NAST.pl
 
Komiks
  Facebook
Facebook
 
Forum

  RSS RSS

 Strona główna     Zapowiedzi     Recenzje     Imprezy     Konkursy     Wywiady     Patronaty     Archiwum newsów     Artykuły i relacje     Biblioteka     Fragmenty     Galerie     Opowiadania     Redakcja     Zaprzyjaźnione strony   

Zaloguj się tutaj! | Rejestruj

Patronat

Howey, Hugh - "Silos" (wyd. 2024)

Crouch, Blake - "Upgrade. Wyższy poziom"

Ukazały się

Kingfisher, T. - "Cierń"


 Howard, Robert E. - "Conan. Księga pierwsza"

 Lloyd Banwo, Ayanna - "Kiedy byłyśmy ptakami"

 Jadowska, Aneta - "Tajemnica domu Uklejów"

 Sablik, Tomasz - "Mój dom"

 Pilipiuk, Andrzej - "Czasy, które nadejdą"

 Szmidt, Robert J. - "Szczury Wrocławia. Dzielnica"

 Bordage, Pierre - "Paryż. Lewy brzeg"

Linki

Łaba, Jolanta - "Idee religijne w literaturze fantasy"
Wydawnictwo: Gdański Klub Fantastyki
Data wydania: Czerwiec 2010
ISBN: 83-913462-8-5
Oprawa: miękka
Format: A5
Liczba stron: 188
Cena: 29,00
Seria: Anatomia fantastyki #14



Łaba, Jolanta - "Idee religijne w literaturze fantasy"

Idee religijne w niespodziewanych miejscach


Fantastyka zwykle nie jest uważana za literaturę wartą akademickiej dyskusji; trzeba jednocześnie przyznać, iż skutecznie sobie na taką opinię zapracowała. Jednakże skala popularności, a także trafiające się od czasu do czasu perełki sprawiają, iż pojawiają się naukowe opracowania dotyczące tego gatunku. W Polsce nie jest to jeszcze zjawisko na szeroką skalę, a prace naukowe na ten temat niestety rzadko wychodzą poza mury uczelni, przez co czytelnik nie ma kontaktu (nie jest też co prawda powiedziane, że go szuka) z rzeczową krytyką i podejściem naukowym do fantastyki. Tym bardziej więc cieszy, że od czasu do czasu pojawiają się książki takie jak „Idee religijne w literaturze fantasy”, rzecz powstała na bazie pracy doktorskiej Jolanty Łaby, które pozwalają spojrzeć z nieco innego punktu widzenia na fantastykę.
Osobie niewtajemniczonej w narzędzia badawcze, jakimi dysponują i posługują się badacze literatury, ciężko jest oceniać rodzaj podejścia, jaki wybrała autorka. Oczywiście, jak przystało na pracę naukową, meritum jest poprzedzone wstępem metodologicznym, który ma umocować opracowanie w szerszym kontekście badawczym. Rzuca on nieco światła, ale i bez niego dalsza część wywodu byłaby zrozumiała dla zwykłego czytelnika; większość książki ma charakter opisowy – wpierw jest postawiony jakiś problem, a następnie dobrane są przykłady mające na celu zobrazowanie danej tezy. W rezultacie, być może z powodu wcześniej zaznaczonego braku znajomości metodologii, nie widać w książce korespondencji między początkowymi założeniami teoretycznymi, a późniejszym opracowaniem tematu.
Jeśli już mowa o przykładach, to warto zaznaczyć, iż autorka ograniczyła zbiór lektur, pośród których się porusza, w zasadzie wyłącznie do książek anglojęzycznych (wszystkie jednakże zostały przetłumaczone na język polski). Rodzimi autorzy pojawiają się z rzadka, nie są też głównymi źródłami analizy. Te natomiast nie są zaskakujące – wybór został ograniczony w zasadzie wyłącznie do klasyki fantasy, nie mogło więc zabraknąć książek Tolkiena, Howarda, Leibera, Le Guin, Norton czy Zelaznego. Chociaż czasem Łaba odwołuje się do innych tytułów, to właśnie na dziełach wyżej wymienionej grupy twórców obrazuje poruszaną przez siebie problematykę.
Samo podejście do tematu było dla mnie zaskakujące. Widząc tytuł spodziewałem się, być może mylnie, opracowania analizującego wykorzystanie różnych wzorców religijnych w fantasy; przerabianie systemów religijnych na potrzeby wymyślonych światów. Tymczasem autorka prezentuje zupełnie inne podejście: wybiera mianowicie pewne elementy, które pozornie nie kojarzą się z religią. I tak w książce omówione zostały na przykład systemy magii, typowe toposy fantastyki, czy wreszcie rola herosów i potworów. Wybór zdaje się być zaskakujący, ale przy zastosowanej argumentacji w większości przypadków wydaje się być uzasadniony. Okazuje się, że idei religijnych można czasami się doszukać w niespodziewanych miejscach. Fascynujące, jak nasze coraz bardziej zlaicyzowane życie jest jednak przesiąknięte religijnością.
Takie podejście do tematu powoduje, że wiele typowych dla fantasy elementów nagle staje przed oczami w innym świetle; czytelnik często nie zastanawia się nad korzeniami danego schematu, a po lekturze „Idei religijnych w literaturze fantasy” będzie na nie spoglądać zupełnie inaczej... rodzi to oczywiście pytanie, czy pisarze fantasy również są świadomi konotacji wykorzystywanych przez siebie wzorców, czy też stosują je tylko dlatego, że taka jest gatunkowa konwencja? Niezależnie od tego po przeczytaniu książki Łaby nasuwają się liczne refleksje, również związane z kwestią popularności fantasy.
Lektura pozwala również inaczej spojrzeć na niektóre z omawianych pozycji. Nie we wszystkich przypadkach autorka odkrywa przed czytelnikiem nowe treści, ale w kilku przypadkach podsuwa alternatywne sposoby interpretacji; nie ze wszystkimi rzecz jasna przychodzi się zgodzić. Niemniej jednak po zapoznaniu się ze stawianymi przez Łabę tezami, nachodzi ochota na przeczytanie omawianych przez nią książek właśnie pod tym kątem; wszakże pamięć ludzka jest zawodna i nie zawsze dokładnie pamięta się nawet tak istotne dla gatunku pozycje jak „Władca Pierścieni”, „Ziemiomorze” czy „Kroniki Amberu”.
Książka Łaby nie jest pozycją pozbawioną wad. Moim zdaniem ma charakter za bardzo opisowy, a zbyt mało analityczno-krytyczny. Zabrakło moim zdaniem również większego wykorzystania danych z załączonej do książki ankiety dotyczącej postrzegania fantasy; inna sprawa, że została ona przeprowadzona na bardzo niewielkiej próbce. Biorąc pod uwagę powyższe zastrzeżenia oraz fakt, że nie zawsze argumentacja i wnioski są przekonujące (literaturoznawstwo nie jest nauką ścisłą, więc mnogość interpretacji jest dopuszczalna), „Idee religijne w literaturze fantasy” pozostają jednak ciekawą pozycją, zmieniającą częściowo percepcję fantasy. Oby więcej takich książek się ukazywało.



Autor: Tymoteusz "Shadowmage" Wronka


Dodano: 2010-09-21 18:49:56
Komentarze

Sortuj: od najstarszego | od najnowszego

jmpiszczek - 19:23 21-09-2010
Mała reklama :))
Jako, że ksiązka jest trudno dostępna w księgarniach, zainteresowanych zapraszam na stronę GKFu lub na Allegro.

Komentuj


Artykuły

Plaża skamielin


 Zimny odczyt

 Wywiad z Anthonym Ryanem

 Pasje mojej miłości

 Ekshumacja aniołka

Recenzje

Hoyle, Fred - "Czarna chmura"


 Simmons, Dan - "Modlitwy do rozbitych kamieni. Czas wszystek, światy wszystkie. Miłość i śmierć"

 Brzezińska, Anna - "Mgła"

 Kay, Guy Gavriel - "Dawno temu blask"

 Lindgren, Torgny - "Legendy"

 Miles, Terry - "Rabbits"

 McCammon, Robert - "Królowa Bedlam"

 Simmons, Dan - "Czarne Góry"

Fragmenty

 Mara, Sunya - "Burza"

 Mrozińska, Marta - "Jeleni sztylet"

 Brzezińska, Anna - "Mgła"

 Rothfuss, Patrick - "Wąska droga między pragnieniami"

 Clarke, Arthur C. & Lee, Gentry - "Ogród Ramy"

 Sablik, Tomasz - "Próba sił"

 Kagawa, Julie - "Żelazna córka"

 Pratchett, Terry - "Pociągnięcie pióra. Zaginione opowieści"

Projekt i realizacja:sismedia.eu       Reklama     © 2004-2024 nast.pl     RSS      RSS