NAST.pl
 
Komiks
  Facebook
Facebook
 
Forum

  RSS RSS

 Strona główna     Zapowiedzi     Recenzje     Imprezy     Konkursy     Wywiady     Patronaty     Archiwum newsów     Artykuły i relacje     Biblioteka     Fragmenty     Galerie     Opowiadania     Redakcja     Zaprzyjaźnione strony   

Zaloguj się tutaj! | Rejestruj

Patronat

McDonald, Ian - "Hopelandia"

Nayler, Ray - "Góra pod morzem" (czarna)

Ukazały się

Clarke, Arthur C. & Lee, Gentry - "Ogród Ramy"


 Kelly, Greta - "Siódma królowa"

 Parker-Chan, Shelley - "Ten, który zatopił świat" (zintegrowana)

 Parker-Chan, Shelley - "Ten, który zatopił świat" (miękka)

 Szokalski, Kajetan - "Jemiolec"

 Patel, Vaishnavi - "Kajkeji"

 Mortka, Marcin - "Szary płaszcz"

 Maggs, Sam - "Jedi. Wojenne blizny"

Linki

Zajdel, Janusz A. - "Relacja z pierwszej ręki"
Wydawnictwo: SuperNowa
Data wydania: Wrzesień 2010
ISBN: 978-83-7578-024-6
Oprawa: miękka
Format: 120 x 195 mm
Liczba stron: 528
Cena: 34,90 zł



Zajdel, Janusz A. - "Relacja z pierwszej ręki"

„Relacja z pierwszej ręki” to jedna z tych książek, o których nie wypada napisać czegokolwiek niepochlebnego. W końcu, kto poważyłby się na krytykę zbioru 33 opowiadań, wybranych przez wdowę po jednym z najbardziej znanych polskich pisarzy science fiction? Ta konieczna powściągliwość stanowi jednak problem czysto hipotetyczny, bo „Relacja...” to świetny zbiór, który łączy niezwykły klimat dawnej literatury fantastycznonaukowej z doskonałą satyrą i aktualnymi rozterkami społecznymi i cywilizacyjnymi. Opowiadania Janusza A. Zajdla, z których część liczy sobie już niemal pół wieku, ciągle czyta się wyśmienicie!
Zajdel tworzył we wczesnym science fiction i jego twórczość stanowi kwintesencję tego nurtu – skupionego na nauce, zafascynowanego odkryciami i wynalazkami, próbującego antycypować i ekstrapolować przebieg linii technologicznego i społecznego rozwoju. Autor był zresztą fizykiem jądrowym i to dodatkowo wzmacnia rolę nauki w twórczości. Często przewijającą się tu postacią jest owładnięty jakąś idee fixe naukowiec, poświęcający się w dążeniu do przełomowego odkrycia lub popadający w tarapaty tuż po wiekopomnym osiągnięciu.
Notorycznie powracającymi motywami są też niebezpieczeństwa płynące z technologicznego postępu, zagrożenia, jakie niesie inżynieria genetyczna, możliwe konsekwencje i paradoksy kontaktu z obcą cywilizacją oraz eksploracja obcych planet, relacje człowieka z technologią, uzależnienie od niej i ewentualna dominacja sztucznej inteligencji, ekologiczne aspekty rozwoju techniki, rola, poświęcenie i społeczna odpowiedzialność naukowych elit, obosieczny charakter niektórych naukowych osiągnięć, potęga nauki i możliwość całkowitego wywrócenia przez nią porządku społecznego.
Duża część opowiadań Zajdla, tworzonych pod czujnym okiem PRL-owskiej cenzury, w mniej lub bardziej zawoalowanej formie przemyca również socjologiczne refleksje. Zajdel pisał wszak – niekoniecznie otwartym tekstem – również o władzy, totalitaryzmie, o mechanizmach kłamstwa i sile prawdy w społeczeństwie, o konformizmie i zniewoleniu.
To, co decyduje o ponadczasowości zebranych utworów, to ich wielopłaszczyznowość. Na przykład „869113325” to opowieść o niemal matrixowym w świecie, w którym wyizolowani ludzie wiodą żywot uzależniony od jadłociągów, iluzorów i pigułek szczęścia. Utwór, pisany z głębi komuny i będący po części alegorią ówczesnej rzeczywistości, pozostaje aż nadto aktualny również dziś, w nieznanym Zajdlowi świecie Internetu, wyścigu szczurów i farmakologicznie wspomaganego szczęścia. Technologiczna rewolucja nadała opowiadaniu Zajdla posmak komizmu, ale refleksje tak zwinnie wpasowują się we współczesne realia, że trudno określić ten i podobne mu teksty inaczej, jak tylko mianem profetycznych.
Smaku zajdlowym tekstom dodaje również satyryczne zacięcie, chroniące tę twórczość przed zestarzeniem i sugerujące humorystyczną interpretację wszędzie tam, gdzie nie da się już czytać Zajdla z pełną powagą. Z biegiem lat w tej prozie humor poszerzył swój zakres oddziaływania na czytelnika, gdyż poza fragmentami napisanymi jako żart, pojawiło się nieco fragmentów, z których żart uczynił technologiczny skok, jaki mamy za sobą („w kieszeni kombinezonu zabzykał mu czujnik przyzewowy”).
Osobnym aspektem jest też czerpanie wzorców z literatury popularnej i wpisywanie części fabuł w schematy opowieści przygodowej czy kryminalnej, które okazują się świetnym, lekkim sposobem na roztrząsanie ważkich zagadnień. Często też Zajdel korzysta z metody stopniowego odsłaniania prawdy, zwodząc czytelnika i wykorzystując element zaskoczenia, co dynamizuje i urozmaica lekturę.
Mocną stroną Zajdla nie jest z pewnością psychologia postaci, którą najczęściej traktuje nieco po macoszemu. Jest to niewątpliwie nie tyle literatura skupiona na sylwetkach bohaterów, ale raczej literatura pomysłu, w której fabuła i galeria postaci mają charakter pretekstowy, stanowiąc wyłącznie nośnik idei, paradoksów i refleksji.
Choć upływ czasu zmienił percepcję twórczości Zajdla, to jednak w dalszym ciągu jest to ciekawa i cenna lektura. Spektrum poruszanych tematów jest bardzo szerokie, część z nich jawić się dziś będzie w nieco innym świetle, ale opowiadania z tego zbioru – dzięki przystępnej formie, humorowi i niewątpliwej inteligencji autora – to nadal kawał dobrej literatury, która potrafi bawić i inspirować do niebanalnej refleksji.


Autor: Krzysztof Pochmara


Dodano: 2011-05-17 20:53:38
Komentarze
-Jeszcze nie ma komentarzy-
Komentuj


Artykuły

Plaża skamielin


 Zimny odczyt

 Wywiad z Anthonym Ryanem

 Pasje mojej miłości

 Ekshumacja aniołka

Recenzje

Brzezińska, Anna - "Mgła"


 Kay, Guy Gavriel - "Dawno temu blask"

 Lindgren, Torgny - "Legendy"

 Miles, Terry - "Rabbits"

 McCammon, Robert - "Królowa Bedlam"

 Simmons, Dan - "Czarne Góry"

 Sanderson, Brandon - "Yumi i malarz koszmarów"

 Bardugo, Leigh - "Wrota piekieł"

Fragmenty

 Mrozińska, Marta - "Jeleni sztylet"

 Brzezińska, Anna - "Mgła"

 Rothfuss, Patrick - "Wąska droga między pragnieniami"

 Clarke, Arthur C. & Lee, Gentry - "Ogród Ramy"

 Sablik, Tomasz - "Próba sił"

 Kagawa, Julie - "Żelazna córka"

 Pratchett, Terry - "Pociągnięcie pióra. Zaginione opowieści"

 Crouch, Blake - "Upgrade. Wyższy poziom"

Projekt i realizacja:sismedia.eu       Reklama     © 2004-2024 nast.pl     RSS      RSS