Kuger kuśtykał z celi więzienia śledczego do pokoju przesłuchań. Miał tylko jedną rękę. Opierał się na kuli, bo teraz miał też tylko jedną nogę. Na szczęście dwaj strażnicy nie wyzłośliwiali się i usiłowali go podtrzymać. Dotarł do pokoju przesłuchań.

Pozwolono mu usiąść, co przyjął z ulgą. Miszczuk i Wasiak z marszu potraktowali go srogo.

– No i co macie na swoje usprawiedliwienie, Kuger? No co?

Pani tłumacz ledwie się wyrabiała. Znała jedynie szkolny niemiecki.

– Jak wam się usprawiedliwić, Kuger? – tłumaczyła. – Co wam teraz powiedzieć?

– Ja tam nie wiem. – Zamyślił się. – Co mam wam powiedzieć?

– On nie chce nic powiedzieć – tłumaczyła na polski.

– No to powiedz mu, że zrobimy z nim jak polskie gestapo! – wrzasnął Miszczuk.

Przetłumaczyła.

– Zrobią z tobą jak polskie NKWD. – Tak to brzmiało w jej wersji. Widać też czegoś doświadczyła w życiu.

Kuger się przestraszył.

- Ja nic nie wiem! - krzyknął. - Ja prosty policjant. Nie wzięli mnie na wojnę, bo jakiś Ślązak rękę mi okaleczył. A potem ruski bombowiec nogę urwał! Jestem... Byłem - poprawił się - zwykłym policjantem. Tak jak i wy.

Tłumaczka była niezła.

- On mówi, że był bombowcem, a z was to zwykłe policjanty

- Nie żadne policjanty - wydarł się Miszczuk. - My jesteśmy z Milicji Obywatelskiej!

Kobieta dawała z siebie wszystko.

- On mówi, że nie są policji tylko... tylko... z pospolitego ruszenia.

- Boże. Nie rozumiem.

- No... - nie mogła się skupić. - Aufstand. Powstanie. „Hej, kto Polak, na bagnety!” - usiłowała mu wytłumaczyć, śpiewając.

Nie pojął.

- Jakie bagnety? Przecież wygraliście wojnę.

- No, nie rozumiesz? - Zanuciła znowu: - „Strzelcy maszerują, ułani werbują... zaciągnę się!”.

- Kompletnie nic nie rozumiem. Przetłumaczyła:

- Absolutnie odmawia współpracy. Jest zagorzałym nazistą i powiedział, że Hitler zwycięży.

Miszczuk pokręcił głową.

- Nie powiedział. Może jestem i głupi, ale nawet ja wiem, jak się mówi „Heil Hitler”. On w ogóle nie użył słowa „Hitler”.

Włączył się Wasiak.

– Spytaj go, jak długo ślęczał nad tą sprawą z Grunewaldem.

Przetłumaczyła:

– Oni pytają, jak długo kochałeś się z Grunewaldem.

Kuger oniemiał.

– Przepraszam, co?! Nigdy nie kochałem się z mężczyzną. Jestem protestantem. Człowiekiem wierzącym. Ja? Z Grunewaldem?

– Co on mówi? – dopytywał się Wasiak.

– Mówi, że nie walczył pod Grunwaldem. I nie można go o to oskarżyć. – Tłumaczka zamyśliła się na chwilę. I dodała: – Cholera. On może mieć rację. Przecież to dość dawno było. Myślicie, że można żyć aż tyle lat?

Miszczuk się zdenerwował. Wasiak ukrył twarz w dłoniach.

– Dziewczyno, gdzieś ty się uczyła niemieckiego?

– No, w Związku Radzieckim. Wywieźli całą rodzinę i pojechaliśmy do kołchozu. Szczęście mieliśmy. Bo innych wieźli... – zawahała się – no, wiecie gdzie.

Obaj skinęli głowami.

– No i w tym kołchozie poznałam takiego profesora. Buraki wykopywał. To był światowej sławy profesor od germanistyki. Jakieś prace wypisywał o niemieckiej poezji. No, ale był Rosjaninem, a ja po rusku słabo rozumiem. Jak nas razem dali do wożenia gnojowicy, to mnie trochę nauczył. No i tyle umiem. – Spuściła oczy. – Żadnych szkół nie kończyłam.

– Wszystko jasne. – Miszczuk zapalił camela i nagle w porywie litości wetknął go w usta Niemca. Ten przyjął papierosa tak skwapliwie, że Miszczukowi zrobiło się głupio. Odkroił grubą pajdę z czerstwego bochenka, który przysłali mu dawni sąsiedzi z rodzinnej wsi. Posmarował solidnie słonym amerykańskim masłem i podał Niemcowi. Kuger nie wiedział, czy najpierw palić, czy jeść. Robił obie rzeczy naraz. Co, zważywszy że miał tylko jedną rękę, zakrawało na wyczyn świata.

- Nie dojdziemy do niczego. - Wasiak wstał i podszedł do okna. Zerknął na strażników. - Odprowadzić więźnia!

Jeden z nich zaczął się szarpać z drzwiami.

- Coś się zepsuło w zamku, panie sierżancie! - zameldował.

- Ja wam pokażę - wybełkotał Kuger z pełnymi ustami. - Tu jest zapadka, która zatrzaskuje drzwi, jak ktoś włączy przycisk alarmowy w biurku. Chyba ktoś z was włączył przypadkiem kolanem. Ja wam zaraz wszystko pokażę.

- Co on mówi? - spytał Miszczuk.

- Że mi wszystko pokaże! Ale ja nie chcę widzieć! -Tłumaczka obróciła się na krześle. - Jestem kobietą.

Wasiak załamał ręce. Miał tylko podstawowe przeszkolenie w milicji, ale powiedział:

- No, na zboczeńca to on mi nie wygląda. Podprowadzić więźnia do drzwi.

Kuger, niesiony właściwie przez dwóch strażników, odblokował drzwi błyskawicznie.

- Teraz wyje syrena na wartowni, ale to też da się wyłączyć.

- Co on mówi? Tłumacz.

- On mówi, że teraz będzie wyć.

– Jasna cholera. Czemu chce wyć? Daliśmy papierosa, daliśmy chleb, nie biliśmy... Czemu chce wyć?

– On mówi, że syreny śpiewają. Nie! – Kobieta zreflektowała się nagle. – Syrena wyje.

– Faktycznie – dodał jeden ze strażników. – Słychać wycie z oddali.

– Dobra – przerwał Miszczuk. – Jeśli powie, jak to wyłączyć, to dajcie mu paczkę cameli, zapałki i chleb.

– Zaraz – włączył się Wasiak. – A skąd on to wszystko wie?

Kuger domyślił się pytania. I odparł:

– Pracowałem w tym pokoju przed wojną.