Ta książka powinna „Rzym” się nazywać. O Rzymie głównie nam opowiada, a raczej o jego arcyciekawej przeszłości. Wieczne miasto poznajemy oczami doświadczonego Gordianusa Poszukiwacza. Poszukiwacz jest takim antycznym detektywem mającym różne ciekawe przygody i okazje do poznania znaczących osobistości tamtego okresu.

Największą wartością książki są naprawdę interesujące opisy zwyczajnych obowiązków, obyczajów, obrzędów, które były stałymi elementami życia mieszkańców wiecznego miasta. Możemy dość dobrze przyjrzeć się różnym warstwom społecznym Rzymu, wspiąć się na wyżyny arystokracji, zajrzeć do domów najznamienitszych obywateli, ale także zejść na sam dół, poznać najbiedniejsze miejsca – z naszym bohaterem będziemy mieli okazję zwiedzić również więzienie.

Gordianus nie jest młodym człowiekiem, swoje w życiu widział, lubi o tym wspominać, a także o swoich przeszłych przygodach – dzięki tym wspomnieniom mamy szerszy ogląd życia w czasach Imperium Rzymskiego. Steven Saylor jest historykiem, zatem mogę spokojnie wierzyć, że ukazuje mi całkiem prawdopodobną wizję świata antycznego, oczywiście uzupełnioną tu i ówdzie literacką fantazją. Jak na historyka autor posługuje się naprawdę żywym językiem, dzięki czemu lektura mija bez wrażenia, jakie lubi towarzyszyć nam, ludziom prostym, czytającym książki pisane przez naukowców – czyli mozolnego wędrowania „pod górkę”.

Co z tego, skoro ten sam autor, albo jego tłumacz (niestety, nie umiem ustalić, kto zaczął) postanowił wpleść w tekst słowa i określenia właściwe naszym czasom, na przykład „facet”, „gość” (nie w sensie osoby wizytującej czyjąś własność, ale po prostu w zastępstwie słowa „człowiek”). Zęby człowiekowi się kruszą, łzy lecą, gdy „dzięki” takim nowoczesnym pomysłom całkiem łatwo osiągnięte wrażenie podglądania czasów antycznych pryska za jednym skinieniem autora bądź tłumacza. Po co to? Na co to komu? Diabli wiedzą.

To jeszcze mało, ponieważ trzeba Wam wiedzieć, że macie do czynienia z pseudo-kryminałem. Gordianus dostaje dość konkretne zlecenie od najwyższych władz rzymskich: ma odkryć, kto dybie na życie Cezara. Przyszły imperator właśnie przygotowuje się do świętowania ostatnich triumfów i jest to dość dobry moment dla ewentualnych morderców, by wcielili swój plan w życie. Gordianus z początku nie chce podjąć się zadania, ponieważ podejrzenia władz nie mają żadnych solidnych podstaw. Dopiero śmierć przyjaciela, który zaczął to śledztwo, zmusza „emerytowanego” Poszukiwacza do zainteresowania się tematem.

Wszystko fajnie, poruszamy się zatem w ciekawych klimatach kryminału rozgrywanego na najwyższych poziomach władzy. Cóż jednak z tego, skoro rozwikłanie zagadki nie daje żadnej satysfakcji, gdyż jakaś ingerencja sił nadprzyrodzonych, świata duchów daje głównemu bohaterowi ostateczne świadectwo winy jednego z podejrzanych. Zaiste, rozwiązanie zagadki to największy „hit sezonu”, jeżeli chodzi o błyskotliwe autorskie pomysły. Polecam – jedni będą turlać się ze śmiechu, inni przecierać oczy ze zdumienia, jeszcze inni – być może po raz pierwszy w życiu dopuszczą się aktu wandalizmu na czytanej książce.

Książka jest krótka – to duży plus. Recenzja też jest taka, bo nie widzę sensu rozpisywać się o tym niepotrzebnym zjawisku beletrystycznym. Niech pan Saylor pisze po prostu książki o życiu Rzymian, niech sobie daruje wątki kryminalne i tym podobne pomysły.