz? Czy wytwory umysłu, który przestaje istnieć? Czy próba scalenia rozpadającej się tożsamości?

Hall opowiadając, zastanawia się też nad samą opowieścią – aktem tworzenia, nadawania znaczeń. Bawi się relacjami między językiem a rzeczywistością. W jednej ze scen bohater trzyma szklankę wypełnioną skrawkami papieru, na których wypisano słowo „woda”. Musi wypić pojęcie wody, aby poznać jego smak i doznać orzeźwienia. Kojarzy się to zresztą z teoriami językoznawczymi i psycholingwistycznymi, które tłumaczą, w jaki sposób umysł organizuje rzeczywistość i jaki jest związek między pojęciem, jego wyobrażeniem i kodem werbalnym, który dane pojęcie opisuje.

Nic nie jest tu takie, jakie się wydaje. Pośród nieznanego, niepojętego, najwygodniej poruszać się za sprawą oswojonych schematów i kategorii. A te bohater Halla czerpie z popkultury. Nieprzypadkowo łowy na konceptualnego rekina są kalką „Szczęk” Spielberga. Na miłośników intertekstualnej żonglerki czeka tu zresztą wiele cytatów i kryptocytatów do odkrycia: od Sherlocka Holmesa, Heinleina i jego „Kota, który przechodził przez ściany”, „Moby Dicka”, po Calvino, Murakamiego czy oczywiste odwołania do formuły „Memento” Christophera Nolana.

Nie bez znaczenia pozostaje tu również forma. Halla ciągnie do typograficznych eksperymentów rodem z „House of Leaves” Danielewskiego. W „Pożeraczu myśli” znajdziemy wyrywki innych tekstów, schematy diagramy, zbudowane ze słów wizerunki konceptualnych stworzeń czy wreszcie rozrysowany na kilkadziesiąt stron atak Ludoviciana.

Jednocześnie, mimo wszelkich intelektualnych rebusów, powieść nie traci nic z gatunkowej lekkości thrillera. Napisana jest sprawnie, potoczyście, z rozpędzoną akcją. Hall dowodzi, że literatura rozrywkowa może być inteligentna i da się w niej wymyślić coś świeżego, ożywczego – jeśli na kreatywność nie czyha żaden konceptualny rekin.