Henry Lion Oldi - „Otchłań głodnych oczu”. Czy takie zestawienie nie brzmi tandetnie? Czy nie jest to jeden z najbardziej tandetnych tytułów, z jakimi spotkaliście się w fantastyce? Jeśli tylko nie jesteście koneserami fantastyki zza Buga, możecie poprzestać na samym tytule. Jeśli dźwięk imion Sasza, Masza czy Grisza wywołuje u Was pozytywne wibracje, czeka na was kolejna ciężka próba upodobań. Oto bowiem, w piętnaście lat od jej powstania, Wydawnictwo Dolnośląskie przybliża polskim czytelnikom pierwszy tom podobno tasiemcowego serialu powieściowego, podobno szalenie popularnego w krainie wódki kupowanej w plastikowych kubeczkach 0,2 l, autorstwa duetu ukraińskich Rosjan tworzącego pod pseudonimem Henry Lion Oldi.

Tom pierwszy obejmuje dwie niemal równej długości krótkie powieści, po około 200 stron każda, składające się na historię wyimaginowanego świata, a także traktujące o ratunku niesionym mu przez zespół głównych bohaterów. Świat ten, wedle zapewnień autorów, jest naszą Ziemią w dość odległej przyszłości, po katastrofie na skalę kosmiczną związaną z przemianą świadomości planety oraz niektórych jej mieszkańców – którzy sprzedali swe nieśmiertelne dusze diabłu i wskutek tego nie mogą nigdy umrzeć. Swego rodzaju realia „Pana Twardowskiego” na bardziej masową skalę. Nie należy tutaj ufać opisowi z okładki, ponieważ nie opowiada on wcale o fabule książki. Treść książki, poza rzeczywiście dość imponującym tłem historyczno-obyczajowym, niestety pozostaje daleka od poziomu imaginacji, jaki powyższe zdania mogą sugerować. Zdecydowana jej większość to typowa heroiczna fantasy, na nieszczęście w marnym wykonaniu.

Podstawowym zarzutem, jaki muszę wysunąć pod adresem struktury „Otchłani głodnych oczu” jest nieciągłość narracyjna, sztucznie i niepotrzebnie komplikująca ciągi przyczynowo-skutkowe oraz orientację czytelnika w świecie powieści. Miałem nieodparte wrażenie, że autorzy – nie dysponując niezbędną po temu wyobraźnią i techniką pisarską – próbowali świadomie uciec z mielizny klasycznej fantasy heroicznej poprzez pogmatwanie opisów, szalenie utrudniające zrozumienie, do którego punktu w linii czasowej powieści poszczególne fragmenty się odnoszą. W konsekwencji pierwsze kilkadziesiąt stron obudziło we mnie oczekiwania, że być może mam do czynienia z wielowątkową powieścią, która w finale znajdzie niespodziewaną kulminację – a skończyło się trochę lepszą wariacją na temat Conana barbarzyńcy. Nie oznacza to, że brak ciągłości narracji jest koniecznie i zawsze błędem pisarskim. Nie – mogę wskazać sporo przykładów, także z pola fantastyki (nawet Erikson!), w których taki wybór formy narracji jest najlepszym rozwiązaniem. Natomiast w „Otchłani głodnych oczu” brakło treści, która uzasadniałaby taki dobór formy.

Z pomniejszych zastrzeżeń: najbardziej dotkliwym podczas lektury była psychologiczna słabość postaci przedstawianych przez Rosjan. Troszeczkę w duchu pisarstwa Strugackich, autorzy nie rozbudowują profilu psychologicznego ponad absolutne minimum. Jednak w odróżnieniu od poprzedników, nie są w stanie uniknąć nieścisłości czyniących ich postaci papierowymi i mało wiarygodnymi. Szczególnie zauważalne staje się to w miarę zbliżania się finału drugiej części powieści, w scenie w klasztorze i dalej.

Nie polecam „Otchłani głodnych oczu” komuś, kto nie lubi specyficznego dla Rosjan poufałego stylu, pełnego zdrobnień, pozbawionego powagi, niekiedy irytująco infantylnego. Jeżeli natomiast ktoś znajduje w słowiańszczyźnie fantastycznej upodobanie, być może książka duetu Oldi jest dla niego (bądź dla niej). Wydaje się, że poza niszą miłośników prozy rosyjskojęzycznej trudno jej będzie znaleźć szersze grono zwolenników, przede wszystkim z racji nieprzekonującej warstwy fabularnej.