NAST.pl
 
Komiks
  Facebook
Facebook
 
Forum

  RSS RSS

 Strona główna     Zapowiedzi     Recenzje     Imprezy     Konkursy     Wywiady     Patronaty     Archiwum newsów     Artykuły i relacje     Biblioteka     Fragmenty     Galerie     Opowiadania     Redakcja     Zaprzyjaźnione strony   

Zaloguj się tutaj! | Rejestruj

Patronat

Nayler, Ray - "Góra pod morzem" (czarna)

Gong, Chloe - "Nieśmiertelne pragnienia" (zielona)

Ukazały się

Kingfisher, T. - "Cierń"


 Howard, Robert E. - "Conan. Księga pierwsza"

 Lloyd Banwo, Ayanna - "Kiedy byłyśmy ptakami"

 Jadowska, Aneta - "Tajemnica domu Uklejów"

 Sablik, Tomasz - "Mój dom"

 Pilipiuk, Andrzej - "Czasy, które nadejdą"

 Szmidt, Robert J. - "Szczury Wrocławia. Dzielnica"

 Bordage, Pierre - "Paryż. Lewy brzeg"

Linki

Budnitz, Judy - "Gdybym ci kiedyś powiedziała"
Wydawnictwo: Znak
Tytuł oryginału: "If I Told You Once"
Tłumaczenie: Jolanta Kozak
Data wydania: Marzec 2007
ISBN: 978-83-240-0789-9
Oprawa: miękka
Liczba stron: 388
Cena: 29 zł



Budnitz, Judy - "Gdybym ci kiedyś powiedziała"

„Pamięć ma swoją specyficzną prawdę. Wybiera, eliminuje, zniekształca, przesadza, umniejsza, gloryfikuje, ale i oczernia; w ostatecznym rozrachunku tworzy własną rzeczywistość, niejednorodną, choć zwykle spójną wersję wydarzeń, i żaden człowiek przy zdrowych zmysłach nie zawierzy cudzej wersji bardziej niż swojej”.1)

Fabuła „Gdybym ci kiedyś powiedziała” jest przekrojowa, zaś narracji nadano formę mówionej opowieści; traktuje o życiu i obejmuje głównie jeden obszar: życie Ilany, prymitywnej, przesądnej kobiety urodzonej na początku XX wieku w zabitej dechami i przesiąkniętej zabobonem wsi Europy Wschodniej, tułającej się najpierw po Starym Kontynencie i emigrującej potem do Ameryki – a także życie córki Ilany. Hmm... Czyli dwa obszary. Życie Ilany i życie jej córki, niechcianej, pedantycznej Sashie, która chce, by mówiono jej „Shirley” i wbrew wszystkiemu ma się za arystokratkę – a także życie córki Sashie. Erm... Trzy! Trzy obszary, czyli życie Ilany, życie Sashie i życie jej córki, przypadkowej Mary o wciąż rozwijającej się paranoi i coraz słabiej hamowanym wrodzonym okrucieństwie – a także życie córki brata Mary a syna Sashie: Nomi. Ghm... Cztery. Kurde.
Pewnie powinienem zacząć jeszcze raz.

Na najbardziej podstawowym poziomie znaczeniowym miałem jednak rację. Obszar jest jeden, wszystkie cztery narratorki mieszkają razem. Z powodu nie tyle nawet oczywistego podobieństwa, pokrewieństwa, więzów rodzinnych, co przede wszystkim na skutek podejmowanych decyzji. To w wyniku dokonywanych wyborów ich losy zostały ze sobą nierozerwalnie związane.
Nie pogubiliście się czasem w opisanych na wstępie familijnych zależnościach? Jeśli tak, to może mieliśmy takie samo pierwsze skojarzenie: „Sto lat samotności” Garcii Marqueza. Powieść Budnitz właśnie sagę rodu Buendiów najbardziej przypomina i da się ją, właściwie bez problemu, w szufladkę realizmu magicznego wepchnąć. Otrzymujemy pod nos stop elementów realistycznych, fantastyki i cudowności. Podobnie jak u sławnego Kolumbijczyka w fabułę wpleciono wątki biblijne, mitologiczne, ludowe oraz literackie (witaj we współczesności Babo Jago! witajcie Mojry! ooo, ekhm... witeczka, Sinobrody). Zaś przedstawione postacie i wydarzenia zebrane razem oddają charakter i specyfikę Stanów Zjednoczonych, kraju płaskiego jak stół, bez korzeni, wypranego z duchowości, a od dołu do góry ufajdanego konsumpcjonizmem. Książka oddaje również, a raczej przede wszystkim, charakter i specyfikę kobiety (precyzyjniej – pewnego typu kobiet).
Początkowo szczególnie wątek Ilany jest wtajemniczeniem w żeńskość. Manifestem zmienności, niekonsekwencji, ciągłej ucieczki, przemiany. Na tym etapie to powieść przeciw powieści, proza intuicyjna, instynktowna: pełna chaosu narracja, szwankująca logika, najbardziej udziwnione, zmetaforyzowane wydarzenia i historie, wszechogarniający sensualizm oraz momentami absurdalnie silne, hiperpamiętnikarskie koncentrowanie się na nastroju i psychice bohaterki–narratorki. Natomiast w dalszej części, wraz z emigracją, baśniowa rzeczywistość Europy Wschodniej przechodzi w amerykańską dystopię. Ponura, smutna historia staje się makabreską. Córka, wnuczka i prawnuczka okazują się bowiem jeszcze bardziej groteskowe od swej antenatki.

Ostatecznie to opowieść o kobiecej dzikości, której nie spacyfikowała kultura – nie spacyfikowały instytucje, zwyczaje, ale ją skutecznie wyalienowały. Chociaż nie, właściwie to fałsz. To te kobiety nie dały sobie szans na asymilację.
Jak wyczytałem, autorka twierdzi, że napisana powieść takoż i jeszcze jest o tym, jak dotrzeć do prawdy. Pfch. Patrz wprowadzający cytat. Refleksja niżej podpisanego jest taka, że w książce Judy Budnitz udowadnia się przekonująco i wytrwale, iż do prawdy dotrzeć nie sposób właśnie. W najlepszym razie mówić można o obrazie najmniej zafałszowanym.

Pomimo pewnego tematycznego rozmemłania, „Gdybym ci kiedyś powiedziała” to całkiem ciekawa, fajnie skrzywiona, obrazowa powieść. Przede wszystkim melancholijna, ale też śmieszna. Nieco przeszarżowana, lecz oryginalna, sprawnie i żywo napisana. Tocząca się energią dzikich, egzotycznych kojarzeń i takiegoż postrzegania rzeczywistości.

– Niedługo po mnie przyjdą – mamrotała. – Te trzy przyjdą mnie zabrać. Czuję to. Za każdym razem widzę je trochę bliżej. (...)
– Muszę uciec – szepnęła – gdzieś, gdzie mnie nie znajdą.
– Daleko stad, za kaniony, za morza. Na sam skraj nieba.
– I co potem? – spytałam.
– Przebiję się na drugą stronę, przecież to tylko malowana dekoracja.
– Jesteś pewna? – spytałam.
– Jeszcze jak.



1) Salman Rushdie, „Dzieci północy”


Ocena: 7/10
Autor: Mateusz Wodyk
Dodano: 2007-07-12 16:10:10
Komentarze
-Jeszcze nie ma komentarzy-
Komentuj


Artykuły

Plaża skamielin


 Zimny odczyt

 Wywiad z Anthonym Ryanem

 Pasje mojej miłości

 Ekshumacja aniołka

Recenzje

Hoyle, Fred - "Czarna chmura"


 Simmons, Dan - "Modlitwy do rozbitych kamieni. Czas wszystek, światy wszystkie. Miłość i śmierć"

 Brzezińska, Anna - "Mgła"

 Kay, Guy Gavriel - "Dawno temu blask"

 Lindgren, Torgny - "Legendy"

 Miles, Terry - "Rabbits"

 McCammon, Robert - "Królowa Bedlam"

 Simmons, Dan - "Czarne Góry"

Fragmenty

 Mara, Sunya - "Burza"

 Mrozińska, Marta - "Jeleni sztylet"

 Brzezińska, Anna - "Mgła"

 Rothfuss, Patrick - "Wąska droga między pragnieniami"

 Clarke, Arthur C. & Lee, Gentry - "Ogród Ramy"

 Sablik, Tomasz - "Próba sił"

 Kagawa, Julie - "Żelazna córka"

 Pratchett, Terry - "Pociągnięcie pióra. Zaginione opowieści"

Projekt i realizacja:sismedia.eu       Reklama     © 2004-2024 nast.pl     RSS      RSS