NAST.pl
 
Komiks
  Facebook
Facebook
 
Forum

  RSS RSS

 Strona główna     Zapowiedzi     Recenzje     Imprezy     Konkursy     Wywiady     Patronaty     Archiwum newsów     Artykuły i relacje     Biblioteka     Fragmenty     Galerie     Opowiadania     Redakcja     Zaprzyjaźnione strony   

Zaloguj się tutaj! | Rejestruj

Patronat

LaValle, Victor - "Samotne kobiety"

Crouch, Blake - "Upgrade. Wyższy poziom"

Ukazały się

Kingfisher, T. - "Cierń"


 Howard, Robert E. - "Conan. Księga pierwsza"

 Lloyd Banwo, Ayanna - "Kiedy byłyśmy ptakami"

 Jadowska, Aneta - "Tajemnica domu Uklejów"

 Sablik, Tomasz - "Mój dom"

 Pilipiuk, Andrzej - "Czasy, które nadejdą"

 Szmidt, Robert J. - "Szczury Wrocławia. Dzielnica"

 Bordage, Pierre - "Paryż. Lewy brzeg"

Linki

Le Fanu, Joseph Sheridan - "W ciemnym zwierciadle"
Wydawnictwo: Zysk i S-ka
Tytuł oryginału: In a Glass Darkly
Tłumaczenie: Maria Czarnecka
Data wydania: Maj 2015
ISBN: 978-83-7785-184-5
Oprawa: twarda
Format: 135×205 mm
Liczba stron: 550
Cena: 39,90 zł
Rok wydania oryginału: 1872



Le Fanu, Joseph Sheridan - "W ciemnym zwierciadle"

Ambiwalencja klasyki



Joseph Sheridan Le Fanu to swego rodzaju „brakujące ogniwo”. Publikując „W ciemnym zwierciadle” w 1872 roku (krótko przed swoją śmiercią), lokuje się pomiędzy utworami romantyków: Edgara Allana Poe (zm. w 1849) i Ernsta Theodora Hoffmanna (zm. w 1822) a modernistów, na przykład Arthura Machena (zm. w 1947) czy Algernona Blackwooda (zm. w 1951). Samo jego pisarstwo również zawieszone zostaje gdzieś pomiędzy tymi epokami – choć nie znaczy to w żadnym wypadku, że przepełnia je realistyczna maniera doby pozytywizmu.

Choć ten trop nie jest krańcowo mylny. „W ciemnym zwierciadle” to zbiór pięciu opowiadań: „Zielona herbata”, „Prześladowca”, „Sędzia Harbottle”, „Pokój w gospodzie Le Dragon Volant” i „Carmilla”. Wszystkie ujęte są w ramę narracyjną mającą uwiarygodnić tekst – ot, zabieg znany od dawna i popularny zwłaszcza w romantyzmie (pamiętacie Goethego i „Cierpienia młodego Wertera”?). Tutaj dodatkową „powagę sytuacji” wprowadza fakt, że mamy do czynienia z zapiskami doktora Martina Hesseliusa, badacza chorób psychicznych. To przedstawiciel świata nauki, jednak przełamuje obraz oświeceniowego racjonalisty szczególnym upodobaniem do spraw dziwnych i niewyjaśnionych. Lub właściwie: mogących znaleźć więcej niż jedno wytłumaczenie. Notatki poczciwego i nieodżałowanego doktora prezentuje nam w wyborze jego uczeń, który także okrasza poszczególne opowiadania swoimi prologami.

Istota opowiadań zawartych w tym zbiorze – z wyjątkiem „Pokoju w gospodzie Le Dragon Volant” – polega na tym dziwnym zawieszeniu pomiędzy racjonalnym i irracjonalnym: na dwojakiej możliwości wyjaśniania historii. Nie wiemy, czy przedstawione wydarzenia są skutkiem choroby nieszczęsnych bohaterów, czy może to ingerencja istot nadprzyrodzonych. I to ta niewiedza jest kluczem. Gdyby bowiem można było odczytywać je tylko na jeden sposób, byłyby albo opowiadaniami realistycznymi, albo fantastycznymi, tymczasem wpisują się w kanon utworów niesamowitych, i to jeszcze zanim Freud spopularyzował ten termin w eseju „Niesamowite”.

Poza ontologicznym zawieszeniem pewnych zjaw oraz chęcią sięgania po racjonalne możliwości wyjaśnienia tak zwanych zjawisk parapsychicznych – które będą hitem u progu modernizmu – „W ciemnym zwierciadle” wyraźnie ciąży ku swym poprzednikom w klimacie i scenerii, z jakich korzysta. Mamy tu cały arsenał gotyckich rekwizytów: zamki w odległych krainach, zamglone uliczki, nawiedzone karczmy, zjawy, wampiry i tak dalej. Pod tym względem Le Fanu nie jest szczególnie oryginalny, choć wykorzystanie tych elementów bywa twórcze (np. połączenie wampiryzmu z motywem miłości lesbijskiej w „Carmilli” zapewniło mu – nomen omen – nieśmiertelność). Niestety w parze z tym idzie język, który stanowi pewną barierę dla współczesnego czytelnika. Można próbować go bronić, twierdząc, że „to tworzy klimat”, jednak nie wydaje mi się, by tego rodzaju obcość pozwalała w klimat się zaangażować, co przecież jest kluczowe w literaturze tego typu.

„W ciemnym zwierciadle” to zbiór, który w XXI wieku musi budzić mieszane uczucia. Są w nim elementy ponadczasowe, są też takie, wynikające wyraźnie z kontekstu kulturowego i literackiego. Można go czytać raczej pomimo tych drugich, bo banał o tym, że „tego typu dzieła należy znać” w tym wypadku akurat się sprawdza.


Autor: Aleksander Krukowski
Dodano: 2015-08-27 09:28:00
Komentarze

Sortuj: od najstarszego | od najnowszego

Kjarik - 11:24 28-08-2015
"Istota opowiadań zawartych w tym zbiorze [...] polega na tym dziwnym zawieszeniu pomiędzy racjonalnym i irracjonalnym: na dwojakiej możliwości wyjaśniania historii"

To chyba przekonało mnie do zakupu.

Komentuj


Artykuły

Plaża skamielin


 Zimny odczyt

 Wywiad z Anthonym Ryanem

 Pasje mojej miłości

 Ekshumacja aniołka

Recenzje

Hoyle, Fred - "Czarna chmura"


 Simmons, Dan - "Modlitwy do rozbitych kamieni. Czas wszystek, światy wszystkie. Miłość i śmierć"

 Brzezińska, Anna - "Mgła"

 Kay, Guy Gavriel - "Dawno temu blask"

 Lindgren, Torgny - "Legendy"

 Miles, Terry - "Rabbits"

 McCammon, Robert - "Królowa Bedlam"

 Simmons, Dan - "Czarne Góry"

Fragmenty

 Mara, Sunya - "Burza"

 Mrozińska, Marta - "Jeleni sztylet"

 Brzezińska, Anna - "Mgła"

 Rothfuss, Patrick - "Wąska droga między pragnieniami"

 Clarke, Arthur C. & Lee, Gentry - "Ogród Ramy"

 Sablik, Tomasz - "Próba sił"

 Kagawa, Julie - "Żelazna córka"

 Pratchett, Terry - "Pociągnięcie pióra. Zaginione opowieści"

Projekt i realizacja:sismedia.eu       Reklama     © 2004-2024 nast.pl     RSS      RSS