Podchodziłem do tej powieści zarówno z zainteresowaniem jak i obawą, czym się ona okaże. Autor osadził jej akcję w stosunkowo niedalekiej przyszłości (rok 2200), w świecie, który przeżył kolejną wojnę światową zwaną tam po prostu „Wojną”, a ludzkość odbudowała się dzięki rekolonizacji z Księżyca.

Głównym bohaterem jest Jack McDrury, syn pułkownika elitarnego oddziału penetratorów, Jamesa McDrury’ego, którego nigdy osobiście nie spotkał. Pułkownik McDrury zginął bowiem podczas misji mającej na celu przyłączenie do Unii Słonecznej podziemnego państwa-miasta Tamarisk. Misji z założenia pokojowej, która skończyła się masakrą. Osią powieści są właśnie poszukiwania prawdy o wydarzeniach w Tamarisk prowadzone przez Jacka, będącego dziennikarzem lokalnego dziennika. Pomaga mu w tym jego żona, Pamela. Dzięki powtarzanemu co jakiś czas zabiegowi retrospekcji poznajemy początki ich związku, dziecięce przeżycia głównego bohatera, jego relacje z matką i obraz ojca, jaki utrwaliła mu ona w pamięci za pomocą zdjęć i opowieści.

Zbierając informacje Jack spotyka różnych interesujących ludzi, a na początku dociera do jedynej żyjącej od czasu zagłady Tamarisk osoby, królowej Rei. Jak się okazuje, jest ona kimś naprawdę wyjątkowym i swoimi zagadkowymi wskazówkami wskazuje dziennikarzowi ścieżkę, która prowadzi go daleko od życia, jakie znał...

Książka w lwiej części jest pisana z perspektywy Jacka McDrury’ego. Zabieg ten sprawdza się w tym przypadku bardzo dobrze. Także z tego względu, że bohater ten jest najlepiej zarysowaną postacią. O innych dowiadujemy się trochę mniej, ale wystarczająco, by powieść była składna.

Gromann pisze bardzo spójnym (choć momentami trzeba się mocniej skupić, by połapać się w pewnych elementach całej historii), stosunkowo płynnym stylem. Niektórych czytelników mogą nieco zniechęcać częste powroty do wydarzeń z przeszłości. Niemniej jednak takowe zabiegi pozwalają poznać, konieczne dla ogarnięcia całości fabuły, aspekty z przeszłości oraz wprowadzają pewną różnorodność podczas czytania. Można by też oczekiwać większego bogactwa w kreacji fabuły i postaci, choć pewien, niezły poziom jest utrzymany.

Fabuła, mimo że osadzona w świecie różniącym się od naszego, skupia się bardziej na poszukiwaniu prawdy przez bohaterów niż na jego fantastycznych elementach. Cała historia wprowadza w życie Jacka i Pameli wiele nowych, częstokroć groźnych i nieznanych im wcześniej elementów, które bardzo zmieniają ich życie. Większość z nich ma swoje korzenie w przeszłości. Część z nich dotyczy spraw ogólnoświatowych, część bardziej osobistych, a wszystkie w jakiś dziwny sposób są ze sobą powiązane.

W „Trzecim świadectwie” poznajemy także realia świata, w którym przyszło żyć ludziom XXIII wieku, ich sposób myślenia, hierarchię wartości czy też podejście do życia. Autor przemyca w treści sporo refleksji, nierzadko nawiązując do spraw i procesów znanych nam na co dzień. Powieść jest osadzona w dobrze nakreślonych ramach, co jest jej niewątpliwą zaletą.

Generalnie można określić „Trzecie świadectwo” jako porządny debiut pisarski. Nie rewelacyjny, na pewno nie rewolucyjny, ale z pewnością obiecujący. Zwłaszcza pod koniec powieści, który pokazał, że następnym razem możemy spodziewać się czegoś lepszego. Oby tylko w kolejnych swych powieściach Daniel Gromann wykazał się większą kreatywnością i oryginalnością oraz wyszedł poza dość utarte schematy, jednak w „Trzecim świadectwie” widoczne. Wtedy – z jego stylem, lekkością snucia historii i swego rodzaju odwagą w prowadzeniu postaci, może stać się naprawdę dobrym pisarzem.

Sama książka została wydana starannie. Ładna okładka, spora, ale nie przesadzona wielkość czcionki, niezły papier. Widać, ze Fabryka Słów poprawia się w tym aspekcie. Jedyny minus to wstawienie spisu treści po zapowiedziach innych książek z wydawnictwa. Powinno być, moim zdaniem, odwrotnie.