Opowieść to sprośna a rubaszna, ohydne gwałty, morderstwa, okaleczenia, zdradę i klepanie po tyłku ukazująca. Wulgarności i bluźnierstw w księdze tej zawartych świat jeszcze nie widział, jako też podobnego nagromadzenia dziwnej gramatyki, bezokoliczników i okazjonalnej masturbacji. Drogi Czytelniku, gdyby Cię to turbowało, księgę tę z dala omijać radzimy, chociaż chcemy Cię jeno zabawić, afrontu nie czyniąc. Jeśli przeto zabawę w podobnych księgach odnajdujesz, trafiłeś na historię zaiste doskonałą.

Tymi słowami rozpoczyna się „Błazen” Christophera Moore’a i doprawdy trudno o celniejsze podsumowanie książki. Skoro sam autor, jak rzadko kiedy, potrafi tak trafnie oddać naturę swojego dzieła, recenzent powinien tylko przyklasnąć i przekazać mu głos. Wiadomo przecież, że utwory literackie najlepiej mówią o sobie same. Recenzentowi pozostaje co najwyżej je wartościować. Czuję się zatem zwolniony z opisywania fabuły czy natury powieści i skoncentruję na omówieniu elementów, dla których nie znalazło się miejsce w przytoczonym wyżej cytacie.

W „Błaźnie” Moore z charakterystyczną dla siebie swadą porywa się na kolejną świętość – tym razem nie religijną czy obyczajową, ale literacką. Padło na Williama Szekspira i jego „Króla Leara”. Amerykański autor oczywiście nie trzyma się sztywno historii powstałej wieki temu, ale twórczo ją parafrazuje. Mimo to główna oś fabularna pozostaje podobna do oryginalnej. Początkowo wydaje się , że różnice zachodzą głównie w szczegółach i rozłożeniu akcentów, ale z czasem jasnym się staje, że Moore namieszał przede wszystkim w kreacji bohaterów – nie ma przecież możliwości, by tragiczne postaci Szekspira odnalazły się w humorystycznej konwencji Moore’a. Stąd też i zakończenie całej historii zostało drastycznie zmienione.

Jak sam tytuł powieści sugeruje, głównym protagonistą powieści jest błazen króla Leara. Prześmiewca i zbereźnik staje się intrygantem trochę przypadkowo – ratując się z tarapatów, w które wpędziły go kąśliwe docinki – i trochę celowo – rozdając karty w grze o władzę wstrząsającą Wielką Brytanią.

Choć główną inspiracją dla Moore’a był „Król Lear”, nie jest to jedyne źródło, z którego czerpał autor pisząc powieść. W scenach, dialogach, żartach i cytatach doszukać się można nawiązań do wielu innych dzieł literackich i dramatycznych, w tym często autorstwa najsłynniejszego syna Stratfordu. Nie wątpię, że osoby lepiej ode mnie obznajomione z jego twórczością i z literaturą epoki, wyłapią więcej smaczków i odniesień. Jest to z pewnością jedna z silniejszych stron „Błazna”, ważna przede wszystkim dla osób gustujących właśnie w tropieniu gier pisarza z klasyką i konwencją.

Pisząc o prozie Moore’a nie sposób nie odnieść się do dosyć specyficznego poczucia humoru, którym epatują jego powieści. Osoby znające poprzednie książki Amerykanina dokładnie wiedzą czego można się spodziewać: żartów często niewyszukanych i sprośnych, ale niosących również spory ładunek ironii. Podobnie jest w „Błaźnie”, choć przyznam szczerze, że niektóre lejtmotywy w pewnym momencie zaczynały mnie już nużyć. Pozostałe elementy podtrzymywały jednak zainteresowanie i w rezultacie oceniam „Błazna” najwyżej z dotychczas przeczytanych przeze mnie powieści („Najgłupszy anioł”, „Brudna robota”, „Krwiopijcy”) Moore’a.