„Bo to jest wojna, rzeź i rąbanka” to kolejny zbiór opowiadań w karierze Romualda Pawlaka. W odróżnieniu jednak od pisanej na serio „Wilczej krwi, smoczego ognia”, tym razem wszystkie utwory utrzymane są w znacznie lżejszym klimacie. Zatem będziemy mieli ponownie okazję spotkać się z pogodnikiem III kategorii – Rosselinem i jego smokiem Filipponem; a także poznać nowe przygody Fillegana z Wake – rycerza i maga w jednej osobie. Dodatkowo książka zawiera kilka odrębnych opowiadań pochodzących z różnych okresów twórczości pisarza, w tym nominowane do Nagrody Zajdla „Wniebowstąpienie Menela”. Jest więc, w czym wybierać.

Postać Fillegana z Wake po raz pierwszy pojawiła się w książce „Rycerz bezkonny”. Teraz nadszedł czas na dokończenie jego historii. Główny bohater rycerz, mag i hodowca wielbłądów wciąż wędruje po średniowiecznej Anglii w poszukiwaniu fortuny, która pozwoliłaby mu odzyskać rodzinne włości. Niestety jedyną rzeczą, którą Fillegan ma w nadmiarze, są kłopoty wynikające z jego magicznych umiejętności. Owszem, nie można mu zarzucić dobrych chęci i pewnych kwalifikacji, niestety skutki jego działań pozostawiają wiele do życzenia.

To samo można powiedzieć o innym magu występującym w zbiorze opowiadań – Rosselinie. Im bardziej chce uniknąć kłopotów, tym mocniej je przyciąga; głównie za sprawą swojego smoka. Tym razem pogodnikowi przyjdzie bliżej poznać cesarskiego kata, a także smak prawdziwych owoców morza. Szkoda tylko, że autor w opowiadaniach ciągle krąży wokół tych samych wątków. Ile razy jeszcze przyjdzie nam czytać o kolejnym sposobie na uniknięcie ślubu czy nieudanej próbie zdobycia wyższej kategorii magicznej? Przydałby się jakiś powiew świeżości.

Opowieści o Filleganie z Wake, jak i o Rosselinie, oprócz podobnych głównych bohaterów, łączy styl. Są to typowe utwory lekkie, miłe i przyjemne, od czasu do czasu okraszone jakąś aluzją do otaczającej nas rzeczywistości. Wywołują na twarzy uśmiech, ale nie pozostają za długo w naszej pamięci.

Pozostałe opowiadania prezentują różny poziom. Na wyróżnienie zasługuje bez wątpienia utwór, który okazał się dla zbioru tytułowy. Historia przeciętnego mieszkańca III RP, do którego mieszkania, dosłownie, zawitała wojna krasnoludów i elfów jest autentycznie zabawna. Największa w tym zasługa stuprocentowo stereotypowego krasnoluda Turgila Olganssona, którego odzywki i zachowanie raz po raz doprowadzić mogą do wybuchów śmiechu. Zwolennikom czarnego humoru spod znaku „Rodziny Addamsów” do gustu przypadnie „W dziurze po sęku”, gdzie będą mieli okazje spotkać równie pokręconą familię Durczoków. Równie dobrze prezentuje się „Wniebowstąpienie Menela” – historia pijaka, który w wyniku wyjątkowo mocno zakrapianej imprezy trafia do nieba. Ale nawet Królestwo Niebieskie nie jest w stanie zmienić prawdziwego Polaka. Mnie jednak w tej historii najbardziej urzekła anielska wizja naszego kraju, którego język i kultura staną się w Dniu Sądu Ostatecznego obowiązujące w Niebie. Wiadomo, naród wybrany.

W zbiorze najsłabiej prezentują się „Artie Libshit, kreator cielesny” i „Zamówienie”. Obie dotyczą środowiska artystów – w jednym człowieka, który w imię Sztuki (a także pieniędzy) jest gotowy na wszystko, drugie traktuje o poszukiwaniu weny twórczej i jednorożcu. Oba pozostawiają spory niedosyt.

Na zakończenie jest deser – jeden z nielicznych w polskiej literaturze crossoverów. Oto na kartach opowiadania „Myszą i pałką” spotykają się obaj magowie nieudacznicy Fillegan i Rosselin, którym okrutny los każe stanąć przed największym wyzwaniem w ich karierze. Czyli gotową na wszystko niewiastą.

Najnowsza książka Romualda Pawlaka ani nie zachwyca, ani nie rozczarowuje. Czytelnik dostaje do rąk całkiem porządny zbiór opowiadań, w którym każdy powinien znaleźć coś dla siebie. Najbardziej zadowoleni będą dotychczasowi fani, a to za sprawą ponownego spotkania z ulubionymi bohaterami. „Bo to jest wojna, rzeź i rąbanka” można także spokojnie polecić wszystkim wielbicielom fantasy na wesoło, bo chociaż pozycja Terry’ego Pratchetta wciąż pozostaje niezagrożona, to recenzowany zbiór, niczym książki ze Świata Dysku, powoduje przypływ dobrego humoru.