Literatura fińska w naszym kraju to rzadkość, a obecność fińskiej fantastyki na półkach polskich księgarń tym bardziej może budzić zdziwienie. Jest jednak jedna pisarka, której książki trafiły do Polski. Jest nią Leena Krohn, autorka opublikowanego u nas na początku 2008 roku „Tainarona”. Nie jest to jednak jedyny jej utwór przełożony na polski – w zeszłym roku ukazał się również „Pelikan. Opowieść z miasta”, książka przeznaczona przede wszystkim dla młodszego czytelnika. Przede wszystkim, ale nie wyłącznie. Pod przykrywką prostej opowieści kryją się podstawowe pytania egzystencjalne, na które trudno dać jednoznaczną odpowiedź.

Założenia fabularne nie są skomplikowane. Narrator, mały chłopiec, na skutek rozpadu rodziny przenosi się z matką do obcego miasta. Jest to dla niego zupełnie nowe środowisko, gdzie nie ma żadnych przyjaciół czy choćby znajomych. Do czasu, spotyka bowiem dziwnego człowieka, który okazuje się ptakiem w przebraniu. Dzieci dzięki nieograniczonej wyobraźni potrafią dostrzec mistyfikację, ale dorośli są na nią ślepi. Pan Pelikan stara się nauczyć, jak być człowiekiem, a Emil stara mu się w tym pomóc. Wniknięcie w świat ludzi jest fascynujące dla przedstawiciela świata zwierząt, ale im bliżej nas poznaje, tym bardziej jest zbulwersowany niektórymi postawami czy przywarami. Fascynacja walczy z obrzydzeniem, a wśród tych dylematów rodzi się przyjaźń pomiędzy dwójką istot jakże odmiennych, lecz dotkniętych przez ten sam problem: samotności w obcym świecie.

W „Pelikanie” przewijają się te same pytania, co w „Tainaronie”. Dwie książki to oczywiście zbyt niewielka próbka, by wysnuwać wnioski dotyczące zagadnień nurtujących Krohn w jej twórczości (a z braku innych przekładów ciężko będzie hipotezę zweryfikować), ale w obu wymienionych książkach przewijają się podobne problemy, choć w innym ujęciu i formie. W „Pelikanie” autorka kładzie jednak większy nacisk na istotę człowieczeństwa, jednocześnie wartościując ludzkie zachowania i unikając moralizatorstwa.

Książka została wydana w dosyć nietypowym formacie, również zamieszczone w niej ilustracje Manuela Blázqueza nie należą do charakterystycznych dla literatury dziecięcej. Prawdopodobnie liczba ich zwolenników będzie równie duża jak przeciwników. Jednakże pomijając samą ocenę, kwestie edytorskie (w tym czcionka) uzupełniają się z treścią, podkreślając odmienność, inność, jaka dotyka bohaterów książki. Mnie osobiście wydanie książki przypadło do gustu, choć nie powiem, by ilustracje wpisywały się w mój kanon piękna.

„Pelikan” jest opowieścią prostą i z pozoru niewyszukaną, ale przyglądając mu się bliżej, można dostrzec dużą mądrość. Nie sądzę, by młody czytelnik wyłapał ją za pierwszym razem (być może jednak nie doceniam dzieci), ale niewykluczone, że opowieść Krohn zostanie w nim gdzieś głęboko i po pewnym czasie wyda owoce. W każdym razie na pewno jest to idealna książka do akcji „Cała Polska czyta dzieciom”. Pozycja, przy której zarówno dzieci, jak i dorośli będą się dobrze bawić – choć z różnych powodów.