Pierwszy raz po „Koralinę” sięgnąłem prawie dekadę temu. Nie byłem już wtedy dzieckiem, ale utwory Neila Gaimana mają tak dużą siłę oddziaływania i piękno wyrazu, że mimo wszystko postanowiłem spróbować. Utwór, który zebrał Bram Stoker Award, Hugo i Nebulę, jest wart zainteresowania bez względu na grupę docelową, prawda? Po przebrnięciu przez stosunkowo niewielką liczbę stron byłem zadziwiony i zdziwiony. Zadziwiony światem stworzonym przez autora i zdziwiony tym, że to książka dla dzieci. Reedycja „Koraliny” w nowej serii prozy Gaimana to doskonały pretekst by wrócić do tej lektury i zastanowić się nad tym, co zostało z tych dawnych wrażeń.

Historia opowiedziana na łamach tej powieści zaczyna się standardowo, jak wiele dziecięcych historii i jak wiele... horrorów. Tytułowa bohaterka, Koralina Jones, przeprowadza się z rodzicami do nowego mieszkania usytuowanego w domu na przedmieściach. Rodzice nie poświęcają jej zbyt wiele czasu, pogrążeni w pracy, więc dziewczynka na własną rękę zaczyna badać nową dla niej okolicę. W ten sposób poznaje wielu dziwnych ludzi mieszkających w sąsiedztwie.

Koralina jest dzieckiem nad wyraz ciekawym. Żyje w poczuciu misji badawczej, w ramach której sama stawia przed sobą rozmaite zadania. Sumuje okna znajdujące się w domu bądź rejestruje okoliczne drzewa. W czasie jednej z takich misji odkrywa wielkie, zamurowane drzwi. W końcu udaje jej się je odblokować, a to, co zobaczy za nimi, przypomina nieco świat po drugiej stronie lustra stworzony przez Lewisa Carrolla albo Narnię zza szafy C.S. Lewisa. Tyle tylko, że równoległy świat w wersji Gaimana jest dużo bardziej mroczny.

Za drzwiami Koralina znajduje świat odbity w specyficznym krzywym zwierciadle. Jego mieszkańcy przypominają postaci poznane w nowym domu, jednak stanowią ich groteskową parodię. Różnią się też tym, że zamiast oczu mają guziki. Nowo poznani, alternatywni rodzice dziewczynki okazują jej dozę miłości, której na próżno miałaby szukać u prawdziwych rodziców. Chcą, by z nimi została, ale cena, jaką musi zapłacić bohaterka, jest wysoka i drastyczna. Gdy dziewczyna chce się wycofać, okazuje się, że nie ma już prostego powrotu do normalności.

Dwa elementy świadczą o tym, że „Koralina” jest faktycznie literaturą dziecięcą. Pierwszy to dość naiwna, baśniowa fantastyka. Nierealistyczne elementy nie znajdują tu uzasadnienia, pojawiają się na mocy konwencji i nie trzeba ich tłumaczyć. Drugi element to wartości i zbudowane wokół nich dydaktyczne przesłanie utworu. Gaiman pokazuje nam, jak stawiać czoło własnym lękom, jak walczyć o swoje, nie poddawać się nawet w obliczu silniejszego wroga. Prawdziwa miłość zwycięża wszystko i warto dla niej poświęcić pomniejsze zachcianki. Gaiman stroni wszak od nachalnego moralizatorstwa. Lekcje udzielane przez niego nie są oczywiste a fabuła żyje własnym życiem, zamiast - jak to często bywa w mniej udanych książkach dla dzieci - służyć wyłącznie jako pretekst do pouczeń.

Dziesięć lat temu „Koralina” wzbudzała we mnie autentyczny strach i dziś ta emocja wraca podczas jej lektury. Ale obok strachu powróciła cała gama reakcji: zachwyt nad formą i treścią, nad fantazją Gaimana i słowami, w jakie ubiera swoje pomysły. „Koralina” to doskonała lektura, bez względu na wiek.