Patronat
Nayler, Ray - "Góra pod morzem" (czarna)
LaValle, Victor - "Samotne kobiety"
Ukazały się
Kingfisher, T. - "Cierń"
Howard, Robert E. - "Conan. Księga pierwsza"
Lloyd Banwo, Ayanna - "Kiedy byłyśmy ptakami"
Jadowska, Aneta - "Tajemnica domu Uklejów"
Sablik, Tomasz - "Mój dom"
Pilipiuk, Andrzej - "Czasy, które nadejdą"
Szmidt, Robert J. - "Szczury Wrocławia. Dzielnica"
Bordage, Pierre - "Paryż. Lewy brzeg"
Linki
|
|
|
Wydawnictwo: Prószyński i S-ka Tytuł oryginału: A Slip of the Keyboard: Collected Non-fiction Tłumaczenie: Piotr W. Cholewa Data wydania: Maj 2015 ISBN: 978-83-8069-008-0 Oprawa: miękka Format: 142mm x 202mm Liczba stron: 328 Cena: 32,00 zł Rok wydania oryginału: 2014
|
Prawdą jest, że śmierć znanego pisarza podnosi na pewien czas sprzedaż jego książek. Doskonale świadomi tego wydawcy pragną nieraz ugrać coś na takiej tragedii i wypuszczają nowe edycje dawnych dzieł albo rzeczy dotąd niepublikowane. Czasem istnieje całkiem dobry powód dla tego, że nie były publikowane - taki mianowicie, że są to teksty "drugiej" kategorii (albo trzeciej, albo czwartej...). Publiczność literacka to wyczuwa, powstaje pewien niesmak, ale mniej wprawni czytelnicy stanowią wodę na młyn przychodów wydawnictwa, więc to finansowe bezczeszczenie pamięci zmarłego pisarza odbywa się raz za razem. Czasem tylko, kiedy mamy do czynienia z prawdziwym geniuszem literackim, sytuacja się odwraca. Wtedy bowiem pojawia się okazja do wydania tekstów, które niekoniecznie pojawiłyby się w zbiorze, a jeszcze mniejsza szansa na to, że pojawiłyby się w tłumaczeniu na języki obce (obce pisarzowi). Ponieważ Terry Pratchett należał do tej elitarnej kategorii literackich geniuszy, „Kiksy klawiatury” to niezwykła okazja przejrzenia jego eseistyki, za którą wydawnictwu Prószyński i S-ka należą się wyrazy uznania i - podziękowania.
Jak wskazuje podtytuł, "Kiksy klawiatury" to "eseje i nie tylko". W zasadzie książka ta jest zbiorem zawierającym artykuły prasowe, przedmowy do książek, wystąpienia na konwentach, miniatury z różnych prac zbiorowych i tak dalej. Rozrzut gatunkowy wydaje się spory, ale Pratchett nie przejmuje się szczególnie kwestiami formalnymi i większość tekstów utrzymana jest w podobnym tonie. Czasem ciężko rozróżnić teksty przeznaczone do odczytu od tych przeznaczonych do druku. Wszystkie pisane są z dużą lekkością, pełne przewrotnego humoru. Z wyjątkiem ostatniej części. W niej znajdują się całkiem poważne teksty poświęcone chorobie Pratchetta i jego agitacji na rzecz eutanazji. Dowiadujemy się z nich wiele o tym, jak choroba Alzheimera wpłynęła na życie i pisarstwo ojca Świata Dysku oraz o jego pragnieniach godnej śmierci. W ostatnich miesiącach swojego życia Pratchett poświęcił wiele czasu i energii dla uświadamiania społeczeństwa brytyjskiego na temat sytuacji osób ciężko chorych. To oblicze artysty nieznane wcześniej polskiemu czytelnikowi: pełne powagi, momentami gniewu, zrozumienia i empatii. To bardzo smutne teksty, bardzo trudne i ciężkie, absolutnie unikalne i odkrywające Pratchetta, jakiego nie znaliśmy.
Pozostałe części poświęcone są rozmaitym tematom, w dużej części związanym z fantastyką i pisarstwem. Autor „Równoumagicznienia” wraca do rad, o które bezustannie proszą go początkujący pisarze, i tłumaczy się nieco z ich banalności. Nie ma magicznej receptury na dobry pomysł, ale każdemu przyda się nieco zasad interpunkcji. Odsłania też przed nami kulisy życia literackiego - przynajmniej tego, jakie przypada w udziale naprawdę znanym pisarzom - relacjonując spotkania autorskie, prace nad zagranicznymi edycjami, trasy promocyjne. To ciekawy świat opisany w przezabawny sposób. Ale mimo wszechobecnego humoru, Pratchett traktuje fantastykę całkiem poważnie i mocno przeciwstawia się próbom jej infantylizacji bądź marginalizacji. Owszem, powiada, ogrom współczesnej fantastyki prezentuje bardzo niski poziom, ale zdarzają się też rzeczy bardzo wartościowe, których nie powinniśmy deprecjonować z powodu przynależności gatunkowej. Zresztą wyraźne jest tu traktowanie fantastyki w bardzo szeroki sposób, tak, że ciężko wskazać fikcję literacką, która nie byłaby fantastyką - w ten czy inny sposób. Dla Pratchetta fantastyka jest ważna, bo daje czytelnikowi nową perspektywę, z której patrzy on na świat już nie fantastyczny, ale realny. W ten sposób fantastyka staje się literaturą zaangażowaną, krytyczną i przez to pełnowartościową.
Inną grupą tematów poruszanych przez pisarza są kwestie związane z rozwojem technologicznym. Żyjemy w science fiction - twierdzi Pratchett. Tylko czy dorośliśmy do tej wysoce rozwiniętej techniki? Ewolucja ludzkości została trochę w tyle za jej rozwojem technologicznym. Pratchett surowo, ale sprawiedliwie, ocenia kondycję cywilizacyjną człowieka. Mieliśmy szczęście w darwinowskim wyścigu gatunków, ale ze skutków tego szczęścia w ogóle nie potrafimy korzystać. Ten bardzo poczciwy w swojej powierzchowności autor okazuje się surowym krytykiem, nie tylko początkujących pisarzy czy namolnych fanów, ale ludzi, którzy sprawiają, że ten świat wygląda tak, jak wygląda - w mało różowych kolorach.
"Kiksy klawiatury" zawierają blisko 60 tekstów pomieszczonych na około 300 stronach. Z paroma wyjątkami, większość artykułów liczy po kilka stron. Czyta się je bardzo szybko. Czasem znajdziemy w nich powtórzenia, które należy wybaczyć, bo artykuły nie powstały z myślą o wydaniu zbiorowym, tylko ukazały się (albo nie) w różnych miejscach i przeznaczone były dla różnej publiczności. Nie jest to zresztą zjawisko tak nagminne, by było irytujące. Warto sięgnąć po ten zbiór, to wspaniała, mocno sentymentalna, ale też wartościowa podróż po wielowymiarowym świecie Terry'ego Pratchetta.
Autor: Aleksander Krukowski
Dodano: 2015-06-19 18:05:00
-Jeszcze nie ma komentarzy-
|
|
|
Artykuły
Plaża skamielin
Zimny odczyt
Wywiad z Anthonym Ryanem
Pasje mojej miłości
Ekshumacja aniołka
Recenzje
Hoyle, Fred - "Czarna chmura"
Simmons, Dan - "Modlitwy do rozbitych kamieni. Czas wszystek, światy wszystkie. Miłość i śmierć"
Brzezińska, Anna - "Mgła"
Kay, Guy Gavriel - "Dawno temu blask"
Lindgren, Torgny - "Legendy"
Miles, Terry - "Rabbits"
McCammon, Robert - "Królowa Bedlam"
Simmons, Dan - "Czarne Góry"
Fragmenty
Mara, Sunya - "Burza"
Mrozińska, Marta - "Jeleni sztylet"
Brzezińska, Anna - "Mgła"
Rothfuss, Patrick - "Wąska droga między pragnieniami"
Clarke, Arthur C. & Lee, Gentry - "Ogród Ramy"
Sablik, Tomasz - "Próba sił"
Kagawa, Julie - "Żelazna córka"
Pratchett, Terry - "Pociągnięcie pióra. Zaginione opowieści"
|