Przekleństwem tomów drugich jest konieczność pogodzenia oczekiwań czytelników, którzy pragną jedynie powtórki z rozrywki, z własnymi pisarskimi ambicjami. Chyba że już na początku kariery autor postanawia tworzyć utwory bliźniaczo do siebie podobne nastawione tylko i wyłącznie na zaspakajanie potrzeb rynku. W końcu cóż jest trudnego w tworzeniu kolejnych odsłon cyklu o dzielnym herosie i grupie jego wiernych kompanów. Zdarza się również sytuacja, iż w pogoni za „lepszym” pisarz tworzy książkę-karykaturę, gdzie wszystkie elementy są udziwnione do granic absurdu. Po prostu więcej, szybciej, dosadniej. Biorąc to wszystko pod uwagę, niezmiernie miło jest mi zakomunikować, że „Zdumiewająca sprawa Nakręcanego Człowieka” Marka Hoddera to ze wszech miar udana kontynuacja przygód Burtona i Swinburne’a, która pod pewnymi względami przewyższa pierwowzór.

Przede wszystkim rozrasta się alternatywny świat. Chociaż miejscem akcji pozostaje nadal Anglia, na wyprawę do Afryki przyjdzie nam poczekać do kolejnego tomu, fabuła obejmuje swym zasięgiem całą Europę. Steampunkowe odkrycia stają się celem walk służb wywiadowczych obcych państw, a efekty ich zastosowania wpływają na politykę zagraniczną mocarstw. I tak przykładowo zmienia się przebieg wojny secesyjnej, a Prusy już w połowie XIX wieku rozpoczynają przygotowania do globalnego konfliktu. Gorzej, że tak jak w naszej rzeczywistości, najwspanialsze wynalazki – tworzone z myślą o dobru ludzkości – w nieodpowiednich rękach stają się śmiercionośną bronią. Nie tak trudno wyobrazić sobie mechaniczne owady zarówno w roli szybkiego środka transportu, jak i wozu bojowego, albo zasiew zmodyfikowanego zboża niszczącego całe państwa.

Opisując ogólnoświatowy wpływ nowych technologii nie zaniedbał Hodder rodzimego podwórka. Tak jak w poprzedniej powieści i tym razem pisarz przedstawia czytelnikom barwną panoramę ówczesnej Anglii wraz z trapiącymi ją problemami. Nowa linia czasu i jej wynalazki nie wyeliminowały głodu i nędzy, a dotychczasowe podziały społeczne pozostały nienaruszalne. Zyski z nowoczesnych technologii czerpią głównie warstwy uprzywilejowane, biedniejsi muszą zadowolić się okruchami w postaci szybszej komunikacji czy pracą w nowych fabrykach. Niezmienny pozostał statut fabrykantów, finansistów czy właścicieli ziemskich, którzy szukają coraz to nowych sposobów na wydawanie pieniędzy i spędzania wolnego czasu. Jednym takich sposobów był spirytyzm. O ile jednak w naszych czasach była to stosunkowa niewinna rozrywka, w powieści Hoddera zyskuje złowrogie oblicze i odgrywa kluczową rolę w intrydze.

No i oczywiście wynalazki. Autor ponownie zaskakuje bujną wyobraźnią, tworząc co raz to nowe technologiczne cudeńka. Ot, chociażby taki omniped, czyli martwy gigantyczny owad przekształcony w środek komunikacji miejskiej. Albo tytułowy nakręcany człowiek będący odpowiednikiem współczesnego robota. Nie brakuje także nowatorskich gatunków roślin i zwierząt. Najistotniejsze jest jednak to, że Hodder opisuje te wszystkie wynalazki w pewnym kontekście; pokazuje ich działanie, ale i konsekwencje ich zastosowania.

Nie zabrakło także w powieści miejsca dla bohaterów. Ponownie prym wiodą panowie Richard Burton i Algernon Swinburne, ale dzielnie asystuje im włóczęga-filozof Herbert Spencer oraz grono policjantów. W tym miejscu trzeba autora pochwalić za podjęty trud, iż występujące na kartach powieści postaci historyczne zachowały nie tylko zgodny z przekazami wygląd fizyczny, ale także sposób zachowania czy system wartości. Najlepszym przykładem takiej kreacji jest premier Palmerston, gotów wykorzystać każdą technologiczną nowinkę ku chwale brytyjskiego imperium.

„Zdumiewająca sprawa Nakręcanego Człowieka” sprawdza się również jako powieść przygodowa. Tym razem autor ograniczył do niezbędnego minimum liczbę nudnawych dysput filozoficznych, które spowalniały lekturę pierwszego tomu, a w zamian podkręcił tempo. W rezultacie dzieje się dużo, poszczególnych scen akcji nie powstydziłby się żaden wakacyjny blockbuster. Powietrzne pojedynki, bitwa z duchami, dramatyczne pościgi – czy można chcieć więcej? Ciut lepiej została także rozwiązana kwestia objaśnienia głównych zawiłości fabuły, chociaż i tym razem nie obyło się bez pewnej dawki „łopatologii”. I tutaj warto się na moment zatrzymać.

Można zarzucić Hodderowi pewne braki w warsztacie literackim czy niedoróbki fabularne, ale jedno trzeba przyznać – jest konsekwentny w tym, co pisze. Jeśli punktem zwrotnym dla jego uniwersum było pojawienie się Skaczącego Jacka, to teraz stara się rozwinąć ten pomysł. Stąd też wszystkie nowe elementy, które pojawiają się w jego najnowszej powieści, nie są wyjęte z kapelusza, lecz stanowią logiczne następstwo tamtego wydarzenia. Dzięki temu zabiegowi „Zdumiewająca sprawa Nakręcanego Człowieka” nie jest typowym środkowym tomem, w którym autor zawiesza intrygę, dając odpocząć bohaterom przed finałowa walką, ale kolejnym, pełnoprawnym etapem Wielkiej Przygody.

Rozpoczynając lekturę najnowszej powieści Marka Hoddera, miałem pewne obawy, czy po znakomitym debiucie autor podoła zadaniu napisania równie dobrej kontynuacji. Na szczęście mój niepokój był bezpodstawny. „Zdumiewająca sprawa Nakręcanego Człowieka” to znakomita książka, która powinna zadowolić zarówno fanów steampunku, jak i miłośników klimatu prozy Charlesa Dickensa czy Arthura Conan Doyle’a. Otrzymujemy więcej atrakcji, szybszą akcję i lepiej zaprezentowany świat. Cóż trzeba będzie teraz uzbroić się w cierpliwość i czekać do stycznia na „Wyprawę w Góry Księżycowe”.