Patronat
Nayler, Ray - "Góra pod morzem" (czarna)
McCammon, Robert - "Królowa Bedlam"
Ukazały się
Clarke, Arthur C. & Lee, Gentry - "Ogród Ramy"
Kelly, Greta - "Siódma królowa"
Parker-Chan, Shelley - "Ten, który zatopił świat" (zintegrowana)
Parker-Chan, Shelley - "Ten, który zatopił świat" (miękka)
Szokalski, Kajetan - "Jemiolec"
Patel, Vaishnavi - "Kajkeji"
Mortka, Marcin - "Szary płaszcz"
Maggs, Sam - "Jedi. Wojenne blizny"
Linki
|
|
|
Wydawnictwo: Prószyński i S-ka Tytuł oryginału: The Complete Orsinia Tłumaczenie: Agnieszka Sylwanowicz Data wydania: Listopad 2019 Oprawa: twarda Format: 150mm x 231mm Liczba stron: 568 Cena: 59,99 zł Rok wydania oryginału: 2016
|
Realistycznie o fantastycznym kraju zza miedzy
Motyw bliżej nieokreślonych krajów Europy Środkowo-Wschodniej, tych wszystkich Rurytanii czy Bordurii, uważających się za wyjątkowe i jedyne w swoim rodzaju, a dla obserwatorów z zewnątrz praktycznie nieodróżnialnych od siebie, pojawia się w literaturze czy filmie dość regularnie. Rzeczywiste czy wyobrażone prowincje cesarstwa Austro-Węgier opisuje z upodobaniem choćby Ziemowit Szczerek, w „Grand Budapest Hotel” akcję w podobnym miejscu umieścił Wes Anderson. Nie wszyscy miłośnicy fantastyki wiedzą zapewne, że i Ursula Le Guin wykreowała jedną z takich krain, Orsinię, umieszczając w niej akcję wydanej w Stanach Zjednoczonych w 1975 roku powieści, „Malafreny”, oraz kilkunastu opowiadań. Wszystkie związane z Orsinią teksty ukazały się właśnie w serii wydawanej przez Prószyńskiego i S-kę, jako „Cała Orsinia”.
Centralną rolę w książce, choćby z uwagi na objętość, odgrywa „Malafrena”, opisująca losy Itale Sordego, żyjącego w I połowie XIX wieku dziedzica osiadłego na orsiniańskiej prowincji rodu. Zainspirowany uniwersytecką działalnością polityczną Itale postanawia wbrew woli ojca opuścić rodzinne strony i udać się do stolicy, Krasnoy. Tam wraz z przyjaciółmi zajmuje się wydawaniem gazety, obserwacją miejscowego życia towarzyskiego, ale przede wszystkim rozważaniem sensu wolności i związanej z nią odpowiedzialności. Misterne, choć jednocześnie brutalne mechanizmy polityczne łączące Austro-Węgry z Orsinią porywają Italego w swe tryby; ceną za mądrość i wiedzę okazuje się utrata wielu nadziei.
Choć Orsinia jest wymyśloną krainą, to „Malafrena” mogłaby równie dobrze być powieścią historyczną – a może nawet bardziej napisaną w XIX wieku prozą psychologiczną. Jej centralnym tematem są wybory związane z wchodzeniem w dorosłe życie, porzucanie domu i rodziny dla wielkich idei, rozumienie tego, czym jest, a raczej czym bywa miłość, aż wreszcie stopniowe zyskiwanie świadomości tego, że owe „absolutne” idee są tak naprawdę stwarzane i przetwarzane. Niespiesznej akcji towarzyszą piękne, bogate opisy, a przede wszystkim pełne, wiarygodne i interesujące postacie: sam Itale, poznana przez niego w Krasnoy baronina Luisa Paudeskar, czy nastoletnia sąsiadka z okolic rodzinnych, Piera Valtorskar. Rozwiązania są nieoczywiste: ślubuje się czasem nie małżeństwo, a to, że nigdy się ze sobą nie ożeni. Rozwiewaniu złudzeń dobrze służy polityczna natura rzeczywistości. Kolejne poziomy prowincjonalności odkrywają przed bohaterami naiwność ich planów: z perspektywy doliny Malafreny decyzje podejmuje się w Krasnoy; z perspektywy Wiednia Krasnoy to nieistotne miasteczko, a wybuchające w nim rozruchy da się spacyfikować szybko i bez większego wysiłku. Nawet uratowanie komuś życia może okazać się po latach wyrządzeniem mu krzywdy (motyw ten wraca też w świetnym opowiadaniu „Pani na Moge”).
Opowiadania prowadzą nas przez Orsinię od wieku XII po wiek XX; wielokrotnie pojawia się w nich temat wolności i jej konsekwencji. Wciąż istotne, a często wręcz przesuwające się na pierwszy plan jest tło społeczno-polityczne: od wczesnośredniowiecznego współistnienia chrześcijaństwa i tradycji pogańskich, po komunistyczną rzeczywistość, która równie dobrze mogłaby się pojawić w tekstach Herty Müller. Chwilami swoją drogą trudno oprzeć się wrażeniu, że Orsinia to wyobrażony transylwański Siedmiogród.
W interesującym wstępie sama autorka pisze o swojej młodzieńczej fascynacji Europą oraz o perypetiach związanych z powstawaniem „Malafreny” – która była tak naprawdę jedną z pierwszych powieści Le Guin, choć przeredagowana i opublikowana została dopiero w latach siedemdziesiątych. Choć formalnie teksty orsiniańskie różnią się zasadniczo od typowo fantastycznych utworów Amerykanki, które przyniosły jej sławę, to wiele z pojawiających się w nich motywów powraca w jej lepiej znanej twórczości. A warto je poznać choćby dlatego, że to po prostu dobra literatura.
Na końcu tomu wydawca umieścił także bogaty biogram autorki, zawierający wiele informacji o jej karierze literackiej i życiu prywatnym, oraz krótki tekst wspominkowy autorstwa brata pisarki.
Autor: Adam Skalski
Dodano: 2019-11-15 13:31:39
-Jeszcze nie ma komentarzy-
|
|
|
Artykuły
Plaża skamielin
Zimny odczyt
Wywiad z Anthonym Ryanem
Pasje mojej miłości
Ekshumacja aniołka
Recenzje
Brzezińska, Anna - "Mgła"
Kay, Guy Gavriel - "Dawno temu blask"
Lindgren, Torgny - "Legendy"
Miles, Terry - "Rabbits"
McCammon, Robert - "Królowa Bedlam"
Simmons, Dan - "Czarne Góry"
Sanderson, Brandon - "Yumi i malarz koszmarów"
Bardugo, Leigh - "Wrota piekieł"
Fragmenty
Mrozińska, Marta - "Jeleni sztylet"
Brzezińska, Anna - "Mgła"
Rothfuss, Patrick - "Wąska droga między pragnieniami"
Clarke, Arthur C. & Lee, Gentry - "Ogród Ramy"
Sablik, Tomasz - "Próba sił"
Kagawa, Julie - "Żelazna córka"
Pratchett, Terry - "Pociągnięcie pióra. Zaginione opowieści"
Crouch, Blake - "Upgrade. Wyższy poziom"
|