Patronat
Moorcock, Michael - "Elryk z Melniboné"
Le Guin, Ursula K. - "Lawinia" (wyd. 2023)
Ukazały się
Clarke, Arthur C. & Lee, Gentry - "Ogród Ramy"
Kelly, Greta - "Siódma królowa"
Parker-Chan, Shelley - "Ten, który zatopił świat" (zintegrowana)
Parker-Chan, Shelley - "Ten, który zatopił świat" (miękka)
Szokalski, Kajetan - "Jemiolec"
Patel, Vaishnavi - "Kajkeji"
Mortka, Marcin - "Szary płaszcz"
Maggs, Sam - "Jedi. Wojenne blizny"
Linki
|
|
|
Wydawnictwo: Zysk i S-ka Tytuł oryginału: The Sirens of Titan Tłumaczenie: Jolanta Kozak Data wydania: Lipiec 2019 ISBN: 978-83-8116-675-1 Oprawa: twarda z obwolutą Format: 140x205 Liczba stron: 384 Cena: 45,00 zł Rok wydania oryginału: 1959
|
Amerykańskie Newport w stanie Rhode Island, a dokładniej okolica rezydencji ekscentrycznego Winstona Nilesa Rumfoorda, co pięćdziesiąt dziewięć dni doświadcza napływu tłumów gości. Wszyscy chcą zaobserwować materializację gospodarza, pojawiającego się u siebie w domu we wspomnianych interwałach czasowych, a resztę życia spędzającego – przynajmniej według jego własnych relacji – na czasoprzestrzennych podróżach w towarzystwie swojego psa Kazaka. Żona Rumfoorda pilnuje tego, by nikt z widzów nie zdołał tak naprawdę dostać się na teren rezydencji. Wyjątek robi dla Malachiego Constanta, najbogatszego człowieka Stanów Zjednoczonych, który otrzymał wcześniej od podróżnika osobiste zaproszenie. Malachi, sam zaangażowany finansowo w plany eksploracji kosmosu, przyjął z chęcią ofertę spotkania, ale toczy się ono niezgodnie z jego oczekiwaniami: Rumfoord wspomina najpierw o infundybule chronosynklastycznej jako mechanizmie swoich przeskoków czasowych, ale potem potwierdza, że zna przyszłość i oświadcza Constantowi, że zakończy żywot na Tytanie, jednym z księżyców Saturna, ale po drodze odwiedzi też Merkurego i Marsa. Na tej ostatniej planecie zostanie „sparzony przez miejscowych” z Beatrycze Rumfoord, która urodzi mu dziecko, synka imieniem Chrono. Jako jedyną motywację podróży na Tytana prorokujący podróżnik przedstawia Malachiemu obraz trzech cudownie pięknych kobiet… Constant, a wraz z nim i Beatrycze wyśmiewają przepowiednie Rumfoorda i deklarują, że nie opuszczą nigdy Ziemi. Jak jednak świetnie wiadomo już od czasów Edypa, próby zmiany wyprorokowanego literacko losu rzadko kiedy kończą się powodzeniem.
Przedstawione wyżej zawiązanie akcji to punkt wyjścia „Syren z Tytana”, wznawianej właśnie przez Zysk jednej z najsłynniejszych powieści Kurta Vonneguta i pierwszej, która przyniosła mu uznanie krytyków. Oryginalnie wydana w 1959 roku, na polski rynek trafiła w 1983 roku. Nowe wydanie zawiera to samo tłumaczenie Jolanty Kozak. Powieść, jak to u Vonneguta napisana prostym językiem oraz pełna czarnego humoru, ironii i paradoksów, pozwala czytelnikom śledzić kolejne poziomy (pseudo)przyczynowości. I tak na przykład ludzie udają się na Marsa, bo szukają tam lepszego życia. Tam ulegają czyszczeniu pamięci i pozornie wpadają w tryby zwykłej machiny wojskowej. Machina okazuje się nie do końca zwykła; „faktycznymi” dowódcami oddziałów są nie oficerowie, a wybrani żołnierze, dysponujący nadajnikami pozwalającymi im manipulować innymi. Głębsze przyjrzenie się sytuacji pokazuje jednak, że i „faktyczni” dowódcy wykonują plany, na których powstanie nie mają żadnego wpływu. Z kolei te plany tak naprawdę służą czemuś innemu, niż zamierzał ich twórca…
Vonnegut pokazuje, jak potrafimy budować pozornie spójne systemy organizacyjne czy filozoficzne, u których podstaw leży czysty absurd; jak rozpaczliwie szukamy sensu i powodów, dla których świat wygląda tak, a nie inaczej, i kiedy tylko ktoś nam je podsuwa, przyjmujemy je z wdzięcznością i nie usiłujemy zaglądać pod ich podszewkę. Wyśmiewa standardowe ludzkie sposoby wyjaśniania rzeczywistości: od naukowości (wspomniana wyżej infundybuła chronosynklastyczna) po religię (w pewnym momencie akcji kluczową rolę odgrywa Kościół Boga Doskonale Obojętnego), nie wspominając nawet o wojsku, które w marsjańskiej wersji zdaje się nawiązywać czytelnie do wcześniejszego o sześć lat „Paragrafu 22”. Okrucieństwo jest tu nieodłączne od komizmu, w tle wydarzeń pojawiają się Trafalmadorianie, którzy będą tak istotni w „Rzeźni numer pięć”, a nad wszystkimi powieściowymi wydarzeniami i „decyzjami” bohaterów wisi pytanie o wolną wolę. I to nie tylko Constanta czy Beatrycze, ale i swoistego demiurga, jakim jest Rumfoord. Jeśli któryś z bohaterów czyni coś dobrego, robi to niechcący. Jeśli bywa okrutny, to często nieświadomie.
Choć koniec powieści przynosi w ustach jednego z bohaterów wniosek: “Sensem ludzkiego życia, niezależnie od tego, kto nim rządzi, jest kochanie kogokolwiek, kto się akurat do kochania nawinie” , to i tak daleko mu do naiwnego optymizmu. Vonnegut pokazuje, że każde głębokie ludzkie przekonanie powinno budzić w nas równie głęboką podejrzliwość. I robi to przekonująco. Przeczytać zdecydowanie warto.
Autor: Adam Skalski
Dodano: 2019-08-12 12:53:17
Sortuj: od najstarszego | od najnowszego
Tevahr - 14:59 12-08-2019
Chciałem tylko zwrócić uwagę na błąd w drugim akapicie. Chodzi o wydawcę książki - nie Rebis, a Zysk.
Shadowmage - 15:12 12-08-2019
Thx. Się pomerdało z serią SF Rebisu :P
Konsul - 22:54 12-08-2019
Super książka, jak wszystko od Vonneguta.
adskal - 09:58 13-08-2019
Dzięki za poprawkę - i oczywiście Tymek ma rację co do przyczyn.
|
|
|
Artykuły
Plaża skamielin
Zimny odczyt
Wywiad z Anthonym Ryanem
Pasje mojej miłości
Ekshumacja aniołka
Recenzje
Brzezińska, Anna - "Mgła"
Kay, Guy Gavriel - "Dawno temu blask"
Lindgren, Torgny - "Legendy"
Miles, Terry - "Rabbits"
McCammon, Robert - "Królowa Bedlam"
Simmons, Dan - "Czarne Góry"
Sanderson, Brandon - "Yumi i malarz koszmarów"
Bardugo, Leigh - "Wrota piekieł"
Fragmenty
Mrozińska, Marta - "Jeleni sztylet"
Brzezińska, Anna - "Mgła"
Rothfuss, Patrick - "Wąska droga między pragnieniami"
Clarke, Arthur C. & Lee, Gentry - "Ogród Ramy"
Sablik, Tomasz - "Próba sił"
Kagawa, Julie - "Żelazna córka"
Pratchett, Terry - "Pociągnięcie pióra. Zaginione opowieści"
Crouch, Blake - "Upgrade. Wyższy poziom"
|