Robin Cook to już klasyk thrillerów medycznych. Począwszy od słynnej „Comy” w prawie każdej jego powieści główni bohaterzy muszą się zmierzyć z zagadką kryminalną, mającą swe korzenie we współczesnej medycynie. Raz jest to eksperyment balansujący na cienkiej granicy pomiędzy geniuszem a zbrodnią, innym razem epidemia grożąca śmiercią setkom czy tysiącom ludzi.

„Czynnik krytyczny” to najnowsza powieść Robina Cooka. Jej akcja rozgrywa się w Nowym Jorku – ofiarami zakażenia gronkowcem padają pacjenci sieci prywatnych klinik. Epidemia? Karygodne zaniedbanie lekarzy? Seria nieszczęśliwych wypadków? A może jeszcze coś innego? Jaka by to nie była przyczyna, para patologów z nowojorskiego Inspekoriatu Medycyny Sądowej, Laurie Montgomery i Jack Stapleton, znów będzie miała ręce pełne roboty.

Do tej pory czytałem bodajże jedną książkę Cooka, „Oślepienie”, trudno jest mi więc powiedzieć jak „Czynnik krytyczny” ma się do innych pozycji pisarza. Na podstawie tej konkretnej pozycji można jednak pokusić się o wyodrębnienie kilku cech charakterystycznych dla twórczości tego autora.

Pierwszą rzeczą, która rzuca się w oczy, jest ilość miejsca poświęconego na samo omówienie zagadnienia „gronkowca”. Kolejni bohaterzy powieści wygłaszają miniwykłady na temat możliwości zakażenia, rozwoju choroby oraz sposobów walki z infekcją. Niestety, opisy te, jak dla mnie, zieją nudą i stanowią najbardziej męczącą część książki. Do tego należy dodać sporą ilość fachowych określeń, których zrozumienie zajęło mi dobrą chwilę. Podobnie ma się rzecz z opisami pracy patologów – to, co wygląda intrygująco na ekranie telewizora, np. w serii filmów o CSI, w książce wzbudza o wiele mniejsze emocje. Na osłodę pozostaje spora dawka czarnego humoru, jakże często kojarzonego z pracą w prosektorium.

Nieco lepiej wygląda sama intryga kryminalna. Na życie głównych bohaterów czyhają liczne niebezpieczeństwa; mafia, zawodowi mordercy, a także wirus. Niepomny ostrzeżeń żony Jack Stapleton chce poddać się operacji kolana w jednym z feralnych szpitali, stając się w ten sposób jedną z potencjalnych ofiar. Szkoda tylko, że akcja powieści rozwija się w dosyć ślimaczym tempie i dopiero szybsza końcówka zwiększa nieco poziom adrenalinę u czytelnika. W tym miejscu małe ostrzeżenie. „Czynnik krytyczny” to kolejna powieść z serii o parze patologów i brak znajomości poprzednich części nieco utrudnia zrozumienie wszystkich niuansów. Szczególnie powiązania pomiędzy poszczególnymi postaciami są dla osób nieznających twórczości Cooka początkowo trudne do zrozumienia, jak w przypadku wyglądu jednego z gangsterów czy jego nienawiści do Laurie Montgomery.

Głównymi bohaterami powieści jest wspomniana para lekarzy, ale o wiele ciekawiej prezentuje się postać Angeli Dawson. Jest ona właścicielką sieci szpitali, w których doszło do serii zgonów i teraz za wszelką cenę stara się ukryć ten fakt przed opinią publiczną. Tym bardziej, że zbliża się moment wejścia firmy na giełdę i taki skandal jest ze wszech miar niewskazany. Postać o tyle ciekawa, że z jednej strony pokazana jako kochająca matka, z drugiej wyrachowana businesswoman gotowa na wszystko, by nie stracić swych klinik. W tym celu decyduje się na oszustwa finansowe, wdaje się też w ciemne interesy z byłym mężem. Wydaje mi się jedynie, że Cook w końcówce książki nieco na siłę ją wybiela, robiąc z niej niczego nieświadomą ofiarę.

Reszta bohaterów jest już o wiele mniej ciekawa i stanowi raczej klisze: oddani swojej pracy lekarze, mściwi gangsterzy, dzielni policjanci – wszyscy są mało zindywidualizowani i specjalnie się od siebie nie różnią.

„Czynnik krytyczny” nie jest złą powieścią, ale największą przyjemność sprawi zagorzałym miłośnikom thrillerów medycznych. Dla pozostałych ciekawe może być samo porównanie warunków amerykańskiej opieki zdrowotnej do polskiej. Okazuje się bowiem, że pewne problemy są uniwersalne dla wszystkich. W sumie nic dziwnego – w świecie, gdzie w grę wchodzą miliony dolarów, życie i dobro pacjenta zbyt często są stawiane na drugim miejscu.