Oprócz „Historii Śródziemia”, której trzeci tom, „Ballady Beleriandu”, ukazał się u nas niedawno, Zysk i S-ka wydaje – zresztą w podobnej szacie graficznej – także inne książki zbierające czy analizujące literacką spuściznę Johna Ronalda Reuela Tolkiena. „Upadek Númenoru”, zredagowany przez Briana Sibleya, to przedstawione chronologicznie informacje dotyczące Drugiej Ery, a dokładniej historia Númenoru, krainy podarowanej tym ludzkim rodom, które wsparły elfów podczas ostatnich zmagań z Morgothem oraz interwencji Valarów pod koniec Pierwszej Ery. Historia, jak mówi sam tytuł książki, oraz jak pokazuje okładkowa ilustracja, kończąca się bolesnym upadkiem i zatopieniem wspaniałej wyspy pod falami oceanu.

Analogie z mitami o Atlantydzie są oczywiście nieprzypadkowe. Historia legendarnej wyspy, połączona z biblijną opowieścią o wypędzeniu Adama i Ewy z raju fascynowała Tolkiena jeszcze zanim zaczął tworzyć własny literacki świat. Númenor staje się ofiarą pychy i ambicji swoich władców, sprowokowanych podpowiedziami węża, namawiającego ich do zerwania zakazanego owocu. Wężem jest tu odbudowujący swoją potęgę po klęsce Morgotha Sauron, zakazanym owocem Valinor i Tol Eressea, gdzie mieszkają ci z Eldarów, którzy opuścili Beleriand pod koniec Pierwszej Ery.

Zebrane przez Sibleya informacje pochodzą głównie z zawartego w „Silmarillionie” tekstu „Akallabeth”, ale także z fragmentów pochodzących z „Historii Śródziemia”, „Władcy Pierścieni” oraz innych, mniej znanych i często nieukończonych utworów. Na szczególną uwagę zasługują umieszczone pod koniec tomu fragmenty powieści „Utracona droga”, zawierające wczesną wersję opowieści o końcu Númenoru przedstawione w postaci rozmów ojca ze zbuntowanym synem. Od „Historii Śródziemia” różni „Upadek” forma przedstawienia wiadomości: książka Sibleya przypomina raczej podręcznik historii, w mniejszym stopniu koncentrując się na kolejnych pisanych przez Tolkiena wersjach (choć także je odnotowując), skupiając się za to na zebraniu informacji w czytelnej, łatwej do ogarnięcia formie. Mniej tu emocji indywidualnych postaci (nie licząc historii związku Aldariona i Erendis oraz przeżyć związanych z wyborami bohaterów wydarzeń prowadzących bezpośrednio do katastrofy Númenoru), więcej danych chronologicznych i opisów przyrody czy ukształtowania powierzchni sparafrazowanej Atlantydy. Z filozoficznego punktu widzenia oprócz motywu utraconego raju warto wspomnieć wracające regularnie rozważania o śmiertelności Edainów rozumianej jednocześnie jako wielki dar, pozwalający uniknąć znużenia życiem, i tragiczne przekleństwo.

Książka Sibleya nie jest oczywiście skierowana do osób rozpoczynających przygodę z Tolkienowym światem, a raczej do tych, którzy chcieliby swoją znajomość z nim pogłębić. W szczególności pozwala uporządkować wiedzę o wydarzeniach będących bezpośrednim źródłem opowieści przedstawionej w „Władcy Pierścieni”. Zaplanowaną funkcję „Upadek Númenoru” spełnia w satysfakcjonującym stopniu. Liczne ilustracje autorstwa Alana Lee, choć rzecz jasna nie zawsze zgodne z wyobrażeniami, jakie miłośnicy Śródziemia noszą już w głowach, stanowią ciekawe uzupełnienie przedstawianej historii.