Guzek, Maciej - "Trzeci Świat"

NAST.pl

Komiks

Facebook

Forum

Strona główna Zapowiedzi Recenzje Imprezy Konkursy Wywiady Patronaty Archiwum newsów Artykuły i relacje Biblioteka Fragmenty Galerie Opowiadania Redakcja Zaprzyjaźnione strony

Zaloguj się tutaj! | Rejestruj

Patronat

Miela, Agnieszka - "Krew Wilka"

Kres, Feliks W. - "Szerń i Szerer. Zima przed burzą"

Ukazały się

Sullivan, Michael J. - "Epoka legendy"

Stewart, Andrea - "Cesarzowa kości"

Wagner, Karl Edward - "Kane. Bogowie w mroku"

Howard, Robert E. - "Conan. Księga druga"

Kukiełka, Jarosław - "Kroczący wśród cieni"

Gray, Claudia - "Leia. Księżniczka Alderaana"

Le Fanu, Joseph Sheridan - "Carmilla"

Henderson, Alexis - "Dom Pożądania"

Linki

Guzek, Maciej - "Trzeci Świat"

Wydawnictwo: Runa
Data wydania: Październik 2009
ISBN: 978-83-89595-58-4
Oprawa: miękka
Format: 125 x 195 mm
Liczba stron: 288
Cena: 29,50 zł

Guzek, Maciej - "Trzeci Świat"

Niejednoznaczny reportaż

Maciej Guzek pisze rzadko, czasem w prasie lub antologii ukaże się jego opowiadanie, ponad dwa lata temu wyszła jego jedyna książka – „Królikarnia”. Od pewnego czasu zapowiadana jest jego kolejna książka, „Czyste dobro”. Jednakże, trochę niespodziewanie, wpierw światło dzienne ujrzał „Trzeci Świat” – pierwsza powieść w dorobku autora. Zamiast Mickiewicza i powstania listopadowego, czytelnicy otrzymali drugie wejrzenie w świat „Królikarni”, ale wobec poprzedzającego je zbioru opowiadań na tyle odmienne pod względem fabuły i formy, iż ciężko w tym przypadku mówić o kontynuacji; prędzej o wykorzystaniu do nowego pomysłu elementów już wcześniej stworzonych.

Guzek zdecydował się na dosyć odważny krok i zastosował nietypową, jak na polską fantastykę, formę. Mianowicie „Trzeci Świat” ma formę reportażu pisanego przez dziennikarza z Ziemi, który został wysłany do innego świata, działającego na zupełnie innych zasadach niż znane mu dotąd. Poszczególne podrozdziały zaczynają się opisami fotografii, szkiców, odwoływaniem się do nagrań, przedmiotów i notatek. Z tych pozornie niepowiązanych inspiracji wyłania się spójna fabularnie historia wyprawy do Trzeciego Świata; może na reportaż nawet zbyt spójna, bardziej formą zbliżona do znowelizowanego pamiętnika. Dzięki temu mniej jest w książce suchych opisów faktów i zdarzeń, a więcej emocji i snucia opowieści. Narrator książki dzieli się z czytelnikiem swoimi spostrzeżeniami, początkowo starając się zdawać obiektywną relację, ale przeżycia na obcym globie sprawiają, że coraz bardziej się angażuje. Z czasem przeważa subiektywizm.

Trzeci Świat jest planetą, do której przejście otworzyła Królikarnia i zaczęła ją kolonizować, by czerpać jak najwięcej korzyści. Jednakże prawidła rządzące tym światem są dla Ziemian całkowicie obce – jest on oświetlany przez dwie gwiazdy-boginie, a ich światło ma wpływ na mieszkańców. Białe światło Matki niesie ład i porządek, a czerwień Dziwki chaos i mutacje. Skomplikowane zasady rządzące układem ciał niebieskich sprawiają, że w momencie rozpoczęcia fabuły książki znaczna część Trzeciego Świata oświetlona jest przez Dziwkę, zagrażając planom Królikarni.

Powyższa dychotomia dobra i zła jest dosyć typowa w klasycznym fantasy – i rzeczywiście książkę Guzka należy zakwalifikować do tego gatunku, w przeciwieństwie do „Królikarni”, którą można było uznać za wariację na temat urban fantasy. Tak w zasadzie Ziemianie dla fabuły nie mają wielkiego znaczenia, liczy się tylko ich obcość i niezrozumienie zasad rządzących otaczającym światem... choć ich wprowadzenie ułatwia autorowi czynienie pewnych komentarzy i relatywizację rzeczywistości – elementy, które w przypadku nacji stworzonej od podstaw, mogłyby przejść niezauważone.

Świata przedstawionego nie należy jednak rozpatrywać w prostych kategoriach bieli i czerni (czy też czerwieni w tym przypadku). Choć początkowo podział wydaje się jednoznaczny, a słuszność może leżeć tylko po jednej stronie, to coś w tym wszystkim prędko zaczyna się nie zgadzać. Guzek umiejętnie podsuwa bohaterowi fakty budzące wątpliwości, i choć niekoniecznie czytelnik musi obrać to samo stanowisko co reporter, to ziarno niepewności z pewnością zostanie zasiane. Tym bardziej, że odbiorca poznaje tylko wycinek świata, w dodatku przefiltrowany przez umysł reportera, który przecież dzieli się tylko tymi uwagami, które uzna za słuszne i ważne. Jest to ciekawy zabieg, niepozwalający jednoznacznie ocenić otrzymanych informacji, ale z drugiej strony sprawia, że dosyć szybko można się zorientować w rozwiązaniu jednej z większych tajemnic w książce.

Z pozoru w „Trzecim Świecie” znacznie mniej jest literackich odwołań i nawiązań, które były jedną z charakterystycznych cech „Królikarni”. Jednakże nie jest to do końca prawda. Guzek dedykuję powieść Ryszardowi Kapuścińskiemu i nie jest to tylko czcze nawiązanie do formy reportażu. Inspirację widać szczególnie tymi książkami, w których Kapuściński opisywał obce kultury i społeczeństwa. W kilku miejscach miałem wręcz wrażenie, jakbym czytał sparafrazowane fragmenty „Podróży z Herodotem” czy „Hebanu”.

Maciej Guzek stworzył książkę, która mimo niewielkiej objętości, zawiera wiele pomysłów i idei, a przedstawiane w niej treści nie zawsze można odczytać jednoznacznie. Przede wszystkim to jednak sprawnie napisana, wciągająca historia. Warto poświęcić jej trochę czasu.

Autor: Tymoteusz "Shadowmage" Wronka

Dodano: 2009-10-20 21:47:23

Komentarze

Sortuj: od najstarszego | od najnowszego

malakh - 22:07 20-10-2009
Hehe... prawie w 100% zgodne argumenty - z Twojej i mojej recenzji.

A najważniejszy wniosek jest jeden: "Trzeci Świat" warto czytać.

Shadowmage - 22:16 20-10-2009
Zgodne? Cholera, starzeję się... :twisted:

A już na poważnie - owszem, warto.

malakh - 22:25 20-10-2009
Ano zgodne. Jakby tak wypunktować, to większość się pokrywa;)

Shadowmage - 22:38 20-10-2009
Przeczytałem, w sumie zgoda, choć nie ze wszystkimi twoimi tezami się jednak zgadzam (to pewnie te brakujące do pełnej setki). Niemniej z oceną punktową to przyszalałeś. 9,5? No bez żartów, to by oznaczało, że niewiele jest książek lepszych - a mimo wszystko "Trzeci świat" aż tak wybitną pozycją nie jest.

malakh - 22:42 20-10-2009
Ocen punktowych nie stosuje do tworzenia rankingów, dlatego nie ma co porównywać do innych książek. Każdą oceniam osobno.

W przypadku "Trzeciego Świata" do ideału zabrakło mi tylko bardziej zaskakującego zakończenia. Niczego innego bym nie zmienił. Dlatego ocena prawie ideał.

Shadowmage - 22:47 20-10-2009
Hmmm... trochę nie rozumiem. Znaczy: "Trzeci Świat" ma 9.5 w kategorii >>jak dobry według mógłby być "Trzeci Świat"<<?

malakh - 23:07 20-10-2009
"Trzeci Świat" mas 9,5 w kategorii: pełnowartościowa powieść;)

Po prostu trudno mi wymagać od powieści czegoś więcej (poza wspomnianym elementem zaskoczenia, no i może odrobinę bardziej plastycznym językiem). Jednym z ważniejszych kryteriów, wpływających na moją ocenę jest "możliwość wielokrotnego użytkowania". Do "Trzeciego Świata" wrócę bardzo chętnie, bo wiem, że i przy kolejnym razie będzie równie dobry (prawdę powiedziawszy, gdyby nie "Listy z Hadesu" na tapecie, zrobiłbym to już teraz).

Komentuj

Artykuły