Fantastyka jest pełna powieści o intrygach dworskich, pradawnych klątwach, szlachetnych bohaterach czy dzielnych księżniczkach. „Klątwa nad Chalionem” doskonale wpisuje się w ten stereotyp. Pozostaje jedynie zadać pytanie, czy w związku z tym należy zmarnować nieco czasu na kolejną nic nie wnoszącą powieść? Moim zdaniem tak, a uzasadnienie przedstawiam poniżej.

Z Cazarilem życie nie obeszło się lekko. Młody szlachcic, po wstąpieniu do wojska walczył w licznych wojnach. W jednej z nich dostał się do niewoli, trafił na galery, gdzie prawie wyzionął ducha. Po licznych przygodach, jako niemalże wrak człowieka, postanowił wrócić na dwór prowincjary - tam spędził swą młodość. Ma nadzieję na jakąś miłą i spokojną posadę, na przykład pomywacza. Nie jest jednak danym mu spocząć, oderwać się od wielkich spraw świata, spokojnie dożyć żywota w zaciszu kuchni. Niespodziewanie zostaje nauczycielem i wychowawcą rojessy Iselle. Zachwycony charakterem i inteligencją podopiecznej, służy jej wiernie oraz wspiera, gdy wyruszają na dwór królewski. Tam wplątani zostają w wir intryg, a Cazaril dodatkowo spotyka wrogów z przeszłości. Nadto dowiaduje się, że nad rodem królewskim Chalionu ciąży straszliwa klątwa. Robi wszystko co możliwe, by ochronić przed nią podopieczną - nie waha się nawet oddać życia.

Jak widać jest to przyjemna bajeczka, jakich wiele w fantastyce. Wszystko przebiega zgodnie z wcześniej ustalonym schematem, nie ma zaskakujących zwrotów akcji. Ani przez chwilę nie wątpimy w ostateczne powodzenie działań podjętych przez pozytywnych bohaterów. Choć, oczywiście, nie idzie im wszystko jak po maśle, zdarzają się ciężkie momenty. Niemniej nie są to powody by obawiać się o ich los.

Sami bohaterowie nie są także zbyt frapujący. Czemu? Ano dlatego, że doskonale wpisują się w stereotypy wymienione przeze mnie na początku recenzji. Postacie pozytywne to dzielni i szlachetni bohaterowie, zdolni do poświęceń i heroicznych czynów, a ich intelekt zapewniłby im jedno z wyższych miejsc w Mensie... Natomiast źli są naprawdę Źli, straszliwi i bezwzględni. Szkoda tylko, że to całe zło lekko im się na mózg rzuca, w związku z czym określenie ich mianem kretynów wydaje się nazbyt delikatnym.

Wykreowany świat także nie powala na kolana, po prostu taki, jakich już było wiele. Pewnym urozmaiceniem jest wprowadzenie nazewnictwa silnie kojarzącego się z językiem hiszpańskim, dotyczy to przede wszystkim nas własnych i tytułów szlacheckich. Stosukowo najciekawszymi wydają się kwestie teologiczne oraz natura samej klątwy; lecz one także mogłoby być bardziej dopracowane.

Jak na razie wymieniłem praktycznie same minusy. Co więc spowodowało, że polecam tę książkę? Sprawił to styl autorki. Nie jestem zwolennikiem fantastyki kobiecej. W większości przypadków do mnie nie trafia ani stylem, ani formą, lecz w przypadku Bujold rzecz ma się całkowicie inaczej. Wszystkie jej książki czytam z dużą przyjemnością. Stwierdzenie, że połykam jednym tchem to może przesada, ale jej powieści mają to coś w sobie, co nie pozwala mi się od nich oderwać na dłużej. Podobnie jest i tu. Płynny, lekki styl z dużą dozą ciepła i sympatii dla postaci sprawia, że nie zwraca się uwagi na niedostatki fabularne. Lektura daje dużo satysfakcji. Z przyjemnością przeczytam kolejne losy bohaterów opisane w powieści „Paladin of Souls”, zdobywcy Nebuli 2004. Już samo to jest świadectwem, że nie tylko ja doceniam kunszt pisarski Lois McMaster Bujold.