To druga z powieści Brandona Sandersona, wydana za pieniądze pochodzące z crowdfundingowej zbiórki, którą miałem okazję przeczytać. Tym razem fabuła osadzona jest w świecie Cosmere, który Sanderson tworzy przez większość kariery pisarskiej. Jako że nie jestem wielkim znawcą tej twórczości, to i nie jestem w stanie wskazać wielu punktów stycznych czy charakterystycznych dla konstrukcji świata. Najbardziej rzucającym się w oczy elementem wspólnym jest postać narratora, Hoida. Kojarzę go z innych utworów pisarza osadzonych w tym świecie. Jednak z punktu widzenia czytelnika tylko ogólnie obeznanego z tym uniwersum mogę napisać, że brak wiedzy lub niepamięć dotycząca historii, czy ontologii tego świata nie przeszkadzała w ogóle w trakcie lektury.

Od razu muszę napisać, że powieść mnie znudziła z powodu struktury. Jest napisana w konwencji baśni, co dało autorowi możliwość oderwania się od wielotomowych cykli, które tworzył do tej pory, na rzecz prostej, wydawałoby się, mało wymagającej, opowieści, w której akcji starczyłoby na fabułę opowiadania. Jeszcze bardziej niż w „Oszczędnego czarodzieja przewodniku po średniowiecznej Anglii” widać, że fabuły na powieść tu nie było. A konkretnie nie było fabuły na powieść, którą autor początkowo czytelnikom obiecuje. Wszystko zaczyna się na wyspie, na której życie jest nudne i zapewne wszyscy by z niej uciekli, gdyby nie królewski dekret i otoczenie – morze, do którego wpadają niebezpieczne zarodniki. Żyje sobie na niej pewna dziewczyna i chłopak, syn lokalnego władcy. Młodzi zakochują się w sobie, ale pewnego dnia chłopak znika – miał zostać wydany za złą Czarodziejkę, która go uwięziła. Warkocz, główna bohaterka, rusza w świat, aby go ocalić. Trafia na statek piratów i tak zaczynają się jej przygody.

Już we wstępie Brandon Sanderson obiecuje zdradzić źródła inspiracji (co czyni w posłowiu). W trakcie czytania obstawiałem „Narzeczoną dla księcia” (którą znam z filmowej adaptacji, nie z lektury) i nie pomyliłem się wcale. Pisarz opowiedział podobną historię, z tym że w jego powieści odpowiedniczka Buttercup z fabuły Williama Goldmana nie jest bierna, tylko rusza w poszukiwania swojego Wesleya. I może moja ocena tej powieści byłaby wyższa, gdyby nie to, że po tym, jak fabuła nabrała rozpędu na początku, to jednak dosyć szybko grzęźnie w jednej czy dwóch lokacjach. Centrum staje się statek piratów i jego załoga oraz wspomniane wcześniej zarodniki. Poszukiwania Charliego na początku zapowiadały się jako motywacyjne paliwo, dzięki któremu Warkocz, spokojna dziewczyna, ciesząca się z prostego życia, przeistoczy się w jakąś heroinę, zderzy się ze światem, niebezpieczeństwami, zmieni się. Tymczasem miłość do Charliego, jego zniknięcie, poszukiwania, stają się zaledwie klamrami spinającymi inną fabułę. Przez to książka straciła w moich oczach możliwość jakiegoś emocjonalnego związania mnie z bohaterką czy jej przygodami. Oczywiście, Warkocz w czasie tej przygody zmienia się, bo taka jest „logika” tej postaci i wplątania jej w pozornie przerastające ją wyzwanie. Ale w powiązaniu z konwencją baśni jest to przemiana, która pozostawiła mnie obojętnym. W zasadzie wiedziałem, że wszystko musi się skończyć dobrze, choć przez większą część akcji nie sposób uwierzyć w siłę miłości Warkocz do Charliego. Nawet jak na baśń było to zbyt suche, papierowe. A po ograniczeniu perspektywy do mało zajmujących lokacji, powieść stała się po prostu nudna.

Wprawdzie „Warkocz ze Szmaragdowego Morza” jest baśnią dla dorosłych, ale nie mam wątpliwości, że to idealna lektura dla młodzieży w wieku 10+. Być może Brandon Sanderson chce sobie poprzez takie opowieści „wychować” młodych czytelników, którzy następnie sięgną po doroślejsze książki, których fabuła osadzona jest w świecie Cosmere. To nic złego. Po prostu dorosłym można ją polecić przede wszystkim jako dobry prezent dla ich młodych pociech. Fanom pisarza polecać jej i tak nie trzeba.